De verklaring is opgenomen in ‘Company of Preachers’, een maandelijkse uitgave van IZB-Areopagus. Visser is daar twee dagen per week in dienst om andere predikanten toe te rusten. Er wordt geschreven over een pijnlijke ervaring: ‘Hij deed een poging om de Bijbel uit te leggen, vanuit het verlangen om God en zijn gemeente in deze tijd te dienen, maar moest kort daarna vaststellen dat het tegendeel is bereikt.’

Speculatieve theorieën
De organisatie schrijft gesproken te hebben met Visser en geen moment getwijfeld te hebben over zijn intentie: ‘Paul wilde vanuit het visioen in Openbaring duiden hoe wij ons hebben te verhouden tot de wereld waarin we nu leven. Daarin ligt de overtuiging ten grondslag dat dit visioen ook in deze tijd zeggingskracht heeft. De machten en krachten die in Openbaring 13 worden ontmaskerd, werken vandaag nog steeds.’

In de verklaring staat dat de preek aanleiding werd voor een ‘polariserende dynamiek rond ‘The Great Reset’ en allerlei complottheorieën’. Visser zelf trekt achteraf de conclusie dat zijn woorden daar debet aan zijn: ‘Ik besteedde te uitgebreid aandacht aan allerlei speculatieve theorieën, met een soms onzorgvuldige woordkeus, die ook leidde tot een ongelukkige verspreking (WHO/WEF). De preek voedde op bepaalde momenten sterker angst en verwarring, dan dat ze de gemeente plaatste in de vrijheid en de vreugde van het van-Christus-zijn.’

‘Ik verwerp iedere vorm van complotdenken’, is Visser duidelijk. ‘Waar mijn preek vormen van complotdenken in de kaart heeft gespeeld, betreur ik dat zeer en ik neem daar bij deze afstand van. Als ik de suggestie heb gewekt dat we de ernst van COVID-19 kunnen bagatelliseren: dat was allerminst mijn bedoeling. Daarom bied ik mijn excuses aan, aan iedereen die deze preek pijn, verwarring of anderszins schade heeft berokkend. Ik trek er lering uit.’

The Great Reset
Visser kwam landelijk in het nieuws nadat hij begin oktober in Middelburg preekte over Openbaring 13 en The Great Reset noemde als mogelijke vervulling van de profetie die Johannes krijgt. Al snel gingen fragmenten uit zijn preek viral en werden ze grif gedeeld op social media. Bekende Nederlanders als Doutzen Kroes en Thierry Baudet deelden ook fragmenten uit de preek.

De eindtijdpreek van de predikant leidde tot veel kritiek. "Visser zegt eigenlijk: het zou weleens een complot kunnen zijn, en als complot vind ik het gevaarlijk. Daar gaat hij de mist in", stelde filosoof Cees Zweistra via CIP.nl. Theoloog Wim Dekker besprak de preek in de CIP Podcast en constateerde dat het eerste deel van Vissers toespraak “interessant was, maar het tweede deel verzandde in suggestief-retorisch preken”. Beluister de analyse van Dekker over de eindtijdpreek van Visser vanaf minuut 5:30

Lees ook de column van Bart Jan Spruyt die hij schreef naar aanleiding van de excuses van Paul Visser: Excuses Paul Visser na eindtijdpreek zorgen voor vieze smaak in mijn mond.

Lees ook: De preek van dr. Paul Visser ging viral: wat staat er nu echt in Openbaring 13? en Dr. Paul Visser is terughoudend en voorzichtig, maar hoe reëel is zijn boodschap?

Bekijk enkele reacties op de excuses van Paul Visser:

Bas Hengstmengel: Ah, het Nederlands Dagblad zet haar karaktermoord op Paul Visser voort...

Baron Harkonnen: Aah, de PKN heeft gebeld. Die loopt weer in het gelid.

Marc Zwemer: Onder druk wordt alles vloeibaar. Publieke rechtbank heeft z'n werk weer gedaan. Wellicht had een open discussie beter geweest. Nu hoeft ds. Visser zich niet meer te verdedigen en kan hij zich richten op de échte zaken.

Marijn Krooneman: Wat een zure krant (het Nederlands Dagblad, red.) is dit zeg...

Marlies van Hemert: Ik word er een beetje moe van hoe ook christenen steeds tegen elkaar doen. Ik heb de preek niet geluisterd, ben het waarschijnlijk ook niet met hem eens. Maar ben ook wel echt klaar met de christenen die vooraan staan om alles wat kritisch is weg te honen.

PvdWeetering: Ik begrijp de ophef onder christenen niet. Als je het er niet mee eens bent, of een andere theologische visie hebt, dan leg je zo'n preek toch naast je neer. Als je het er niet mee eens ben dan luister je toch niet!!

VoorbijgangerJan: Ikzelf heb het gevoel dat hij onder druk gezet is. Het is: of je baan verliezen of bakzeil halen. Ik veroordeel hem niet. Maar ik vind het erg jammer dat het nu ook al in de kerk zo ver gekomen is. Wat een tijd...

Daan Bernard: Het lijkt wel religie, dat fanatisme waarmee theologen aandrongen op de bekering van ds. Visser en nu zijn wedergeboorte vieren.

Ad de Boer: Als journalist heb ik sinds 1973 de ervaring opgedaan: Scherpe, kritische vragen, die ook leven bij luisteraars/kijkers/lezers, bieden de geïnterviewde een kans om scherpe, overtuigende antwoorden te geven, veel meer dan meepraat-vragen. Dit interview is er een bewijs van.

Anri van Toor: Als niet lid van het Nederland Dagblad ben ik blij met goede journalistieke vragen, dominees niet uitgezonderd; het zijn immers ook net mensen.
De hele commotie illustreert ook een ander, vaak onderbelicht, punt; we verwarren kritisch onderscheiden met een oordeel. De verzuilde tijd dat een krant spreekbuis was voor een kerkelijke stroming ligt gelukkig achter ons. En ja, elke krant heeft zijn kleur. Geen probleem, zolang ze er maar bewust van is.

Joost Röselaers: Voordeel van dominee zijn: je hebt elke zondag weer een kans om een beter verhaal te houden. Geldt trouwens breder voor elke fout die we maken maar dit gaat wel erg prekerig klinken.

Peter Jan van Veen: Ben bang dat de corona-ontkenners niet veel zullen doen met dit excuus. Trouwens, het interview stelde de juiste vragen. Helaas bleven de antwoorden toen nog achterwege. In ieder geval moedig van hem om publiekelijk terug te komen op een preek!

Rob Nijhoff: Ik was juist aangenaam verrast dat ook dit excuus van Paul Visser (die voor mij een rolmodel is) zo een podium krijgt. De dosering kritisch en/of steunend/voedend zal lastig zijn voor Nederlands Dagblad - al pleit ik voor onbeschroomde steun waar kan.

Nico Schipper: Mooi nieuws. En geen verrassing voor iedereen die Paul Visser een beetje kent. Het moet hem slapeloze nachten hebben bezorgd.

Peter Wolting: Waardering voor Paul Visser dat hij zo ruiterlijk excuses aanbiedt. Belangrijk!

Jan van Faassen: Walgelijk mannetje ben jij (gericht aan Daniël Gillissen, red.)… redacteur van het ND… nu weet ik weer waarom ik het niet meer lees… jij hebt hem in de complothoek gedrukt… heb je nu je zin… walgelijk interview…

Robert Plomp: Zeer onder de indruk van deze reflectie. Waardevol en knap.

Nathánaël Post: Volgens mij biedt hij geen excuses aan voor de preek, maar voor de omarming van eventuele complotten. Dat zijn twee verschillende dingen. Hij geeft ook aan dat hij iets te vaag bleef en dus wel iets duidelijker mocht zijn. Ik lees niets over een excuses voor de preek.

Marije Vermaas: Goed dat hij dit doet. Ik vind het wel moeilijk omdat ik dagelijks zie wat de uitwerking is van het bevestigen van complotdenkers. Ik ken christenen die nu op IC vechten voor hun leven voor wie vaccin verschil had kunnen maken. Het is goed voorzichtig te zijn in oordeel & preek, vooral als leider.

Carina Bergman: Ik weet niet zo goed hoe ik dit moet lezen: 'ik verwerp iedere vorm van complotdenken'. Wat daaronder wordt verstaan wordt verder niet gespecificeerd. Ik denk dat bijna iedereen tegen complotdenken is, alleen zal iedereen verschillend denken wat er onder complotdenken valt...

Martin Jans: Toch ook mooi hoe deel zijn van een grotere (kerk)gemeenschap beschermt tegen radicalisering.

Gea: Wat een hetze om zijn preek. Luister gewoon hoe hij iedere zondag preekt. Kunnen veel predikanten nog van leren!

Daniël van Deutekom: En nu een definitie van "complotdenken" graag... Het lijkt alsof complotten niet meer voor kunnen komen. En dat terwijl onze geschiedenis vol zit met coupes, machtsovernames, etc. Dat zijn complotten. Dus wat bedoelen we met complotdenken? Komt belangenverstrengeling niet voor?

Christian Houmes: Van mij had excuses niet gehoeven ondanks dat ik wat moeite had met sommige uitspraken. Wel heel moedig van hem.

Fedde Pruiksmа: Leed is al geschied, complotdenkers hebben het massaal kunnen delen. Dom dom dom!

Cors Visser: Met alle begrip voor positie de IZB: liever geen excuses dan deze 'excuses'. Ze zijn halfslachtig (als het zo is overkomen), niet direct van hemzelf, hij wil zelf niet reageren en excuses niet gericht aan hen aan wie preek gericht was. #ongeloofwaardig

Kees van Atten: Krijgen gewoon werkende dominees nu de schuld….? Want gewone dominees worden in begeleidend IZB-verhaal bij de excuses maar even in de hoek gezet als braaf…

Ds. F. W. van der Rhee: Visser geeft (terecht!) fouten toe, maar laat ook wat staan van de preek. Dat lijkt me ook terecht. De preek zegt meer en gaat breder dan alleen dat wat de complotdenkers benzine heeft gegeven. 'Guilty bij association' past niet. Wat meer mededogen met ds. Visser is wel op z'n plek denk ik. Hij geeft eerlijk aan dat hij fouten heeft gemaakt en onzorgvuldig is geweest. Laten we leven van genade.

Ds. Matthijs Schuurman: Iedereen kan beter de preek beluisteren die Paul Visser een week later hield. Want dat was wél een goede preek. (The Great-Reset-preek heb ik bewust niet geluisterd)

Maaike E. Harmsen: Die 800.000 preekluisteraars die in verwarring zijn gebracht, krijgen die ook excuses? Of was de preek alleen bedoeld voor de predikanten die getraind worden om missionair te preken? Ik dacht dat (missonaire) preken bedoeld zijn voor luisteraars, niet collega’s.

Prof. dr. Arnold Huijgen: Met excuses is het net als met preken: je kunt ze overvragen als je er te veel van verwacht, maar je kunt ook dankbaar ontvangen wat ze inhouden. En ook interviews zijn net als preken: de een vindt ze te scherp, de ander niet. Conclusie: goed preken is belangrijk.

Ds. Arjan Berensen: Even los van de inhoud: de verklaring van IZB en Visser maakt in elk geval mij duidelijk dat dubbelrol ambtsdrager-werknemer (en daarmee ook kerkenraad-werkgever-gemeente) nadelen kent. Excuses in een interne mailing voor preek in lokale gemeente… Dat voelt enerzijds dapper en anderzijds ook weer niet. Leerzame les met het oog op komst hbo-pastor in de PKN en toekomst predikantschap. Centraal werkgeverschap of niet? Lastige keuzes.