Maar de vrucht van de Geest is liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Galaten 5:22-23

‘Doe eens lief!’ roep ik naar mijn kinderen als ze elkaar met de vreselijkste dingen bedreigen. Het haalt niet veel uit. Van de weeromstuit luister ik zelf maar even naar mijn eigen woorden. Waarom wil ik eigenlijk dat mijn kinderen lief doen? Omdat ik me erger aan hun gekibbel? Omdat ik net even nikserig op mijn telefoon zat en geen zin heb in gedoe? Of omdat ik mijn boodschap ‘Liefde genereert Liefde’ (jawel, met hoofdletters) voor de na mij volgende generaties op deze manier hoop te waarborgen…?

Dat laatste zou natuurlijk nobel zijn geweest. Maar eigenlijk is mijn motivatie onbeschaamde luiheid. ‘Doe eens lief’ betekent hier niet veel meer dan ‘Doe eens niet zo irritant!’ – en dat doet de liefde natuurlijk schandelijk tekort. Toch is het wel typisch dat we als mensheid lief gedrag belonen en aanmoedigen. Wij maken van liefde vaak een voorwaarde: als je lief doet, dan ben je een goed mens. Maar heeft dat eigenlijk wel zoveel met echte liefde te maken?

Persoonlijk ben ik dol op de liefde. Het maakt mensen mooier, zachter. Als ik aan mensen vraag wat liefde is, omschrijven ze het als een diepe genegenheid. Een verbinding. Samen willen zijn. Liefde vóél je. Tegelijk wordt het gevoel dat liefde zou moeten opleveren vaak overschat. Als je de hele dag nadenkt over wat je voelt voor iemand van wie je houdt, zul je aan het eind van de dag weinig meer voelen – terwijl je heus wel van die persoon houdt. Maar dat terzijde.

Het oude Grieks kent verschillende woorden voor liefde. Met ‘eros’ wordt de lijfelijke liefde aangeduid en met ‘philia’ de vriendschappelijke. In Galaten 5:22 wordt het woord ‘agape’ gebruikt. Dat is de liefde die zoekt naar wat goed is voor de ander, zich richt op de behoeften van de ander en de ander de vrije keus laat om die liefde te beantwoorden of niet. Het is de meest onvoorwaardelijke vorm van liefde die er is.

Onder voorwaarden geliefd
Ik kom in mijn werk regelmatig mensen tegen die onder voorwaarden geliefd worden. Als ze maar de keuzes maken die hun ouders behagen. Als ze maar hetzelfde over dingen denken als hun partner. Als ze maar mooi, spannend, sprankelend, slim of wat dan ook genoeg zijn – ja dan verdienen zij de liefde ook. Ze stellen die voorwaarden trouwens ook wel eens voor de liefde voor zichzelf. ‘Ik geef mezelf een 7, maar als ik nog even flink werk aan die en die puntjes, dan wordt het misschien een 8!’ Maar dat is liefde die juist géén liefde is.

In 1 Johannes 4 vers 18 staat: ‘De liefde laat geen ruimte voor angst; volmaakte liefde sluit angst uit.’ Dat is volgens mij de kern van echte liefde: weten dat je helemaal geliefd bent, gewoon zoals je bent. Geen angst om niet leuk genoeg te zijn, geen angst om de verkeerde antwoorden te geven. Dat is de onvoorwaardelijke liefde waar iedereen naar verlangt: dat je echt gekend wordt en desondanks liefgehad. Juist de wetenschap dat je geliefd bent zoals je bent, zonder dat je het hoeft te verdienen of te bewijzen, maakt je hart vrij. Vrij om mild naar jezelf te kijken en – vooruit – aan jezelf te werken.

Nepvrucht
Wat mij opvalt in Galaten 5 is dat liefde geen voorwaarde is, maar gevolg. Het is een vrucht, iets dat groeit door Gods Geest. Ik vergeet dat weleens. Liefst wil ik er zelf de hand in hebben, er zelf mijn best voor doen. Iets wat ongetwijfeld meer mensen herkennen. Maar in feite werk ik dan aan een nepvrucht, aan een plastic versie van mezelf die er alleen van buiten fraai uitziet. Natuurlijk: het mag je best wat kosten om iets liefs te doen, iets goeds. Maar als je het enkel doet om van je 7 een 8 te maken, dan heeft het weinig met liefde te maken.

Liefde kun je niet geven als je het niet ook zelf ontvangt. Als jij van jezelf houdt onder de voorwaarden van een hoge lat, zul je ook zo kijken naar de mensen om je heen. Als je Gods liefde bij je vandaan houdt – om welke reden dan ook – zal het onmogelijk zijn om Gods liefde door te geven. In 1 Johannes 4:19 staat: ‘Wij hebben lief, omdat God ons het eerst heeft liefgehad.’ Met een ontwapenende, overvloeiende en onuitputtelijke liefde. Daar zie ik het geheim van echte liefde. Weten dat je geliefd wordt door Iemand die jou nog beter kent dan jij jezelf kent. Door iemand die de diepste en donkerste krochten van je ziel kent. Wat kun jij dan anders doen dan iets van die liefde doorgeven aan de mensen om je heen?

Cocky Drost, relatiecoach

Deze blog verscheen eerder op debijbel.nl, een website van het Nederlands Bijbelgenootschap. Lees hier meer blogs en nieuws van deze stichting.