Prof. dr. Kater: "Er wordt in de kerk niet zelden een vijandbeeld gecreëerd van ‘de wereld’"

God9 januari 2020
kater

Wat is eigenlijk de juiste koers van de kerk in de samenleving? Laten we als kerken en als christenen bij onze participatie in de maatschappij alles ‘ruimhartig’ los of houden we alles ‘enghartig’ vast? Vragen die tijdens het volgende Studium Generale van Driestar Educatief op 17 januari aan de orde komen. Prof. dr. Maarten Kater spreekt over onder meer ‘BV Kerk’ en ‘McChurch’. CIP.nl stelde hem voorafgaand aan deze avond alvast enkele vragen.

Wat wordt er met ‘BV Kerk’. En McChurch bedoeld?
“Bij beide gaat het om het ‘bedrijf’ kerk. Bij de BV Kerk staat ‘het’ instituut centraal met alles wat daarbij hoort en bij de McChurch ben ‘ik’ het vooral die aan mijn trekken moet komen en het liefst een beetje snel ook. Tijdens deze avond van het Studium Generale denken we na over wat het betekent dat Christus spreekt over ‘Mijn’ gemeente.”

Wat vindt u ervan dat kerken zich aanpassen aan deze maatschappij, waarbij vaak het argument wordt gebruikt dat Paulus zich ook aanpaste aan de plaatsen waar hij preekte?
“Bij Paulus staat dat in het kader van ‘Wee mij, als ik het Evangelie niet verkondig’ (1 Kor. 9). Over kerk en cultuur is veel geschreven en om de koers te bepalen, moeten we het daar ook overhebben. Aanpassing, hoezo? Is dat vanwege relevant willen zijn of om niet uit de toon te vallen? Het punt is: denken we vanuit aanpassing naar de Boodschap, of omgekeerd? Het Evangelie wordt verkondigd in een bepaalde setting, een bepaalde context en dat doet wat met de boodschap en de ontvangst daarvan.”

"Bij de BV Kerk staat ‘het’ instituut centraal met alles wat daarbij hoort en bij de McChurch ben ‘ik’ het vooral die aan mijn trekken moet komen."

Hoe kun je als kerk op de juiste manier omgaan met de spanning tussen enerzijds vasthouden aan ‘Gij geheel anders’ en anderzijds de boodschap van de Bijbel vertalen naar de huidige plaats, tijd en cultuur?
“De vraag veronderstelt een tegenstelling en die is er in wezen niet. Bij dat ‘geheel anders’ uit Efeze 4 gaat het juist om de oorzaak van dat anders zijn: Christus leren kennen. Alleen zo ben je geloofwaardig.”

Wat is volgens u een onjuiste koppeling tussen sociologie en theologie? Wat zijn de fatale gevolgen hiervan?
“Om één voorbeeld te noemen: groepscodes handhaven lijkt een ijzersterk merk. Dat geldt ook voor bepaalde ‘christelijke’ groepscodes (‘zo zijn onze manieren’). Sociologisch gezien kan een kerk zich zo veel langer handhaven en lijkt alles met succes bij het oude te blijven.

Theologisch gezien kan er ondertussen heel wat anders aan de hand zijn. Denk aan het ‘lege huis’ waar Jezus over sprak, keurig schoon en alles op orde. Het trieste is dat er geen nieuwe Bewoner is…

Dat is trouwens ook het gevaar wanneer we ons in een vloeibare samenleving wel heel soepel laten meedeinen op de golven van de tijd. Dan lijken we sociologisch ‘bij-de-tijd’ te zijn, maar we zijn theologisch de eeuwigheid kwijt, of liever gezegd: de eeuwige God.”

"Alsof het Nieuwe Testament maar op één manier over de wereld spreekt: ‘Heb de wereld niet lief…’"

Wat is een christenleven eigenlijk meer dan een pelgrimstocht?
“In plaats van ‘meer’ zou je ‘veelzijdiger’ kunnen zeggen. Te denken valt bijvoorbeeld aan een christen als ‘burger van het koninkrijk van God’ of ‘navolger van Christus’.”

Kunnen de ramen van de kerk naar buiten toe worden opengezet zonder dat er verkeerde invloeden naar binnen komen?
“Deze vraag doet me denken aan de vaak geciteerde uitspraak van Noordmans dat wanneer de kerk een loopplank uitlegt naar de wereld niet de kerk de wereld ingaat, maar de wereld de kerk. Maar het is een illusie om te denken dat we anders die invloeden wél buiten de deur houden. We vergeten dan het probleem van het menselijk hart, óns hart. En… zonder de ramen open te doen kan het wel heel benauwd worden en kun je in ademnood komen.”

Hoe komt het dat we het als kerk of christenen vaak zo spannend vinden om de ramen naar buiten toe open te zetten?
“In het slechtste geval omdat we onszelf zien als een ‘beter soort’ mensen, zeg maar ‘nette’ zondaren. Er wordt ook niet zelden een vijandbeeld gecreëerd van ‘de wereld’ merk ik als ik jongeren spreek. Alsof het Nieuwe Testament maar op één manier over de wereld spreekt: ‘Heb de wereld niet lief…’”

Hoe kun je als kerk jongeren leren zich staande te houden in een seculiere cultuur?
“Een ‘cursusje Daniel’, zou ik denken.”

Praatmee

Beluister onze podcast

#323 Patrick & Jeffrey over het CGK-convent, christelijke PVV-stemmers en vergeving
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Marc de Vries
Video

Kersverse SGP-senator getuigt in maidenspeech van zijn geloof

"Wat is de zekerheid die je overhoudt als zelfs de vier muren van je huis niet overeind blijven staan? En uiteraard was zijn antwoord daarop: ‘Gods trouw en liefde'", aldus Marc de Vries. De Vries hield deze week zijn maidenspeech als kersverse SGP-s

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden over kerkelijke verdeeldheid: "Uiteindelijk is er maar één Heiland en één kerk"

"Wat hebben wij dan nog veel te leren met al onze kerkelijke verschillen, meningsverschillen, liggingsverschillen en weet ik wat allemaal nog meer voor verschillen. Er is maar één kerk: de algemene christelijke kerk. Evengoed als dat er maar één Zali

Joe Biden
Nieuws

Amerikaanse president maakt kruisteken tijdens pro-abortusbijeenkomst: 'Godslasterlijk'

Godslasterlijk, verachtelijk en walgelijk: zo wordt het optreden van de Amerikaanse president Joe Biden tijdens een recente pro-abortusbijeenkomst in Florida genoemd. The Christian Post meldt dat de Amerikaanse president namelijk tijdens de bijeenkom

Navalny
Nieuws

Russische priester geschorst vanwege herdenkingsdienst voor Navalny

Een Russische priester is voor drie jaar geschorst. Aanleiding is de door het patriarchaat in Moskou georganiseerde herdenkingsdienst voor de in februari overleden oppositieleider Alexei Navalny. Dat maakt Religion News Service bekend. Priester Dmitr

synode
Nieuws

PKN geeft preekbevoegdheid voor kerkelijk werkers in vacante gemeenten

In haar vergadering van 20 april heeft de synode van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) besloten dat kerkelijk werkers - in een nieuwe categorie - predikantsbevoegdheid kunnen ontvangen, namelijk in vacante gemeenten. Dit betreft een tijdelijke

kerk san francisco
Nieuws

Man (25) steekt kerkganger bij dienst in San Francisco

In San Francisco is een kerkganger neergestoken. Voorafgaand aan het incident zette het slachtoffer de dader uit de kerk, nadat hij de orde verstoorde. De aanval vond plaats terwijl aartsbisschop Salvatore in dezelfde kerk een dienst leidde. Dat meld

aanval bisschop
Nieuws

Australische politie arresteert zeven geradicaliseerde tieners na terreuraanval op bisschop

Naar aanleiding van het strafrechtelijke onderzoek dat is geopend naar de islamitische terroristische aanval op een bisschop, heeft de Australische politie zeven tieners gearresteerd. Ze worden verdacht van het aanhangen van een gewelddadige extremis

Louisa
Video

Video: Louisa vond zichzelf niet knap genoeg en stopte met eten

Louisa (16) kreeg op haar dertiende anorexia. Het begon met minder eten en meer bewegen, maar een paar maanden later lag ze in het ziekenhuis. In een videoserie over verslavingen gaat BasiC in gesprek met jongeren die te maken hebben gehad met versla

Meerartikelen

Gereformeerde Gemeente in Nederland te IJsselmuiden
Nieuws

GGiN IJsselmuiden hoopt voor zeventiende keer op komst ds. J. Roos

Sinds haar oprichting in 1979 is de Gereformeerde Gemeente in Nederland te IJsselmuiden op zoek naar een eigen dominee. Recent heeft de kerkelijke gemeente voor de zeventiende keer een beroep uitgebracht op ds. J. Roos (Barneveld). Roos werd eerder d

Jan van Luik
Video

IZB sluit zich aan bij gebedsinitiatief Thy Kingdom Come

Op initiatief van de Anglicaanse Kerk worden christenen sinds 2016 wereldwijd opgeroepen om tussen Hemelvaart en Pinksteren te bidden om de komst van Gods koninkrijk. Bij dit initiatief, dat 'Thy Kingdom Come' heet, sluiten veel kerken en christelijk

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp stelt dat mensen mede door hel- en vermoedenispreken de kerk verlaten

"Natuurlijk kan een hel- en vermoedenispreek mensen tot God brengen, maar ik ben er niet zeker van dat deze manier van getuigen in de postmoderne wereld nog werkt. De kans is groot dat mede door deze manier van preken veel mensen de kerk de rug hebbe

Han den Dekker
Verdieping

Totaal absurd: Jezus doorkruist het menselijke ego

Leven in, uit en door God, vanuit het Christusbewustzijn is non- duaal. Jezus leefde ons non- dualiteit voor. Het is een leven voorbij de polariteiten. Je ego, je oude mens leeft in polariteiten of tegenstellingen. Je ego is aan het overleven vanuit

Psalmen Challenge
Podcast

Psalmen Challenge: in deze podcast bespreken christenen Psalm 38

Symfonie van het hart is de psalmenchallenge die jou voorziet van alles wat je nodig hebt om het hele psalmenboek uit de Bijbel door te gaan. Teun van der Leer, Remko Ongersma en Peter Kruijt, de initiatiefnemers van de Psalmen Challenge, bespreken s

dakloze
Column

Een mooie opdracht: Jezus zichtbaar maken in contact met daklozen

In de straat kwamen we meerdere mensen tegen die zichtbaar onder invloed van het een of ander waren. Eenmaal binnen hadden we vol zicht op een continue stroom mannen en vrouwen die een smoezelig pand - binnen bevond zich een bordeel - in gingen en ee

Sieberen Voordewind
Column

In de evangelische beweging worden misstanden met de mantel der liefde bedekt

Het klinkt erg vroom om misstanden in de zo mooie evangelische wereld met 'de mantel der liefde' te bedekken. Maar juist daardoor is de kans groot dat misstanden doorgaan en er nog meer mensen innerlijk (ernstig) beschadigd raken. Ook door het niet e

Ds. Bram Hofland
Opinie

Van een écht gesprek was tijdens het CGK-convent geen sprake

Afgelopen zaterdag waren we met bijna 400 leden van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) bij elkaar. Een familiegesprek. Hoognodig: want zoals het soms in families kan gaan zijn we met een heel aantal niet ‘on speaking terms’. Sommige familiele

Partijkantoor ChristenUnie
Nieuws

Partijkantoor ChristenUnie in een week tijd drie keer beklad, partij doet aangifte

Het partijkantoor van de ChristenUnie is in een week tijd drie keer beklad met pro-Palestijnse leuzen. Dat laat Jacqueline Vandermeer, adjunct-directeur van het partijkantoor, in gesprek met het Nederlands Dagblad weten. Aanvankelijk deed de partij g

Hugo de Jonge
Nieuws

Minister: Gemeente mag vrije meningsuiting waker abortuskliniek inperken en andere plek toewijzen

Het is mogelijk dat een gemeente een waker bij een abortuskliniek naar een andere plaats stuurt, ook als het gaat om een eenmensprotest. Dat stelt minister Hugo de Jonge naar aanleiding van Kamervragen van SGP-Kamerlid Diederik van Dijk. Volgens De J

Ds. D.A. Pater
Video

HHK-predikant deelt bekering van Iraanse moslim: "De kracht van het kruis was onweerstaanbaar"

"Hij zei: 'Voor mij was het aanbod van God in het kruis zo onweerstaanbaar.' Hij riep tot God om hem om Jezus' wil genadig te zijn. Hij vertelde dat vrijwel onmiddellijk de last van zijn vroegere leven van hem afgenomen werd. Die verlichting ging gep

Ds. Peter Sinia en dr. Teun van der Leer
Podcast

Cvandaag podcast: waarom de (kinder)doop opnieuw actueel is

De (kinder)doop kwam eerder dit jaar ter sprake tijdens de synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK). "We proberen als kind gedoopte gelovigen die verlangen naar de geloofsdoop tegemoet te komen, ondanks dat onze belijdenisschriften dat ni