Het klopt ook dat het verenigings- en parochiemodel van kerkvorming niet werkt in een netwerksamenleving. Mensen zijn mobiel en laten zich niet meer leiden door geografische beperkingen. En meedoen ziet er tegenwoordig anders uit: je verbindt je niet voor het leven aan een gemeenschap, je zet je projectmatig in.

Maar er is nog een aspect, dat in de prima analyse van Klaver niet zo de aandacht krijgt: de theologie van evangelische megakerken. Ik kan niet over de hele linie oordelen, maar volgens mijn waarneming is de theologie van evangelische megakerken te dun als basis.

Mogelijk zijn mensen een tijdlang geboeid door wat deze kerken bieden, maar zal het de tijd verduren? En zal het die kinderen en jongeren op den duur vasthouden?

Eenzijdige theologie
Deze kerken verschillen namelijk van gereformeerde en protestantse kerken op een dieper niveau dan hun culturele verschijningsvorm: in hun visie op de Bijbel.

In ‘gewone kerken’ is er meer oog voor het grote verhaal, de rode draad van de Bijbel. Niet dat die overal en altijd uit de verf komt. Maar de voedingsbron van deze kerken is een bijbels-theologische benadering. De Bijbel wordt gelezen en geïnterpreteerd vanuit de boodschap, bijvoorbeeld het koninkrijk van de hemel. Daarbij is aandacht voor de historische ontwikkeling binnen de Bijbel en voor culturele contexten.

Mijn indruk is dat evangelische kerken meer gericht zijn op een direct aansprekende boodschap van welbevinden en welzijn. Of op de alledaagse praktijk van een stressvol bestaan, van vragen rond opvoeding en relaties enzovoort. Dat is heel relevant; veel mensen misten dat immers in hun vroegere kerk. Maar tegelijk is het eenzijdig.

En komt ook niet de verlossing door Jezus Christus er vooral in een individualistisch kader aan de orde? Als het gaat om accenten en theologische bronnen, is er wel degelijk sprake van eenzijdigheid.

Daarom meen ik dat evangelische megakerken niet echt de toekomst hebben. Een zwakke theologische basis en een eenzijdig praktische verkondiging zullen mensen op den duur niet binden. Vooral jongeren zullen zich daarvan afkeren. Hun ouders menen dat hun kinderen geraakt zullen worden door de eigentijdse cultuur in die kerken. Dat zal voor sommigen ook zo zijn (en daarom zal men niet snel doorzien dat de trend bedriegt). Maar veel jongeren zullen onbevredigd blijven, omdat ze inhoudelijk teleurgesteld worden.

Kerkverlating
Kerkverlating zal zich ook bij deze gemeenten gaan voordoen, omdat veel jongeren zelf denken. Daarvoor is meer nodig dan een sfeer waarin iedereen ‘in de Heer’ lijkt te zijn. Die kunnen zij als te dwingend gaan ervaren. Jongeren verlangen naar antwoorden op hun (diepe) vragen, en die gaan echt niet over de muziek of liedjes die gezongen worden. Ook hebben ze geen behoefte aan populariserende prediking, die de indruk wekt dat geloven fijn is en blij maakt.

Hun vragen gaan veel meer over ‘to be or not to be’: hoe kan ik in God geloven als eenling in een tijd van atheïsme en agnosticisme?

Velen ervaren hun leven als ingewikkeld. Vaak zijn ze liever zoekers dan weters; dat wordt vaak zelfs hun levenshouding. Ze zijn op zoek naar authentiek geloof, het in praktijk brengen van het leven met Jezus, gerechtigheid doen en vrede zoeken voor alle mensen. Hun relaties met niet-gelovende leeftijdsgenoten spelen daarbij een grote rol. En dus zijn jongeren helemaal niet bezig met ‘bij welke kerk hoor ik?’.

Daarnaast zet ik toch vraagtekens bij het stichten van nieuwe evangelische kerken in plaatsen die al vol met kerken staan, zoals Mozaiek in Bunschoten-Spakenburg. Hoe kun je dat ooit verantwoorden?

Echt gesprek
Allen die bij Christus horen, zijn één: in die zin is er maar één christelijke gemeenschap. Het bestaansrecht van een veelheid aan kerken is in een multi- en niet-religieuze wereld niet te handhaven.

Wat zou het mooi zijn als er een echt gesprek ontstaat tussen oude en nieuwe kerken. Laten we elkaar voeden en verrijken. Door samen vanuit een sterke, bijbels-theologische bron je bestaan als kerk opnieuw te doordenken. En door de krachten te bundelen, ook in een gezamenlijke boodschap voor de samenleving.

Deze blog van de vrijgemaakt-gereformeerde predikant Klaas van den Geest uit Alphen aan den Rijn verscheen eerder op zijn website en in het Nederlands Dagblad. CIP.nl kreeg van de predikant toestemming op zijn blog te publiceren. Bezoek hier de website van Klaas van den Geest.

Lees ook: Nog een kerk erbij… in de BibleBelt? en Waarom christenen overstappen van traditionele naar evangelische kerken.

Foto: Twitter