Nog een kerk erbij… in de BibleBelt?

God15 mei 2018 Marc Volgers
Mozaiek0318

Ik woon in ‘s-Hertogenbosch. In de gemeente wonen ruim 150.000 mensen. Een korte zoektocht levert nog geen twintig kerken op*. Ik heb een aantal jaar in Amersfoort gewoond, net iets groter dan ‘s-Hertogenbosch met bijna 155.000 inwoners. Volgens Kerkplein Amersfoort zijn er 76 kerken. Zes-en-zeventig! Dat is bijna vier keer zo veel!

En ik vermoed dat het aantal leden van de kerken in Amersfoort hoger ligt dan in ‘s-Hertogenbosch. Ik ging toen naar de Rafael gemeente met toen ongeveer 900 leden. Mijn huidige gemeente is relatief groot met ongeveer 200 leden (uit de regio!). Veel zustergemeenten van hetzelfde genootschap (ABC gemeenten) in het zuiden zitten eerder rond de 100 leden, als ze dat al halen.

Gemengde gevoelens
Ik heb dan ook altijd gemengde gevoelens als ik lees dat een megakerk ergens in de Biblebelt een nieuwe gemeente sticht… in de BibleBelt. In 2012 kwam een dependance van de DoorBrekers, een megakerk in Barneveld met zo’n 2000 bezoekers in de diensten (volgens de website), in Amersfoort. Mijn eerste gedachte: waarom in Amersfoort? Zijn daar niet genoeg kerken? De DoorBrekers proberen op meer plekken door te breken, zo is er nu in de Drechtsteden (Dordrecht en voorsteden) nu ook een dependance.

Het is voor een Kees Kraayenoord, een bekendheid onder christenen, gemakkelijker om in Veenendaal een kerk te beginnen dan ergens waar bijna niemand hem kent.

In een eerder artikel hierover wist ik even niet zo goed wat ik daar nu van moest vinden. De diensten worden namelijk via een livestream gehouden. In plaats van een band en een spreker is er dus een scherm. Gelukkig is het bedoeld als tijdelijke oplossing. Maar het raakt wel een belangrijk aspect van kerk-zijn. Is de kerk “het woord en de worship” vanaf het podium of een gemeenschap van mensen? In het artikel staat “Worship over livestream geeft je dezelfde ervaring alsof je bij DoorBrekers in de Midden Nederland Hallen bent. Door het grote scherm, de hoge kwaliteit en de snel wisselende beelden is het een uitstekende live-ervaring.”

Keten
De DoorBrekers fungeren zo – in mijn optiek – meer als een keten met een bepaalde formule. De consument wil een kerkdienst in bepaald format? Dan “vermarkten” we het format toch? Met een zaal, scherm en internetverbinding heb je al een kerk, een filiaal van de moederkerk. Het wonderlijke vind ik dan wel dat die nieuwe “filialen” dan altijd ergens op de BibleBelt zijn (hoewel dat vanuit een “marketing” oogpunt begrijpelijk is). Naast Barneveld, Amersfoort en Drechtsteden hebben de DoorBrekers ook nog locaties in Zeeland en Zwolle. Ben ik nu cynisch als ik denk dat het wel heel gemakkelijk is om dáár nieuwe gemeenten te stichten. En als ik nóg cynischer ben: een bioscoopzaal met de dienst uit Barneveld? Is kerk-zijn een spetterende dienst zoals ze in Barneveld hebben? Is de eredienst dan nog wel iets ‘lokaals’, van de gemeenteleden zelf?

De succesvolle kerk van Kees Kraayenoord, Mozaiek0318 in Veenendaal, gaat nu ook een gemeente stichten in Bunschoten-Spakenburg. Wederom… op de BibleBelt. Volgens dit artikel kerken er zo’n 80 mensen vanuit Bunschoten-Spakenburg naar Veenendaal. Een ritje van ruim een half uur, terwijl er dichterbij – ik noem maar wat, Amersfoort – ook evangelische gemeenten zijn (in Rafael kwamen destijds ook veel mensen uit Bunschoten-Spakenburg). Zelfs in het dorp zelf vind ik een evangelische gemeente. Er zullen misschien wel redenen voor zijn – maar waarom sluit je je daar niet gewoon bij aan? Maar goed, laat ik positief blijven: die nieuwe gemeente wordt in ieder geval in betrokkenheid met die 80 mensen opgezet. Maar gaat het dan om gemeentestichting of de aansprekende diensten en de naam van Kees Kraayenoord?

Pionieren
De focus op de BibleBelt is trouwens niet aan evangelischen voorbehouden. De PKN is bezig met “pioniersplekken”. Een geweldig idee, want hoe kun je een leeglopende kerk redden? In 2006 waren er nog 2,3 miljoen leden, in 2017 ruim 1,8 miljoen. Dus zijn er over het hele land pioniersplekken. Wacht, schreef ik nou ‘het hele land’? Nee, was dat maar waar. De meeste pioniersplekken zijn op de BibleBelt, maar gelukkig ook in de Randstad en een paar in het oosten en noorden. En in het zuiden is er welgeteld één: in Maastricht. Terwijl ik zou denken: juist in het zuiden is er meer dan genoeg ruimte om te pionieren! Daarmee wil ik niet zeggen dat het niet goed is dat op de huidige plekken gepionierd wordt, maar vergeet het zuiden niet. Er zijn al (of nog?) PKN gemeenten, dus waarom niet van daaruit pionieren?

Een eigentijdse hippe dienst is hier echt niet genoeg. De Bosschenaren zijn vaak in naam wel katholiek maar hebben veelal niet veel met het geloof.

Veilig
Is het niet makkelijk om op relatief veilige grond te blijven, in plaats van het avontuur in het zuiden aan te gaan? In de podcast van CIP.nl zegt Rik dit: “Het is en blijft wel opvallend dat de leiders in sterk groeiende kerken, die zo door God gezegend worden, kennelijk nooit van God horen om in Limburg of Wassenaar een kerk te starten.” Inderdaad! Het is voor een Kees Kraayenoord, een bekendheid onder christenen, gemakkelijker om in Veenendaal een kerk te beginnen dan ergens waar bijna niemand hem kent.

Daarmee bedoel ik niets persoonlijks! Ik heb veel waardering voor hem en zijn muziek (ik was ook erg enthousiast over de Mozaiek0318 cd). Hij heeft een theologische opleiding – wat nog wel eens lijkt te ontbreken – en komt authentiek over. Zijn openhartigheid in het boek Backstage gaf me nog meer waardering voor hem. En toch knaagt het: waarom Veenendaal? Volgens mij de plaats met de hoogste kerkdichtheid van Nederland. Is de kans dan niet groot dat je andere kerken leeg trekt, mensen die toe zijn aan iets nieuws, een alternatief voor de ‘saaie’ diensten? Vond God de andere kerken dan niet goed genoeg? Of worden ook de niet-christenen in Veenendaal bereikt, want die zijn er natuurlijk ook. Ik hoop het laatste.

Stel dat…
Maar er is nog een aspect, dat het nog complexer maakt. Stel dat er een DoorBrekers Den Bosch of Mozaiek073 komt (073 is het netnummer van ‘s-Hertogenbosch). Hoe gaan ze de mensen in ‘s-Hertogenbosch bereiken? Een eigentijdse hippe dienst is echt niet genoeg. De Bosschenaren zijn vaak in naam wel katholiek maar hebben veelal niet veel met het geloof. Het zal eerder ten koste gaan van protestante/evangelische kerken in de brede regio. Er is tenminste een poging gedaan vanuit een succesvollere grote kerk van boven de rivieren hun “trucje” hier toe te passen, en dat werkte niet, daarvoor is er te weinig een protestante basis.

Vanuit evangelischen is er nog wel eens een negatieve kijk op het katholieke geloof, wat eerder verwijdering oplevert dan toenadering. Wil je hier aansluiten bij de cultuur, dan zul je je ook moeten verdiepen in wat de mensen hier beweegt. Je zult een van hen moeten worden. En dat kost volgens mij gewoon tijd. Geen succesfactoren, geen duizenden leden. En waarschijnlijk zul je een bijbaantje moeten nemen als tentenmaker ofzo…

* Negen Katholieke kerken (volgens de site van de parochie worden in negen gebouwen wekelijks of vaker diensten gehouden), vijf pinkstergemeenten, een paar PKN kerken, een GKV, een evangelische gemeente (waar ik lid van ben), een Nieuw Apostolische Kerk en een afscheiding van de Katholieke kerk.

Dit artikel verscheen eerder op de weblog van Marc Volgers. Klik hier om zijn website te bezoeken.

Foto: Twitter

Praatmee

Beluister onze podcast

#321 voorganger Teun van der Leer en predikant Peter Sinia in gesprek over de doop
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Yoran
Nieuws

Vader vermiste christelijke jongen (16) doet belangrijke oproep

Ondanks dat er met duizenden vrijwilligers werd gezocht, is de vermiste christelijke Yoran Krol (16) nog steeds niet gevonden. Zijn vader doet op sociale media daarom nogmaals een oproep en vraagt iedereen die zich in de regio op het water begeeft go

Insalvation en Michelle Lee
Video

InSalvation en Ann Michelle Lee brengen nieuwe single uit: 'Breek de hemelen open'

Het kan nog zo donker lijken in je eigen leven en om je heen; Gods licht kan het doorbreken. De nieuwe single van InSalvation (met gast Ann Michelle Lee) is een gebed om dat te laten gebeuren; een hartenkreet voor het hier en nu. De single is sinds 2

Nigeria gevangenis
Nieuws

Nigeriaans predikantsechtpaar verbleef ten onrechte drie jaar in gevangenis

Een rechtbank in de Nigeriaanse staat Kaduna heeft dominee Jonah Gangas en zijn vrouw Josephine vrijgesproken. Het echtpaar zat meer dan drie jaar gevangen. Ze werden beschuldigd van ontvoering en het bekeren van een jong moslimmeisje, een beschuldig

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar over ziekenzalving: "Het is niet iets magisch of engs"

"We zijn het kwijtgeraakt om met handoplegging te bidden. Dat kwam door de roomse kerk die daar een soort magische werking aan ging toeschrijven. Merkwaardig is trouwens dat we die zegening met handoplegging nog steeds kennen, maar dan alleen bij het

David de Vos
Nieuws

DoorBrekers cancelt Paasconferentie David de Vos: 'Zaait verdeeldheid in lichaam van Christus'

Hij is een gevierd man binnen de evangelische beweging. Maar zijn aankomende boek en verschillende interviews daarover, lijken evangelist en spreker David de Vos plotseling de kop van jut te maken binnen diezelfde beweging. Hij kreeg de afgelopen dag

Wycliffe
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers ontwikkelt nieuwe methode waarbij Bijbels sneller vertaald moeten worden

Wycliffe Bijbelvertalers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om Bijbels sneller te vertalen en daarmee Gods Woord aan meer mensen aan te kunnen bieden. Dat meldt The Christian Post. In samenwerking met lokale kerken en tolken werkt de organisatie mom

Oekraïners
Nieuws

Christenen helpen tienduizenden Oekraïners: "Ik wil dat ze weten wie Jezus is"

Toen Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel, trokken bijna een miljoen Oekraïners naar het kleine buurland Moldavië. Hoewel de meeste van deze vluchtelingen naar huis zijn teruggekeerd of zich in andere landen hebben gevestigd, verblijven er n

Ds. J. B. Alblas over Psalm 47
Video

Ds. Alblas over Psalm 47: een boodschap van hoop in tijden van ellende

‘Want de HEERE, de Allerhoogste, is ontzagwekkend, een groot Koning over de hele aarde.’ In zijn meditatie geeft ds. J. B. Alblas uitleg over Psalm 47 vers 1 tot 5: “Het thema van heel deze Psalm is het koningschap van God. Het gaat om Hem en om Zijn

Meerartikelen

Ds. R. W. Mulder
Nieuws

Ds. R. W. Mulder aanvaardt beroep hersteld hervormd Waarder

De hersteld hervormde gemeente in Waarder verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. R. W. Mulder (foto) uit Montfoort heeft het beroep aanvaard. Waarder was sinds vorig jaar vacant vanwege het emeritaat van ds. L. W. C. Ruijgrok. Mulder bedankt

Rik Op den Brouw
Column

Een les van Jezus: je hoeft niet het maximale uit het leven te halen

Voor sommigen is het leven het plaatsen van vinkjes op een ‘bucketlist’. Wat moet je gedaan hebben en wat moet je gezien hebben. Hoe spectaculairder en hoe verder, hoe beter. Altijd op zoek naar iets nieuws. Anderen doen alles om rijker en belangrijk

Albert van der Heide
Column

Een vergeten boodschap: God spreekt door gevoel

‘Je bent niet tot gevoel gekomen, maar tot geloof.’ Deze uitspraak heb ik regelmatig gehoord in mijn omgeving, terwijl ik opgroeide in de dingen van God en Zijn Heilige Geest. Het is een waar woord en alle aanneming waardig. Want het klopt; geloof is

ds. K.H. (Karel) Bogerd
Nieuws

Preektocht door de Dokkumer Wouden

In de Dokkumer Wouden gaat op woensdag 10 april een derde ‘preektocht’ van start. De ‘preektocht’ begint om 9.30 uur in de Grote of St. Martinuskerk (Markt 2) te Dokkum. De eerste preektocht (40 deelnemers) werd op 23 maart 2022 gehouden in de Friese

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

We willen zelf de regie houden over ons leven (maar Jezus leert iets anders)

In de Bijbel vind je honderden voorspellingen over de geboorte, het leven en sterven van Jezus, die stuk voor stuk zijn uitgekomen. De gebeurtenissen rond de laatste achttien uur van Jezus’ leven zijn eeuwen tevoren voorspeld.Een van de belangrijkste

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Jezus' lijden en sterven: "Hij hield het uit omdat Hij aan ons dacht"

"Jezus heeft de lange lijdensweg kunnen verdragen omdat Hij ons al die tijd in gedachten had. Jezus heeft aan het kruis kunnen volharden omdat Hij steevast onze redding voor ogen had. Wij waren de vreugde die voor Hem in het verschiet lag. Jezus wist

Ds. G. van Zanden
Video

Is het allemaal pais en vree als je een nieuw hart hebt? Ds. Van Zanden geeft antwoord

"Hoe vaak wordt een mens op een dag boos? Een keer? Twee keer? Vijf keer? Tien keer? En een christen die een nieuw hart gekregen heeft? Wordt die ook boos? Kan hij zich nog eens ergens flink over opwinden of is het waar wat het kinderlied zingt: ‘Een

Leander Janse
Video

De oudste zoon is dicht bij de Vader, maar net zo vervreemd als zijn broer

De bekende gelijkenis beschrijft twee verloren zonen. Er bestaat niet alleen een wilde, uitbrekende vorm van zonde. Er is ook meer verborgen, op het oog fatsoenlijke manier, waarop je van God vervreemd kan zijn. De oudste zoon is dicht bij de Vader,

Zanger Elbert Smelt: “Dan mis ik haar gewoon heel erg natuurlijk. Ja, wie niet?”
Video

Zanger Elbert Smelt deelt herinneringen aan Kinga Bán: "Ik mis haar heel erg"

Bijna vijf jaar geleden overleed zangeres Kinga Bán. Zanger Elbert Smelt van de band Trinity bracht vlak voor haar dood samen met haar 'Leef met volle teugen' uit. In een video van Nederland Zingt vertelt hij over dit lied en over de bijzondere optre

Dato Steenhuis over zondebesef
Video

Videoboodschap Dato Steenhuis: Ben jij wel echt bewust van je zonden?

Zondebesef kan een lastig onderwerp zijn. In een video vertelt Dato Steenhuis hier meer over en beantwoordt hij de vraag: ‘Is mijn zondebesef wel groot genoeg? In zijn video benadrukt Steenhuis dat één zonde al voldoende is voor zondebesef. “Als je é

Ds. J. A. W. Verhoeven
Verdieping

Geloven in God is wel persoonlijk, maar niet individualistisch

Mijn geloof of hét geloof? Jonge mensen zeggen nogal eens dat ze belijdenis doen van ‘hun geloof’. Is dat hetzelfde als belijdenis doen van ‘het geloof’? Kan het belijden van het geloof, zoals beleden in het Apostolicum, toch persoonlijk worden? Rond

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Froukje Prakken

Inmiddels terug in Nederland kijken we met Froukje Prakken terug op de beginperiode van het zendingswerk dat haar man Ger en zij deden in Peru tussen 1983 en 1991. Een verhaal over Gods leiding en vertrouwen op God in moeilijke omstandigheden. Ook ho