Stichting HOE (Hulp Oost-Europa) helpt arme mensen de winter door te komen. Hoe geven jullie dit handen in voeten in Oost-Europa?
“Mensen zeggen wel eens: winterhulp, dat is niet meer van deze tijd. Ik kan je verzekeren dat ze het mis hebben. In tal van Oost-Europese landen zijn met name de allerarmsten gediend met winterhulp. Wij kunnen het in onze warme huizen niet voorstellen hoe koud het daar in de winter kan zijn. De stookkosten voor verwarming rijzen de pan uit en zijn voor velen onbetaalbaar. Er zit dus niets anders op dan in de kou te zitten of de verwarming op een heel laag pitje te zetten. Ook kunnen we het ons moeilijk voorstellen wat is het is om nog een half brood in huis te hebben en niet weten of er morgen meer te eten is. Wij, met onze welgevulde kerstdissen en overvolle supermarkten, waar de folders je opjagen om luxe producten te kopen. Wij, die het niet zelden vanzelfsprekend vinden dat er gewoon eten in overvloed is.

Voor een groot aantal mensen in Oekraïne, Roemenië, Servië, Slowakije en Hongarije is de realiteit hard: er is weinig of geen eten. En het mooie van Stichting HOE (Hulp Oost-Europa) en andere hulporganisaties is dat zij arme mensen de winter door te komen. Hoe? Door ze een beker warmte te schenken. In elk van die landen gaat dat op verschillende manieren. Stichting Hulp Oost-Europa helpt via plaatselijke christelijke gemeenten. De contactpersonen in Oost-Europa kopen op maat voedselpakketten in. Waar nodig krijgen de mensen hout om de kachel te kunnen stoken. Mensen die geen geld hebben om bepaalde medicijnen te kopen, ontvangen een financiële bijdrage.”

Op jullie website wordt melding gemaakt van Zsófia (75). Wat kun je vertellen over haar situatie?
“Zsófia woont in het Oekraïense dorpje Tiszaágtelek. Ze is 75 jaar en woont zelfstandig, in een klein huisje. Ze is weduwe, loopt slecht en kan niet naar buiten om hout bij elkaar te sprokkelen. Op tafel ligt een half brood, het laatste voedsel dat ze heeft. Ze hoopt dat er vandaag nog iemand langskomt om haar eten te brengen. Hoe de omstandigheden zijn als de temperatuur de komende weken onder het vriespunt daalt, weet ze niet. Neem van mij aan dat Zsófia symbool staat voor de vele honderdduizenden kwetsbaren Oost-Europa. In de meeste landen hebben ze een heel klein inkomen of pensioen, maar is dat bij lange na niet genoeg om van rond te komen. Zeker in de wintermaanden niet, als 'koning Winter' regeert en de brandstofprijzen hoog zijn.”

Er is veel nood in Oost-Europa. Denkend aan de winter, wat is één van de grootste noden die aandacht moet krijgen en hoe komt die nood tot uiting?
“De nood in Servië is anders dan die in Oekraïne, de nood in Roemenië verschilt van die in Hongarije – het ene land is het andere niet. Dit jaar sprak ik Oost-Europadeskundige Jacques Bazen die me erop wees dat we, hier in Nederland, te snel zijn geneigd zijn de problemen in heel Oost-Europa op het conto van het communisme te schuiven. Er ligt namelijk een hele geschiedenislaag onder die bepalend is geweest hoe de landen er momenteel voorstaan. Ik denk dat hij gelijk heeft: de oudere geschiedenis speelt een belangrijke rol om de mentaliteit in de verschillende landen in Oost-Europa te begrijpen. Over het algemeen vind ik de lethargische houding van de mensen problematisch. Ze worden als het ware gegijzeld door het verleden en dat maakt wie ze zijn, dat bepaalt hun identiteit. Ze hebben zo weinig vertrouwen en zo weinig hoop. Waarom zouden ze hun best doen als de corrupte hoge heren aan de top het van ze afpakken? Ik vind de mentaliteit van low trust misschien wel de grootste nood.”

Onlangs hebben jullie in het kader van de actie Winterhulp een driegangendiner georganiseerd. Wat vond er die avond plaats en wat gaat er met het opgehaalde bedrag gebeuren?
“Leerlingen van De Meerwaarde-scholengemeenschap in Barneveld hadden van de aula een vijfsterrenrestaurant gemaakt met keurig gedekte tafels met home made-decoraties waar zo’n 150 mensen aanschoven. Al die mensen kregen een fantastisch diner voorgeschoteld. De bediening door de leerlingen en de docenten van De Meerwaarde liep van een leien dakje. De sfeer was geweldig. De leerlingen hadden er echt over nagedacht wat ze moesten serveren: de meeste gerechten hadden een Oost-Europees tintje, zoals rijst met goulash. Tussen de gangen door waren er optredens van diverse personen die wat vertelden over hun ervaringen met Hulp Oost-Europa. Echt spannend was de veiling waarbij met de hand gemaakte producten (van leerlingen) werden verkocht. De veilingmeester wist de prijzen tot grote hilariteit fors op te drijven, waarmee hij ongetwijfeld de uiteindelijke opbrengst van de avond omhoog wist te stuwen naar 3600 euro.”

Lees hier meer over de actie Winterhulp.