Wilkin van de Kamp over waarom God lijden toelaat en niet alle zieken genezen

Waarom geneest God de een wel en de ander niet? Waarom laat God het lijden toe, als Hij almachtig is? Waarom krijgen we, ook al zijn we christen, soms forse tegenslagen te verduren? Vragen waar veel christenen mee struggelen. Wilkin van de Kamp, schrijver en leider van Vrij Zijn, probeert in zijn boek ‘Waarom grijpt God niet in?’ deze en andere vragen te beantwoorden.

Dit artikel is je cadeau gedaan door CIP+ lid Jeffrey Schipper.

Word ook lid

De cover van het boek is sprekend. Een woeste zee, een dreigende lucht en een schip dat gezonken is. “Het geloof van teveel christenen heeft schipbreuk geleden, omdat zij geloofden dat God hen voor alle problemen zou behoeden. Op het moment dat ze geconfronteerd werden met ziekte en lijden viel hun beeld van God aan diggelen, werden ze cynisch en zetten hun geloof overboord.”

Claimtheologie en streeptheologie
Wilkin van de Kamp vertelt dat hij in zijn boek probeert een brug te bouwen tussen twee uiterste stromingen in de theologie, die hij de claimtheologie en de streeptheologie noemt. “De streeptheologie zegt: God geneest niet meer, maar die is echt op z’n retour in Nederland. Het komt nog wel voor, maar is een randverschijnsel geworden. Het verlangen naar de kracht van God, die geneest en mensen helpt, heeft de streeptheologie zijn kracht ontnomen.”

Aan de andere kant staat de claimtheologie. Christenen, die menen dat ze genezing mogen claimen. “Die vind je vooral in charismatische stromingen: God geneest altijd. Aan het kruis heeft Jezus onze zonden en onze ziekten op zich genomen. Door zijn striemen is ons genezing geworden, zo staat in Jesaja 53. Op zich is dat correct, maar de vraag is in welke mate dat nu al plaats vindt.” De claimtheologie kan schadelijk zijn, zegt hij. “God is de geneesheer, dat zal elke christen beamen. De conclusie van de claimtheologie is dat, omdat de Geneesheer in ons woont door de Heilige Geest, de kracht tot genezing altijd aanwezig is. Als christen kun je die kracht door geloof activeren. Geloof wordt zo het betaalmiddel waarmee je genezing ontvangt. Maar hoe groot moet je geloof dan zijn om genezing te ontvangen? Wat als genezing uitblijft als we bidden? Omdat geloofd wordt dat God altijd geneest komt de verantwoordelijkheid vanzelf bij de zieke te liggen, of in positieve gevallen bij degene die bidt. We gaan de oorzaak bij onszelf zoeken: we moeten meer geloof hebben. Zijn misschien nog niet volwassen genoeg. Of denken dat de duivel toch te sterk voor ons is. We vragen ons af of God wel echt van ons houdt. Misschien hebben we iets niet goed gedaan. Allemaal gedachten die niet zelden tot teleurstelling en uiteindelijk geloofschipbreuk hebben geleden.”

De tussentijd
In zijn boek legt Wilkin uit dat wij in ‘de tussentijd’ leven: de tijd tussen de hemelvaart en de wederkomst van Jezus. “De eerste komst van Jezus betekende nog niet het einde van alle verdriet en lijden in de wereld. Na zijn lijden, sterven en opstanding brak er nog geen hemel op aarde aan. Christenen krijgen in de tussentijd geen voorkeursbehandeling, in de zin dat de verschrikkingen van het leven hen bespaard blijven. Ook christenen worden ziek of verliezen dierbaren aan verkeersongevallen en ziekten, soms op heel jonge leeftijd.

Het kruis is het begin van het herstel van alle dingen. In de tussentijd proeven wij, zegt Hebreeën 6, de krachten van de toekomende eeuw. Elke keer als God zijn Woord bevestigt met genezingen en wonderen is dit een lichtstraal in de duisternis, een glimp van Gods glorie, een voorproefje van wat komen gaat: het herstel van alle dingen dat plaatsvindt als Jezus terugkomt. De Bijbel zegt dat wij in de tussentijd de Heilige Geest als een voorschot of voorproef ontvangen van wat nog komen gaat. Tekenen en wonderen wijzen naar het Koninkrijk van God dat in zijn volkomenheid komen gaat. In de tussentijd trekt de Geest de krachten van de toekomende eeuw deze wereld in en stuwt Hij het Koninkrijk vooruit naar de wederkomst van Jezus. In de tussentijd zullen we eerlijk zijn: niet alle problemen worden opgelost. Niet elke onrechtvaardigheid wordt aan de kaak gesteld. Niet elke misdadiger wordt veroordeeld. Niet alle seksslavinnen worden bevrijd. Niet alle vluchtelingen vinden een tehuis. Niet alle vragen worden beantwoord. En niet alle zieken worden genezen. Er is geen enkele kerk of bediening aan te wijzen waar altijd alle aanwezige zieken worden genezen.”

De kerk als non-ziektezone?
Tekenen en wonderen, zo zegt Van de Kamp, zijn er niet om ons gelukkig te maken of om de kerk een non-ziektezone te laten worden, waarin enkel voorspoed en geluk ons ten deel vallen. “De Grote Opdracht van de Kerk in de tussentijd is om het evangelie te verkondigen tot aan de uiteinden van de wereld. Jezus bevestigt dat goede nieuws met tekenen en wonderen. Hebben we daar ook zelf deel aan? Ja! Genezen alle christenen? Nee. Uiteindelijk sterven we, als Jezus niet eerder terugkomt, allemaal aan een falend lichaam. Maar we hebben wel deel aan het herstel van alle dingen en de nieuwe aarde die komen gaat.”

In de ‘tussentijd’ is genezing niet het hoofddoel, zegt Van de Kamp. “Ik vind het gevaarlijk dat er kerken zijn die zeggen: onze kerk is een kankervrije zone. Ze kunnen dat niet waar maken. Er bestaat geen methode waarin mensen geleerd wordt de juiste stappen te zetten, waardoor alle zieken genezen en al hun problemen worden opgelost. Wie gelooft in de maakbaarheid van geluk en voorspoed in zijn leven, ontkent de grimmige realiteit van het feit dat we leven tussen de hemelvaart en wederkomst van Jezus. Wie bidt voor de zieken weet zich ook geroepen om Gods liefde en barmhartigheid te delen met hen die lijden en met lichamelijke of psychische beperkingen moeten leven.”

Sommige mensen genezen wel, anderen niet, ondanks intensief en oprecht gebed. Een meisje met een beenlengteverschil wordt spontaan genezen na gebed, een vrouw met een groeiend kankergezwel moet na een scan constateren dat de tumor niet geslonken is. “Dat spanningsveld zal altijd blijven en moet ook worden benoemd. We leven in een zieke wereld om juist daar het evangelie te brengen. We hebben elkaar nodig om elkaar te ondersteunen, te bemoedigen en ons oog op Jezus gericht te houden.”

Het leven is niet eerlijk
Dan die andere vraag, waarom beschermt God niet altijd? Ook christenen komen om tijdens verkeersongevallen of oorlogsgeweld, ondanks gebed voor bescherming. “Als we achter de schermen van God konden kijken, zouden we verbaasd zijn hoe vaak God ons in deze gevallen wereld beschermd heeft. Maar christenen krijgen in de tussentijd geen voorkeursbehandeling, dat hen geen kwaad of ongelukken overkomen. Ons kan alles overkomen wat onze ongelovige buurman ook overkomen kan. Het grote verschil is dat, zoals Psalm 121:7 zegt, God in alle situaties van het leven onze ziel beschermt. Jezus zegt dat niemand ons kan roven uit de hand van God. In die zin zijn we volkomen veilig in een wereld die niet veilig en niet eerlijk is. Wij zijn echter geneigd te denken dat het leven eerlijk zou moeten zijn omdat God eerlijk is. Bedenk dat ons leven in de tussentijd niets zegt over het karakter van God, maar alles over de gebroken wereld waarin wij leven. In een wereld die niet langer onder Gods beschermende bestuur staat, kunnen we volgens de Bijbel in levensbedreigende situaties komen omdat we op het verkeerde moment op de verkeerde plaats zijn (Prediker 9:11).”

God als mascotte
“Wat zou er gebeuren als God vanaf nu alle christenen door een onzichtbaar schild zou beschermen tegen al het kwaad in deze wereld? Hoe zou de rest reageren als God alleen alle christenen in de tussentijd zou vrijwaren van alle gevolgen van geweld, criminaliteit, natuurrampen of dood door een ongeluk? Het ligt voor de hand dat de meeste mensen christen zouden worden omdat God wonderlijke bescherming belooft. Geloven in God wordt dan zoiets als het afsluiten van een reisverzekering: een betaalmiddel waarmee bescherming wordt afgekocht en gegarandeerd. Dan gaat het om de beloning en niet om een relatie van hart tot hart. Dan maken we van God een mascotte. Maar met een mascotte heb je geen relatie. Een mascotte haal je tevoorschijn als je denkt dat je hem nodig hebt. Je draagt hem bij je in de hoop dat hij je succes zal brengen. Maar als het geluk en het succes uitblijft raakt hij steeds verder op de achtergrond. Uiteindelijk geloof je er niet meer in en gooi je hem weg. Jezus noemt hen ‘mensen van het ogenblik’ omdat God er in hun ogen alleen is voor de momenten dat zij Hem nodig hebben. Maar God laat zich niet gebruiken als een mascotte, die je in het doel kunt hangen zodat je zult winnen. God is geen mascotte in zakformaat. Hij is degene die - juist als je vergeten bent Hem in je broekzak te stoppen - jou dag aan dag bij zich draagt.”