Natuurlijk is het goed dat kinderen met die vraag eerst bij de ouders komen. In feite is het ook de eerste verantwoordelijkheid van de ouders, om in overleg met hun kind een besluit te nemen of jou kind er al aan toe is. Maar toch komt dan ook de vraag op, wat voor consequenties dat dan heeft in de kerk of gemeente waar je komt met je gezin, want in de praktijk wordt daar enorm verschillend over gedacht.
 
Heeft de doop er iets mee te maken?
Op sommige plaatsen heeft men de regel dat de doop in principe vooraf moet gaan aan het deelnemen aan het avondmaal. Want, zo zegt men, op basis van de doop worden mensen ook geacht lid te zijn van de gemeente. Meestal geeft men degene die gedoopt worden, een soort herinnering aan de doop mee en tegelijk schrijft men ze in als dooplid in de administratie van de gemeente.

Jammer voor de kinderen die dus nog niet gedoopt zijn, zij kunnen dus automatisch ook niet deelnemen aan het heilig avondmaal, want zo zegt men, ze zijn nog geen dooplid. Maar… er is feitelijk geen Bijbelse grond voor deze regel en dus hebben we ook hier weer te maken met een menselijke instelling, waarvan er helaas al zo velen zijn.

Wat zegt de Bijbel?
Bijbels gezien mag iedereen deelnemen aan de maaltijd van de Heer, die oprecht geloofd in het offer van Jezus aan het kruis en die zeker weet dat alles tussen God en mensen verzoend is. Er is dan dus geen beperking meer voor deze mensen. Jezus nodigt ons als hetware allemaal uit met de woorden “doe dat tot Mijn gedachtenis”. (Luc.22:19, 20)

In het boek Handelingen lezen we zelfs hoe de toenmalige gemeente zo serieus bezig was, met de instelling van de Heer Jezus ten aanzien van het heilig avondmaal, dat ze het verlangen hadden om dagelijks deze maaltijd met elkaar te houden (Hand.2:46). Nergens kunnen we echter lezen dat kinderen daarvan werden uitgesloten.

Paulus heeft later zelf van de Heer een openbaring ontvangen over deze maaltijd en spreekt daarover uitgebreid in 1 Kor.11:24 en ook in 1 Kor.10:15-17. Als het zo was dat kinderen expliciet niet deel mogen nemen, dan is het aannemelijk dat God dat zeker ook aan Paulus had geopenbaard. Maar we lezen daar helemaal niet over.

De Bijbel spreekt helemaal niet over doopleden
De verwarring heeft waarschijnlijk te maken met een verkeerde uitleg van 1 Kor.12:13, daar staat “want door een Geest zijn wij allen tot een lichaam gedoopt”.

Er is hier echter geen sprake van de waterdoop, maar van de doop in de Heilige Geest (Luc.3:16). Dat valt ook direct op te maken uit de context van dit hoofdstuk van 1 Kor.12, waar Paulus uitgebreid spreekt, over het functioneren van geestelijke gaven in het lichaam van Christus de gemeente. Die geestelijke gaven houden direct verband met de vervulling met de Heilige Geest, waardoor geestelijke gaven gaan functioneren in ons leven en in de gemeente.

Alhoewel velen het zo willen zien, is Bijbels gezien de waterdoop zeker niet het moment dat we lid worden van de gemeente. In principe spreekt de Bijbel helemaal niet van doopleden. Wij behoren alleen bij het lichaam van Christus als we Hem hebben aangenomen als Verlosser en Heer.

Grote verschillen
Als het gaat om het heilig avondmaal zien we in de praktijk, enorme verschillen in de diverse kerken en evangelie gemeenten. Er zijn nog steeds plaatsen waar slechts enkele mensen (uitverkorenen??) deel nemen, dat zijn degene die zich dus goed genoeg voelen en daarvoor ‘soms’ met kritische blikken door anderen bekeken worden. De gedachten echter dat slechts enkelen goed genoeg zouden zijn, of uitverkoren om deel te nemen, is natuurlijk Bijbels gezien helemaal onterecht. Uit Efeze 1:4-7 weten we o.a. dat wij in Christus, zelfs voordat de wereld gegrondvest werd, al uitgekozen (of uitverkoren) zijn door de Heer. Hij heeft ons naar zijn wil en verlangen voorbestemd om in Jezus Christus zijn kinderen te worden… in Hem zijn wij door Zijn bloed verlost en zijn onze zonden vergeven…” (Ef. 1:4-7).

Daarom, het is veel beter als de maaltijd van de Heer een meer open karakter heeft in de gemeente en gepresenteerd wordt als iets waaraan iedereen mag deelnemen. De verantwoording of we wel of niet kunnen deelnemen (of we er aan toe zijn) ligt in de eerste plaats bij de persoon zelf en niet bij alle andere mensen in de gemeente, die hun mening over ons hebben.

Maar er zijn nog meer verschillen, bijvoorbeeld in de frequentie. Sommigen vieren het avondmaal een paar maal per jaar en anderen eens per maand en er zijn zelfs gemeenten waar het elke week gevierd wordt. Bijbels gezien zijn daar geen duidelijke regels voor, we weten alleen dat de eerste christen gemeente het elke dag vierde.

Maar hoe zit het met onze kinderen?
Kunnen jonge kinderen zo maar deelnemen aan de maaltijd van de Heer? Of zijn ze daarvoor nog te jong? In een aantal gemeenten is men er verlegen mee. Maar in de eerste plaats moeten we ons afvragen of onze kinderen ook echt bij de gemeente horen. En natuurlijk is dat zo…hoe kan iemand ooit ‘te jong’ of ‘te oud’ zijn om bij Jezus te horen en een kind van God te zijn? Nee, ze zijn zeker niet te jong. Vanuit dit standpunt gezien kunnen ze dan ook niet te jong zijn om deel te nemen aan onze heilig avondmaal vieringen, mits ze uiteraard daar goed in begeleid worden.

Jezus laat zelfs de kinderen naar voren komen, wanneer omstanders ze uit zijn buurt willen houden. “… want het Koninkrijk van God behoort toe aan wie is zoals zij. Ik verzeker jullie: wie niet als een kind openstaat voor het Koninkrijk van God, zal er zeker niet binnengaan” (Marcus 10:14-15). Zouden wij dan in de avondmaalsviering kinderen over durven slaan?

Voor de maaltijd van de Heer nodigt Hij iedereen uit, dus waarom de kinderen niet? Alhoewel hier natuurlijk wel een taak ligt, voor zowel de ouders als de gemeente, om ook onze kinderen er op de goede manier bij te betrekken, door hen op de juiste wijze daarin te begeleiden.

Onwaardig deelnemen
In de eerste brief van Paulus aan Corinthiërs schrijft hij in hoofdstuk 11:29 over de avondmaalsvieringen in die gemeente. Hij zegt daar o.a. het volgende: “Want wie op onwaardige wijze eet en drinkt, die eet en drinkt zichzelf een oordeel, omdat hij het lichaam van de Heere niet onderscheidt.”

Hij heeft het hier over ‘op onwaardig wijze deelnemen’ en de apostel bedoeld daarmee, dat er kennelijk mensen waren die brood en wijn namen, maar geen respect hadden voor de betekenis van deze maaltijd. Dus dat het geen gewone maaltijd was, maar het ging om de symbolische betekenis, namelijk van het Lichaam van de Heer. Door deze respectloze houding, riepen ze een veroordeling over zich af. Dat ‘respectloos deelnemen” is vaak ten onrechte uitgelegd, als een goede reden om onze kinderen te weigeren. Want zo wordt er gezegd, zij zijn nog jong en beseffen of snappen nog niet wat de bedoeling is en kunnen daarom wel eens op de verkeerde manier deelnemen.

In de eerste plaats is het maar de vraag of dit altijd zo is. Veel kinderen kunnen al heel vroeg goed begrijpen dat Jezus ze liefheeft en dat Hij ook voor hun zonden aan het kruis is gestorven. Ze kunnen in hun kind zijn, soms een rotsvast vertrouwen hebben in de Heer Jezus en zijn niet zelden zelfs volwassenen daarin een voorbeeld. Als we daarbij beseffen dat deelnemen aan de tafel van de Heer, niet hoeft te betekenen dat we eerst volmaakt moeten zijn. Maar dat juist onvolmaakte mensen welkom zijn, dan kan feitelijk niemand onze kinderen afwijzen.

Overigens heeft de apostel Paulus zelf niemand als ‘onwaardig’ willen aanmerken, maar legt hij de verantwoording duidelijk bij de persoon zelf die deelneemt. Hij zegt dat we onszelf moeten beproeven (onderzoeken) voor we deelnemen. Lees 1 Kor.11:28, “Maar laat ieder mens zichzelf beproeven en laat hij zó eten van het brood en drinken uit de drinkbeker”.

We moeten dus niet over elkaar gaan oordelen en ook niet zelf mensen gaan uitsluiten en zeker niet als het onze kinderen betreft, mits ze uiteraard zelf ook vragen om deel te mogen nemen. Als ons kind het sterk verlangen heeft, om ook deel te mogen nemen aan de heilig avondmaal viering in de gemeente, dan valt er heel wat te verantwoorden, als men dat zo’n kind zou durven weigeren. Alsof deze maaltijd wel betekenis zou hebben voor volwassenen, maar niet voor kinderen.

Begeleiding
In plaats van het kind af te wijzen, zouden we er beter aan doen het kind op de goede manier te begeleiden. Gelovige ouders kunnen hun kind al vroeg vertellen wat Jezus deed, dat Hij zijn leven voor ons gaf en wat de reden is waarom we dit steeds gedenken door middel van de vieringen van het heilig avondmaal. Een gemeente zou dit dan moeten ondersteunen, door op kindvriendelijk wijze hierover te spreken in jeugdsamenkomsten, of tijdens de kindernevendienst of soms in speciale bijeenkomsten voor kinderen en hun ouders die aan een avondmaalsviering vooraf zouden kunnen gaan.

Maar zelfs ook volwassenen hebben regelmatig onderwijs nodig over de betekenis van de avondmaal viering en over de noodzaak je op deze maaltijd met gebed voor te bereiden. Zodat het niet een gewoonte wordt die ons weinig meer zegt, een soort ritueel zonder inhoud.

Puberteit
Ja maar, een kind moet nog de puberteit door, en dan gooit hij/zij misschien wel alle geloof overboord.
Natuurlijk zou dat kunnen, al is het niet terecht daar op voorhand al vanuit te gaan. Laat ons ook niet vergeten dat vele volwassen, net zo door moeilijke geloofscrisissen gegaan zijn. Daarbij komt dat kinderen en pubers nog meer, recht hebben op onze extra zorg en aandacht. Want de wereld trekt aan hen en de verleidingen zijn enorm. Ze hebben er recht op dat we hen niet te snel veroordelen, maar dat we begrip en vooral geduld voor hen kunnen opbrengen. Juist door zo’n crisis heen zullen ze mogelijk leren een eigen duidelijk keuze voor de Heer Jezus te maken en dat is belangrijk, want ze kunnen niet blijvend steunen op anderen.

Maar het feit dat ze zich ‘mogelijk’ in de puberteit zullen afkeren van het evangelie, kan nooit een goede reden zijn om hen dan maar van het heilig avondmaal te weren.

Ook volwassenen komen immers tot bekering, laten zich dopen en soms maken ze toch weer verkeerde keuzes. Het verschil is niet zo heel groot, we hebben allemaal iedere dag Gods genade nodig.

Veel beter dan kinderen afwijzen is, hen te laten voelen dat God ze liefheeft, ondanks hun fouten en misschien puberaal gedrag. Laten we ze vooral niet veroordelen en op ze neerkijken, maar ze liefhebben en ze laten merken dat de deur altijd voor ze open staat. Op een dag zullen terugkomen. (Lees Lucas 15:20)

“En hij stond op en ging naar zijn vader. En toen hij nog ver van hem verwijderd was, zag zijn vader hem en deze was met innerlijke ontferming bewogen en hij snelde hem tegemoet, viel hem om de hals en kuste hem”.