Dat het er bij ons gelikt uit ziet, kan ik mij voorstellen. Waarom hechten we zoveel waarde aan kwaliteit? Dan doen we niet om cool te doen. Als je investeert in kwaliteit, levert dat een groter bereik op en hebben mensen het gevoel dat ze worden gezien. Als muziek niet op niveau is, haken kijkers die geen directe binding met Mozaiek hebben na tien minuten af. Kwaliteit leveren beschouwen we als zorg voor mensen. Dat gaat niet tegen een kunstwerk van gebrokenheid in.”

Emiel: “En de livestream is ook maar een etalage van onze kerk. Als je onze diensten of activiteiten bezoekt, krijg je een veel bredere indruk wat we met elkaar willen uitstralen. Vorig jaar hield ik mijn eerste preek. Ik was anderhalve minuut mijn tekst kwijt. Met duizend mensen tegenover mij was dat niet fijn. Maar we zijn daar heel relaxed in. Natuurlijk mag er wat misgaan.”

Toch is het opmerkelijk dat sommige mensen een uur in de auto zitten om een dienst van Mozaiek mee te maken. Hoe verklaren jullie dat?
Arjen: “Dat zou je eigenlijk aan Mozaiekers zelf moeten vragen. Ik denk dat onze kerkcultuur een belangrijke rol speelt. Als we vragen: ‘Waarom kom je naar Mozaiek?’ horen we vaak dat mensen zich welkom en gezien voelen. Begrijp me niet verkeerd, ik geloof dat die cultuur ook in heel veel andere kerken te vinden is. Maar we horen dit in ieder geval vaak terug.”

Op stickers die jullie aan bezoekers uitreiken staat onder andere ‘ontmoeting komt voor standpunt’ en ‘vraag komt voor conclusie’. Andere kerken hebben op de site een uitgebreide toelichting staan met hun visie op Israël. Jullie kiezen daar bewust niet voor?
“Wat mensen vaak irritant vonden tijdens gesprekken met Jezus is dat Hij radicaal was in zijn nuances", vertelt Arjen. "Gesprekken met Jezus waren vooral spannend voor mensen die met zekerheid stellen: ‘er staat geschreven…’ Je kunt aan de voorkant communiceren hoe je over allerlei theologische onderwerpen denkt. Wij kiezen daar niet voor omdat Jezus de kracht van ontmoeting liet zien.

Weet je wat ik zo tof vind aan het Joodse denken? De ontspanning als het gaat om Bijbeluitleg. In de kerk zetten we te vaak een hokje om ons standpunt. In het jodendom kunnen verschillende exegeses op één tekst worden toegepast, van waaruit een goed gesprek ontstaat. Dat is ook de stijl van Mozaiek. Mensen voor én tegen vrouwelijke ambtsdragers zijn welkom en moedigen we aan om het gesprek aan te gaan. Samen zijn we kerk.”

Eerder dit jaar werd bekend dat jullie op zeven nieuwe plekken een Mozaiek-gemeente gaan starten. Wat ging hieraan vooraf? Een strategisch plan om het land in te gaan?
Emiel: “Wij starten geen nieuwe gemeente van bovenaf. Alsof we als leiders bij de kaart van Nederland staan en bedenken waar we naartoe willen. Zo gaat dat niet en dat gaat ook niet op die manier gebeuren. Het komt bij de mensen vandaan die Mozaiek bezoeken. Heel vaak krijgen we de vraag of we naar hun regio willen komen. Als een forse groep zich aanmeldt en zo’n verlangen deelt gaan we er serieus over in gesprek. Daar komen die nieuwe zeven plekken vandaan.”

Hoe gaan jullie om met Mozaiekers die verlangen naar een Mozaiek-gemeente op een plek waar al heel veel kerken te vinden zijn?
Emiel: “Laat ik het dicht bij mezelf houden. Ik ben een echte PKN-jongen uit Spakenburg. Ik heb altijd hart voor de kerk gehad en me op allerlei manieren voor de kerk ingezet. Na dertig jaar merkte ik desondanks dat ik weggroeide van de liturgie en structuur van de kerk. Pubers wilden niet meer mee naar de kerk. Maar ook ben ik anders gaan denken over doop, avondmaal en andere theologische zaken. Dit alles zegt niets over mijn liefde voor de traditionele kerk. Toen ik met een groep gelijkgestemden het verlangen kreeg om kerk-zijn om een andere manier in te vullen, ontstond de beslissing om mijn oude kerk te verlaten. Zo’n keuze is echt niet gemakkelijk. De pijn bij anderen om afscheid te nemen van hun vroegere kerk horen we op bijna iedere introductie-avond van Mozaiek.”

Arjen: “We zijn maar één van de vele kerken die het op onze eigen manier doen. Daarom zegenen we alle kerken in onze omgeving. We drinken regelmatig koffie met voorgangers van kerken die pijn ervaren omdat leden zich bij ons aansluiten. Die pijn voelen wij ook! Tegelijkertijd houdt de beweging die gaande is hen ook een spiegel voor.” Twee dominees die bereid zijn om die spiegel voor te houden zijn bijvoorbeeld dominees Gertjan van Harten en Jan Meijer van de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt in Spakenburg. ‘In de preken slagen zij erin om nog dichterbij de concrete leefwereld van mensen te komen, zodat zij zich veel sneller aangesproken voelen’, maakte Meijer duidelijk in dit CIP-interview. ‘Dat doen zij beter dan wij.’ Arjen: “Onlangs hebben wij met hen en andere collega-dominees geluncht. Dan voeren we een eerlijk en goed gesprek op hartsniveau!”

Emiel: “Als onze kinderen over twintig jaar zeggen: ‘Pap, ik vind het allemaal prima dat je je zo inzet voor Mozaiek maar wij gaan het op een andere manier doen’, zeg ik: Be my guest en geef ik hun de zegen. Wij bouwen op de schouders van onze ouders en grootouders. Zij mogen dat ook doen!” Daar sluit Arjen zich bij aan. “De oude manier van kerk-zijn voelt vaak vertrouwd. Maar God wil vaak nieuwe dingen doen. Vernieuwing is niet per se verdacht, maar zou zomaar leiding van Gods Geest kunnen zijn. Het gaat niet om ons, maar om de toekomst van de kerk en onze kinderen. Misschien bestaat Mozaiek over twintig jaar niet meer. Dat is niet erg. Het gaat erom dat Gods koninkrijk zichtbaar wordt en blijft op deze wereld.”

Hoe voorkomen jullie dat jullie in dezelfde valkuilen stappen als kerken die al veel langer bestaan en er een soort managementcultuur ontstaat waarbij de tent draaiende gehouden moet worden?
“Te veel organisatiestructuur is inderdaad een angst”, antwoordt Emiel. “Het gevaar is dat er te veel structuren ontstaat, die een gezonde, ondernemende kerkcultuur ondermijnen. Ik denk dat de Geest het beste waait als er ruimte is voor creativiteit, slagkracht en een gunnende open cultuur naar elkaar. De komende jaren blijft onze uitdaging om lokale Mozaiek-kerken die nu gaan ontstaan lokale autonomie te geven en ruimte om op hun eigen lokale manier de kerk vorm te geven. Maar onze visie, identiteit en cultuur die we willen uitstralen zijn hierin onopgeefbaar. De kinderdiensten van Mozaiek0318 met Ollie en Sophie worden bijvoorbeeld goed bekeken en hier kun je een mooi inhoudelijk programma omheen bouwen. Maar we willen dit niet opleggen aan andere Mozaiek-gemeenten. Een lokale gemeente heeft een eigen keuze om een ander kinderprogramma te kiezen.”

Vorig jaar vertelde Sander Stam in een interview met CIP.nl waarom hij met zijn gezin elke zondag diensten van Mozaiek bezoekt. Lees het interview: "De paasdienst was één groot feest".

Christenen die meer diepgang willen kiezen voor CIP+

Je las net een gratis CIP+ artikel. Meld je aan en start je gratis maand.

Start je gratis maand