Machtsspel
De twee engelen die op bezoek zijn bij Lot worden belaagd door een grote groep mannen die hen wil verkrachten. Vanzelfsprekend gaat het hier niet om mannen die allemaal een homoseksuele geaardheid hebben, en opgewonden zijn geraakt van de knappen verschijning van de gasten van Lot. Er is hier sprake van een machtsspel. In de oudheid was het penetreren van een andere man een teken van macht en overheersing.

Egyptische soldaten verkrachtten hun overwonnen vijanden op het slagveld en geloofden dat ze daarmee hun mannelijkheid overnamen. Het gaat in Sodom en Gomorra niet om lust en seks, maar om barbaarse vormen van macht en verkrachting. Het gastrecht wordt hier omvergeblazen. Dat gastrecht moet je niet zien alsof je een tweede koekje bij de koffie wordt geweigerd, maar de kwetsbare vreemdeling krijgt in Sodom geen veilig plaats om uit te rusten, maar wordt overheerst en vernederd. 

Als Absalom zijn vader David verslaat door de stad Jeruzalem in te nemen, plaatst hij een tent op het dak van het paleis waarin hij, publiekelijk zichtbaar voor iedereen, gemeenschap heeft met alle bijvrouwen van zijn vader. Zo laat Absolom zien wie nu de baas is in het huis van zijn vader. Het zou absurd zijn als iemand deze gebeurtenissen in 2 Samuël 16 zou gebruiken om Gods wil rondom heterorelaties te duiden. Het is net zo ongepast om homo's in verband te brengen met de gebeurtenissen in Sodom en Gomorra.

Als we dat toch doen ondermijnen we de boodschap van de Bijbel, én beschadigen we homoseksuele christenen. Want door hun relaties in verband te brengen met 'Sodom' en 'gruwel' maak je van God een god die niet omziet naar de zwakken en de kwetsbare, maar vooral bezig is met seksuele regeltjes. De liefde en de aantrekking die ook celibatair levende homo's ervaren worden gelijkgesteld aan walgelijke verlangens. Omdat gevoelens van liefde onweerstaanbaar voortkomen uit wie je bent, ervaren veel christen-homo's zich als persoon een gruwel in Gods ogen. Alsof ze misbaksels zijn, ook als ze hun hele leven alleen blijven. Het is niet voor niets dat het geloof van veel refo-homo's onder druk staat en velen van hen met suïcidale gedachten tobben. De vraag woedt in hun hoofd of zij voor God wel mogen bestaan.

Kookboek
Voor de onderbouwing van deze stelling gebruikt ds. Klaassen een houtje-touwtje redenering. Eerst verwijst hij naar Ezechiël 16 waar de zonde van Sodom wordt uitgelegd:

"Zie, dit was de ongerechtigheid van uw zuster Sodom: trots, overvloed van voedsel en zorgeloze rust had zij met haar dochters. De hand van de arme en de behoeftige ondersteunde zij echter niet. Zij verhieven zich en deden een gruweldaad voor Mijn aangezicht." (Ez 16:49-50) 

Het enige dat Klaassen uit deze uitvoerige beschrijving loswrikt en isoleert is het woord 'gruweldaad'. Elders in Ezechiël staat een 'gruweldaad' volgens hem in de context van seksuele zonden, en van daaruit springt hij daarom naar Leviticus 18:22. Daar wordt seks waarbij de ene man een andere man penetreert alsof hij een vrouw is inderdaad ook een 'gruwel' genoemd. En daarmee is de cirkel volgens Klaassen rond: homoseksualiteit is een gruwel in Gods ogen.

Deze uitleg is net zo Bijbels als een pan water waar je even een kip in gedoopt hebt kippensoep is. De Bijbel is niet een of ander kookboek waar je een paar ingrediënten uitpakt, door elkaar husselt, en er vervolgens een wet uit formuleert die je oplegt aan je naaste. Het is het Woord van de Levende God die Zich openbaart aan Zijn volk en Zijn gemeente. God wil dat wij heilig leven met Hem en onze naaste. Omdat wij dat niet vanzelf doen of begrijpen stuurt Hij zijn apostelen en Zijn profeten om ons telkens tot de orde te roepen. Dan is het van belang om die woorden zorgvuldig te lezen en te begrijpen.

Gruwel en afgoderij
Als we teruggaan naar Ezechiël 16 dan zien we daar dat God Sodom veroordeelde omdat zij de arme en de behoeftige niet ondersteunde. God noemt Sodom trots. De gruweldaad staat hier in de context van een stad die zich verheft boven anderen. Dat drijft de trotse menigte om zich rondom het huis van Lot te verzamelen om de vreemdelingen te onderwerpen en te vernederen. Ook in Ezechiël 16 ligt de vinger bij machtsmisbruik en onderdrukking, de seks is daar de uitingsvorm van.

In Leviticus 18 wordt het penetreren van een andere man, alsof hij een vrouw is, inderdaad ook een gruwel genoemd. Maar alle zonden die in dit hoofdstuk genoemd worden zijn een gruwel (zie 18:27,29,30). Het woord gruwel gaat hier over incest (v6-16), incestueuze polygame huwelijken (v17-18) gemeenschap tijdens de menstruatie (v19), overspel of verkrachting (v20), kindoffers (v21) en bestialiteit (v23). Deze zonden staan niet los van elkaar, maar zijn de zonden die de heidevolken in Kanaän en Egypte deden (v3, 24 en 28). Het woord 'gruwel' staat dan ook in nauw contact met afgoderij (zie Ezechiël 22:2-4, waar Klaassen al naar verwees zonder deze afgoderij te benoemen). 'Gruwel' betekent namelijk niet zoiets als 'walgelijk', 'vies' of 'smerig', maar gaat over religieuze onreinheid. Afgoderij is daar de meest ernstige vorm van. Alle in Leviticus 18 genoemde zonden vonden in Egypte en Kanaän plaats rondom de afgodscultussen. Waar de God van Israël oog heeft voor de wees en de weduwe, voor de vreemdeling en de noodruftige, draait het bij de afgoden om macht en overheersing.

Misbruik van Gods Woord
Ds. Klaassen stelt dat Ezechiël de 'gruwel' in verband brengt met seksuele zonden. Maar deze voorbeelden van seksueel misbruik zijn in Ezechiël uitingsvormen van de dienst aan de 'stinkgoden'. In Ezechiël 20, 22 en 33 zijn de 'stinkgoden' de context van de gruweldaden. Afgoden die, zoals in Sodom, de stad hooghartig en trots maken, en hen ertoe drijven om de buitenstaanders te vernederen en te verkrachten. Ds. Klaassen gaat volledig voorbij aan deze afgoderij en het misbruik in Ezechiël, en heeft enkel oog voor 'gruwel' en 'seks', en springt van daaruit zonder oog te hebben voor de werkelijke boodschap van Ezechiël naar Leviticus. Ook in Leviticus isoleert hij de woorden 'mannen met mannen' buiten de context, en concludeert dan kort door de bocht dat het wel om alle homoseksuele relaties zal gaan. Een stuitende vorm van biblicisme, misbruik van Gods Woord, en liefdeloosheid naar de naaste. 

De uitleg dat de 'gruwel' in Leviticus 18 over tempelprostitutie gaat is diep doordacht en uitgewerkt. Jan Mudde doet dat in zijn uitgebreide studie Van sjibbolet naar sjalom. Bert Loonstra legt het uit in zijn boek en op zijn website. Zelf schreef ik er gedetailleerd en uitgebreid over in mijn boek uit 2016. Op mijn blog heb ik er een lange reeks aan besteed. Vanzelfsprekend is het mogelijk dat deze exegese niet juist is. Dan is het aan ds. Klaassen om dat aan te tonen. Hij krijgt in de verschillende media alle ruimte om deze bevindingen te weerleggen. Maar dat doet hij niet. Alsof deze uitleg niet bestaat herhaalt Klaassen zijn mantra dat homoseksualiteit een gruwel in Gods ogen is, en knoopt daarbij losjes wat teksten uit de Bijbel aan elkaar, zonder deze echt goed te bestuderen.

God van Sodom en Gomorra
Het gevolg is dat juist die christenen die in de orthodoxe kerken al een kwetsbare positie hebben onder vuur komen te liggen. Het woord 'gruwel' kleeft aan hen, zij tobben met de pastorale vragen die ik al eerder schetste. De Naam van God gaat door het slijk, want buitenstaanders zien in de reformatorische kerken een God die mensen buitensluit en tot wanhoop drijft. De God van Israël lijkt voor hen op de god van Sodom en Gomorra. Paulus noemt dat menselijke godsdienst. Niet de losbandige soort, maar de soort van zelfkastijding. Maar ook die dient volgens Paulus enkel tot verzadiging van het vlees. vrijzinnige losbandigheid en wetticisme zijn twee kanten van dezelfde medaille: religie waarbij het denken en doen van de mens centraal staat en Christus uit beeld raakt.

"Als u dan met Christus de grondbeginselen van de wereld bent afgestorven, waarom laat u zich dan, alsof u nog in de wereld leeft, bepalingen opleggen als: Pak niet, proef niet en raak niet aan? Dit zijn allemaal dingen die door het gebruik vergaan; ze zijn ingevoerd volgens de geboden en leringen van de mensen. Deze dingen hebben wel een schijnreden van wijsheid, door eigenwillige godsdienst en nederigheid, en verachting van het lichaam, maar ze zijn zonder enige waarde en dienen tot verzadiging van het vlees." (Kol 2:20-23)

Binnen de protestantse orthodoxie wordt verschillend gedacht over homoseksuele relaties. Dit artikel is niet bedoeld om te pleiten voor volledige aanvaarding hiervan, hoewel ik denk dat daar alle noodzaak voor is. Maar omdat ik geloof dat mijn begrijpen van de Bijbel beperkt is, is het noodzakelijk om in gesprek te blijven met behoudende zusters en broeders, en van hen te leren.

Maar voor biblicisme en contextloos shoppen in de Bijbel mag geen plaats zijn in de Kerk van Christus. Sodom en Gomorra kunnen wij niet toepassen op homoseksuele gelovigen vandaag. Het oordeel dat over deze steden viel is juist een waarschuwing voor iedereen die vandaag de dag nog steeds trots en hooghartig misbruik denkt te kunnen maken van de kwetsbare seksualiteit en positie van de ander.

Robert Plomp schrijft maandelijks een column op CIP.nl.

Christenen die meer diepgang willen kiezen voor CIP+

Je las net een gratis CIP+ artikel. Meld je aan en start je gratis maand.

Start je gratis maand