De man als hoofd van het gezin. Vaak wordt dit gebruikt om duidelijk te maken dat vrouwen geen leiding mogen geven in de kerk. Wat houdt deze uitspraak van de apostel Paulus eigenlijk in? Heeft de man altijd het laatste woord? Joël Boertjens geeft antwoord naar aanleiding van zijn boek 'Allen voor Eén - Vrouwen en mannen samen voor Koning en kerk'.
Boertjens legt uit dat wij in het westen soms moeite hebben met de rijke betekenis van begrippen uit die tijd. "Het is belangrijk om te zien hoe Paulus het woord 'hoofd' gebruikt. In het westerse denken willen we vaak alles zwart-wit zien en in een structuren en hokjes plaatsen. In die zin hebben we een beetje een handicap dat we dit soort begrippen op een arme manier lezen. Ik laat in mijn boek zien dat Paulus soms maximaal gebruik maakt van de reikwijdte van een woord en dat het ook meerdere betekenissen kan hebben."
Verbondenheid
Niet alleen Paulus maakt gebruik van deze rijkwijdte, ook Johannes zien we dit in de Bijbel bewust toepassen. De voorganger geeft een specifiek voorbeeld. "Soms weet je niet of Johannes nu God de Vader of God de Zoon bedoelt als hij naar Hen verwijst. Wij als westerlingen denk dan, wie bedoelt hij nu? Hij laat daarin zo mooi de verbondenheid tussen de Vader en Zoon zien, Johannes wil daar iets mee zeggen."
Spotlight
Dit gaat volgens Boertjens ook op voor het begrip 'hoofd' zoals Paulus dat gebruikt. "Het woord hoofd heeft in weinig bronnen een hiërarchische betekenis in die tijd. Je ziet in de analyses van die bronnen dat het veel meer relatie uitdraagt, dat het een beeld van totaliteit geeft. Het is meer verbondenheid dan alleen maar hiërarchie. De man is het hoofd van zijn vrouw net zoals God de Vader het hoofd is van Christus. Dan vraag ik mij af of er een hiërarchie is tussen God de Vader en God de Zoon. Volgens mij niet. Zij vullen elkaar juist mooi aan. Veel theologen betogen ook dat er vreugde en blijdschap is tussen Vader, Zoon en Geest. Ze gunnen elkaar de spotlights."
Stuiteren
Dat Paulus de kerk als lichaam ziet is niet een nieuwe openbaring. Deze metafoor werd in die tijd vaker gebruikt. Maar toch gebruikt Paulus dit beeld weer op een innovatieve manier volgens Boertjens: "Het lichaam is geen hiërarchie, ook al waren ze in die tijd gek op hiërarchieën want het geeft rust en overzicht. Misschien houden we er daarom ook zo van binnen de kerk. Maar dan laat Paulus zien dat je dienstbaar moet zijn en elkaar op het oog moet hebben. Als je als man je vrouw gaat dienen dan ga je dat doen op de manier waarop Christus zich heeft prijsgegeven voor de gemeente. We weten hoe dat afliep. Je leven prijsgeven om de ander te laten schitteren. Bij de mannen brak vast het zweet uit. Ze hebben misschien wel stuiterend in de kerk gezeten in die tijd."
Adam en Eva
Uit de zij van Adam werd Eva geschapen, de plek van een gelijke volgens Boertjens. Hij vindt de chronologische volgorde van die gebeurtenissen niet zo interessant maar wel de uitspraak van Adam als hij haar voor het eerst ziet: "Hij roept verrukt, ook omdat Eva zo mooi is natuurlijk: 'eindelijk een gelijke!'. Je ziet ook dat ze in het paradijs samen mogen heersen over de schepping. Er wordt geen enkel onderscheid gemaakt in de rolverdeling. Ze hebben een gelijk mandaat om te heersen. Je hoort vaak: 'Maar er moet er toch één de leiding hebben?'. Ik vind het juist zo mooi dat we in de kerk waar ik voorganger ben gedeeltelijk leiderschap hebben. Zoek ook in het huwelijk samen de wil van God. Het mooie van Paulus in die tekst is dat hij eigenlijk een wedstrijdje dienen schetst. Heb elkaars belang op het oog."
