GESPONSORD
Voorganger Lawson verlangt ernaar het Evangelie te delen. Helpt u hem?
lees meer
Dit artikel is nu opgeslagen in je dashboard.
Bewaar artikelen in je dashboard.
Dagelijks leven
30 augustus 2019 door Willem J. OuweneelDe enige Nederlandse jodenpogrom aller tijden: waarom de Joden massaal werden uitgeroeid
Het was ergens eind augustus 1349, precies 670 jaar geleden dat er in Nederland, en trouwens ook in andere Europese landen, een menselijke catastrofe van ongekende omvang plaatsvond. In Nederland was het in zekere zin extra erg omdat het vóór en na die tijd nooit meer in ons land is voorgekomen: een echte jodenpogrom. Het woord pogrom komt uit het Russisch en betekent ‘vernietiging’. In het Nederlands bedoelen we er gewoonlijk een georganiseerde razzia op Joden mee. Afgezien van de razzia’s die de nazi’s tijdens de bezetting in ons land hielden, zijn pogroms in Nederland nooit voorgekomen – behalve die ene keer, 670 jaar geleden.
Dit artikel is je cadeau gedaan door CIP+ lid Willem J. Ouweneel.
Word ook lidIn 1348 brak, in een tijd die toch al gekweld werd door grote klimaatsveranderingen en bijbehorende hongersnood, een verschrikkelijke pestepidemie in Europa uit, die vele miljoenen dodelijke slachtoffers eiste. Wereldwijd schat men hun aantal op 75 tot 100 miljoen; soms betrof het hier tientallen procenten van de bevolking. Elke ramp moest een aanwijsbare oorzaak hebben, en zo ging men ook op zoek naar de veroorzakers van deze epidemie. Eerst moesten de melaatsen en verminkten eraan geloven, maar al gauw richtten de massa’s hun ogen op de Joden.
Gewoonlijk volgde men in zulke gevallen een simpele redenering: een vreselijke ramp moest altijd als een straf van God worden gezien. Dat was ook het argument van de vrienden van Job, en ook tegenwoordig vindt men bij elke ramp altijd weer christenleiders die precies weten te vertellen voor welke zonden dit nu weer de goddelijke straf is. We hadden uit het boek Job al kunnen weten hoe onbijbels deze denkwijze is. Maar de filosoof Georg Hegel zei al: We leren uit de geschiedenis dat mensen niets uit de geschiedenis leren.
De filosoof Georg Hegel zei al: We leren uit de geschiedenis dat mensen niets uit de geschiedenis leren.
Toen men in 1348 en 1349 ontdekte dat de pest niet kieskeurig was, maar zowel streng-gelovigen als ongelovigen trof, werd men aan het twijfelen gebracht. Volgde men wel de juiste redenering? Nu werd de aandacht naar een andere vraag getrokken: welke bevolkingsgroep werd het minst door de pest getroffen? Je zou denken dat dat dan juist de meest gelovige mensen waren, die het minst van Gods straf te lijden hadden. Maar nee hoor, men volgde dit keer een totaal andere redenering: als een bepaalde groep een ramp over de bevolking bracht, mocht je ervan uitgaan dat die groep dan zelf het minste van die ramp te lijden zou hebben.
Wie waren dat? Wie leken de dans het beste te ontspringen? De Joden! De oorzaak van het feit dat de Joden het minst door de pest getroffen werden, was dat zij zich aan de Torah hielden en er dus een veel hygiënischer levensstijl op nahielden dan de christenen. Zo gebruikten de Joden geen water uit de openbare putten, ze wasten heel vaak hun handen, in elk geval vóór elke maaltijd, en zo zijn er meer reinigingswetten te noemen. We moeten daarbij bedenken dat niemand in die tijd nog iets van hygiëne wist, ook de Joden zelf niet; die hielden zich eenvoudig aan de Torah, zonder enig benul van de hygiënische betekenis van veel bijbelse wetten. Hadden de christenen zich daar ook aan gehouden, dan hadden zij geen varkensvlees gegeten, dus ook geen varkens gehouden, die zelf weer ratten aantrokken, die de pestbacillen bij zich droegen. De Joden hadden dus het antwoord op de vraag hoe de ramp voorkomen had kunnen worden – maar in werkelijkheid kregen zij er juist de schuld van…
Dat zij niet uit de openbare putten dronken, werd als argument tegen hen gebruikt: ze werden ervan beschuldigd het water in de putten en bronnen vergiftigd te hebben. Toen dat praatje eenmaal bedacht was, ging het gerucht als een lopend vuurtje door heel Europa. Op vele plaatsen braken vervolgingen tegen de Joden uit. Buiten het tegenwoordige Nederland werden bijvoorbeeld de joodse gemeenschappen van Bazel, Brussel, Frankfurt, Keulen en Straatsburg bijna volledig uitgeroeid; talloze Joden werden levend verbrand. In totaal werden meer dan tweehonderd joodse gemeenschappen in Europa gedecimeerd. Men schat dat in totaal zo’n 16.000 Joden in Europa in die tijd gruwelijk vermoord zijn.
De Joden hadden dus het antwoord op de vraag hoe de ramp voorkomen had kunnen worden – maar in werkelijkheid kregen zij er juist de schuld van…
Het is wel opmerkelijk dat de weinige Joden die aan de vervolgingen konden ontkomen, in die tijd juist een goed heenkomen in Oost-Europa zochten, en dat daar ook vonden door de welwillendheid van de autoriteiten daar. Met name hier ligt de oorsprong van de grote joodse gemeenschappen in Oekraïne, Rusland en Wit-Rusland, en vooral Polen, tot aan de Tweede Wereldoorlog aan toe. In die gemeenschappen bleven de Joden vasthouden aan de taal die zij uit West-Europa hadden meegebracht: het Jiddisch, dat gebaseerd was op een Duits dialect. Bijna zeshonderd jaar hebben de joodse gemeenschappen in Oost-Europa gebloeid – tot ook zij ten prooi vielen aan een pogrom, en wel de ergste aller tijden: de Holocaust.
Het hoge woord moet er maar uit: ook in het gebied dat tegenwoordig Nederland heet (en toen nog bij het Duitse Rijk hoorde), werd volop aan de massamoord op de Joden meegedaan. We moeten hier de volgende steden noemen: Arnhem, Gouda, Nijmegen, Utrecht en verder de IJsselsteden (met name Deventer en Zutphen). In deze steden hadden relatief kleine, maar toch bloeiende joodse gemeenschappen bestaan, die bijna van de ene dag op de andere nagenoeg uitgeroeid werden. En dat niet met het zwaard; nee, ze werden massaal op brandstapels verbrand. Je kunt je het misschien wel voorstellen van vele andere landen – maar Nederland!? Hebben hier óók massa’s brandstapels voor Joden gestaan!?
Het is maar één keer in Nederland gebeurd – maar dat was natuurlijk toch één keer te veel. Hebben we ooit gehoord dat de genoemde steden, bijvoorbeeld in 1749, of 1849, of 1949 (zo kort na de Holocaust!), de Joden herdacht hebben die zij zoveel honderden jaren eerder zo massaal hadden uitgeroeid?
Christenen die meer diepgang willen kiezen voor CIP+
Je las net een gratis CIP+ artikel. Meld je aan en start je gratis maand.
Start je gratis maand
Reacties
Weer zo'n duidelijk uitgelegd stuk van u, ds. Ouweneel!
Zo fijn om dit te weten, erg verdrietig maar ik begrijp nu heel veel dingen beter over het Joodse volk!
Zo fijn om dit te weten, erg verdrietig maar ik begrijp nu heel veel dingen beter over het Joodse volk!
In de geschiedenis van de moederkerk zien we ontwikkelingen van opvatting, die veel later breed in Europa in praktijk is gebracht. Paus Innocentius III deed oproep tot de concilie van Lataranen in 1215 waar met verwijzing naar Numeri 15:37-41werd gepropagandeerd onder de bisschoppen, ook in Nederland de joden een
merkteken op hun kleding dienen aan te brengen. Luther zou later daar nog een schepje er bij doen met schriftelijke aanbevelingen, waarvan akte!
merkteken op hun kleding dienen aan te brengen. Luther zou later daar nog een schepje er bij doen met schriftelijke aanbevelingen, waarvan akte!
Ik was 9 jaar an het einde van de oorlog, waardoor ik heel bewust in Amsterdam de Jodenvervolging heb meegemaakt. Het wordt helaas heel graag vergeten, dat alle razzia's en huiszoekingen in Amsterdam door Nederlandse politie werd uitgevoerd. De Nederlandse bereden politie dreven de Joden bijeen bij de Hollandse Schouwburg. De Nederland0se Spoorwegen verdienden kapitalen met het vervoer van de Joden naar de vernietigingskampen! Vertel mij niet, dat pogroms in Nederland niet meer is voorgekomen.
Toch mooi om te lezen dat het houden van Gods wet ,er voor zorgde dat het ze wel ging in het land,precies zoals was voorzegd in de Thora
Het bracht ze niet het eeuwige leven uit het paradijs terug ,maar wel een gezonder en langer leven
Ze vertrouwde als een kind op de Vader i.p.v. op zichzelf
Het bracht ze niet het eeuwige leven uit het paradijs terug ,maar wel een gezonder en langer leven
Ze vertrouwde als een kind op de Vader i.p.v. op zichzelf
Je zou zeggen op zoek naar een zondebok. Heel vaak worden dan de Joden onterecht als aanstichters aangemerkt. Je kunt dit (met de zwarte pest) ook teruglezen in het boek van drs. Hobrink - Moderne wetenschap in de Bijbel. Staan meer leerzame dingen in.
In het tsaristische Rusland werden tientallen jaren voor de Holocaust ook al pogroms tegen de Joden georganiseerd en wel in de periode 1880-1905. Dit heb ik uit Wikipedia gehaald.
Mogelijk had de pogrom uit 1905 iets te maken met Russisch ongenoegen over de door Rusland in dat jaar verloren oorlog tegen Japan.
Een van de oorzaken van de Jodenvervolging is gelegen in het feit dat Johannes Hyrcanus de Edomieten destijds gedwongen heeft de Joodse religie aan te nemen. De vermenging van deze twee aartsvijanden zou grote gevolgen hebben voor het Jodendom en later ook voor het christendom. Het is niet altijd aanwijsbaar
maar we moeten er wel rekening mee houden dat Ezau zich heeft verkleed als Jacob.
maar we moeten er wel rekening mee houden dat Ezau zich heeft verkleed als Jacob.
Praat mee
Alleen CIP+ leden kunnen reageren op artikelen.
Word ook CIP+ lid, praat mee en geniet van nog veel meer voordelen!
Bekijk alle voordelen Inloggen
Bekijk alle voordelen Inloggen
Trending
1
Susannes zoon (18) stierf in haar armen: “Misschien was God verdrietiger dan ikzelf”
2
Wederom journalisten bij kerken: "Verrekijker nodig om iedereen te kunnen zien"
3
Vinden we onze zondagse samenkomst belangrijker dan naastenliefde?
4
John Piper stemt niet op Trump, maar ook niet op Biden: "Ik steun geen weg naar de eeuwige ondergang"
5
Duidelijke taal Gert-Jan Segers na uithaal Erdogan: "Take it or leave it"
Stitcher
CIP+
Ex-heks Joyce de Jongh vertelt waarom Halloween niet onderschat moet worden
Joyce de Jongh is een voormalig heks die waarschuwt voor onderschatting van het Halloween-feest. Ze vertelt in gesprek met CIP hoe ver sommige uitingen van Halloween inmiddels gaan en waarom je je als christen verre van dit feest moet houden. Joyce ondervSteve Chalke: "Kerken kunnen vervolging verwachten vanwege behandeling LHTBQ-gemeenschap"
De voormalige evangelische voorganger Steve Chalke zegt dat de behandeling van LHTBQ'ers in de kerk zal leiden tot vervolging van christenen. Hij uit zijn zorgen in een tweet: "Toen ik mensen uit de LHBTQ+ gemeenschap begon te verwelkomen verwierp de EvanJan Bakker maakte corona op de IC in New York van dichtbij mee: "Als je gelooft kun je de zin zien van lijden"
Jan Bakker is hoogleraar aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Daarnaast werkt hij als intensivist op de Intensive Care in New York. Hij maakte daar de eerste coronagolf van dichtbij mee en vertelde daarover bij Hour of Power. "Het is erg moeilijk omCIP+
Nederlandse kerken belijden schuld voor nalatigheid tijdens holocaust: "Duistere erfenis"
Protestantse kerken gaan komende maand rondom de herdenking van de Kristallnacht hun schuld belijden voor hun nalatige houding ten opzichte van Joden tijdens de holocaust. Een aantal personen en organisaties uit de gereformeerde gezindte roepen op om zondCIP+
Prostituees tussen wal en schip: "Merendeel van de vrouwen wil dat ramen sluiten"
Om het snel aantal stijgende besmettingen met het coronavirus tegen te gaan, gelden er sinds kort weer strenge maatregelen waaronder een volledige sluiting van de horeca. Vreemd genoeg zijn de Amsterdamse Wallen nog steeds geopend. Maar de situatie van deCIP+
Wat iedere christen moet weten over de eindtijdrede van Jezus
"Met het einde van de wereld wordt in de Bijbel het einde van een tijdperk bedoeld", zegt Jeroen Koornstra. In de videoserie 'Het einde van de eindtijd' vertelt hij over zijn bevindingen als het gaat om de eindtijd. Hij schreef er het boek 'Einde van de e
CIP+
Jurrien ten Brinke bezocht Lesbos: "In kamp Moria zijn kinderen van God die dramatisch lijden"
Samen met je kinderen naar Lesbos? Tien jaar geleden klonk dat nog als een gezellige familievakantie, maar sinds vijf jaar is de situatie op het eiland heel anders. "Er vindt een humanitaire ramp plaats op Lesbos", vertelt Jurrien ten Brinke aan CIP. SameCIP+
Er was iets mis met Noach - Rab & Rik
Gedurende het Joods jaar wordt de hele Thora gelezen in de synagoge. Opperrabbijn Jacobs deelt drie keer per week een wijze levensles aan de hand van het schriftgedeelte van die week. Naar aanleiding van die les stelt Rik enkele vragen, waar de rabbijn weWat vraagt God van ons als kerk in coronatijd?
Zowel de vele afkeurende reacties op de omgang van kerken met de coronaregels als de uiteenlopende manieren waarop hierop vervolgens wordt gereageerd, stemmen tot nadenken. De coronacrisis roept het kerkelijk en christelijk leven terug tot de essentie. DeCIP+
Seks voor het huwelijk is schadelijk voor de psychische gezondheid, toch?
Is seks voor het huwelijk verkeerd omdat het schadelijk is voor de psychische gezondheid van de mens? Deze vraag komt aan bod in het derde deel in een reeks van acht artikelen over seks voor het huwelijk. Tim van Dijl schrijft eerst een onderbouwing van dCIP+
Discussie over uitzonderingspositie kerken: "Geloof is niet belangrijker dan kunst of sport beleven"
De grondwettelijke uitzondering voor kerken die in de coronawet en bij de maatregelen rondom het virus geldt, stuit op steeds meer verzet. Gisteren zat presentator en dichter Tim Hofman bij de talkshow Op1. Hij vindt de uitzondering voor religieuze bijeenPrachtige uitvoering van 'Hoe machtig is Uw naam' door Sela!
Sela zingt het prachtige nummer 'Hoe machtig is Uw naam' vol overgave. Deze muzikanten weten hoe belangrijk het is om in deze lastige tijd God aan te blijven roepen. Want er is kracht in de naam de van de Heer! Luister en zing mee.
CIP+
Peter en Christine willen Jezus volgen in de Schilderswijk: "Jezus loopt door onze wijk"
“Ik geloof dat Jezus door onze wijk loopt. Hij kijkt door onze ogen naar de mensen en ziet ze met ontferming aan”, vertelt Christine Scheurkogel. Als inwoners van de Haagse Schilderswijk maken zij en pastor Peter Strating (foto boven) duidelijCIP+
Corma organiseert een alternatief voor Halloween: "God zelf is de kern van Happyween"
In winkels liggen de griezelige versieringen alweer in de schappen. Elk jaar lijkt de aandacht voor Halloween in Nederland te groeien. Dit is iets wat Corma Bezemer ook opvalt. Zij organiseert samen met verschillende kerken in Barendrecht Happyween aCIP+
Ds. Jan Huitema leerde om gebedsgenezing toe te passen: "Mooi om te ervaren dat God ingrijpt"
Gebedsgenezing is voor veel christenen te zweverig. Die huiver begrijpt dominee Jan Huitema. Hij heeft geleerd om hier zuiver mee om te gaan en toe te passen. De theoloog en emeritus-predikant bad jarenlang voor genezing en bevrijding in Drachten, richtteCIP+
Antisemitisme tijdens demonstratie tegen coronamaatregelen
Nadat ik gisteravond mijn dagboek had gesloten en verstuurd, ontving ik een bericht dat in Den Bosch, die vriendelijke stad van “Zoete lieve Gerritje”, een demonstratie had plaatsgevonden tegen de corona-maatregelen en dat tijdens deze demonstStel een vraag aan premier Rutte!
Op 31 oktober 2020 - Hervormingsdag - houdt minister-president Mark Rutte online de Protestantse Lezing. Vanuit zijn protestantse levensovertuiging staat hij stil bij de vraag: ‘Is een goed leven een perfect leven?’ De lezing is onderdeel vanCIP+
President Trump gezegend tijdens bezoek kerkdienst: "De Heer zei dat hij voor de tweede keer gaat winnen"
Afgelopen zondag verscheen de Amerikaanse president Donald Trump bij een kerkdienst van de International Church in Las Vegas. De president bezocht de dienst samen met Hope Hicks en perschef Kayleigh McEnany en werd door de aanwezige pastors en kerkgangers
Video: Chris Verhagen legt misverstanden over de Heilige Geest bloot
Veel voorkomende misverstanden binnen het christendom gaan over het werk van de Heilige Geest. In deze video bestudeert Chris Verhagen, initiatiefnemer van YouTube-kanaal Christelijke Apologeet, wat de apostel Paulus in Romeinen 8 onderwijst over de rol vZet als (gereformeerde) christen vaker de eschatologische bril op
De Bijbel geeft zich niet zo gemakkelijk. Hoewel ook de professional het moet hebben van het gebed en de Heilige Geest is Bijbeluitleg niet alleen een kwestie van inspiratie maar ook van transpiratie. En dan zijn er ook nog de zogenaamd ‘eschatologiCIP+
Het paradijs komt eraan!
Sinds wij in Houten wonen, en wel in het wijkje dat ze hier ‘de Tuinen’ noemen, ben ik me nóg meer voor de Tuin van Eden gaan interesseren, vooral omdat wij vanuit ons appartement zo’n ‘paradijselijk’ uitzicht op de heCIP+
Opperrabbijn Jacobs vindt schuldbelijdenis kerken niet nodig
Deze week werd bekend dat Nederlandse kerken rondom de herdenking van de Kristallnacht schuld willen belijden voor hun nalatige houding ten opzichte van Joden tijdens de holocaust. Opperrabbijn Jacobs stelt in een reactie het te waarderen, maar een schuldAmerikaanse kerk organiseert buitendiensten na gewonnen rechtszaak
Niet alleen in Nederland, maar ook in de Verenigde Staten zijn de reacties op de adviezen en restricties van de overheid rondom de kerkgang divers. Capitol Hill Baptist Church hield voor het eerst sinds maart weer een dienst in Washington D.C. De gemeenteDe beste vriend van Ruben de Jong pleegde zelfmoord en dat heeft hem op scherp gezet
Ruben de Jong kwam tot geloof en was overuigd christen. Zijn beste vriend pleegde zelfmoord en dit deed Ruben beseffen waar hij voor moest gaan leven. Hij is op zijn plek in Rotterdam als echte Feyenoordsupporter én liefhebber van Jezus. Bekijk het
De christelijke nieuwsbrief die je ook echt leest!
Je voornaam
Je e-mailadres
Trending
1
Susannes zoon (18) stierf in haar armen: “Misschien was God verdrietiger dan ikzelf”
2
Wederom journalisten bij kerken: "Verrekijker nodig om iedereen te kunnen zien"
3
Vinden we onze zondagse samenkomst belangrijker dan naastenliefde?
4
John Piper stemt niet op Trump, maar ook niet op Biden: "Ik steun geen weg naar de eeuwige ondergang"
5
Duidelijke taal Gert-Jan Segers na uithaal Erdogan: "Take it or leave it"
Top CIP+
1
Lichaam vermiste Cees Binnendijk (53) gevonden in zee bij Katwijk
2
Hoe kerkgangers uit Staphorst worden behandeld als uitschot van de maatschappij
3
Accepteren kerken het kerkbesluit van Grapperhaus? Elf dominees geven antwoord
4
Niet meer zingen? Een prachtkans!
5
Ds. Van Vulpen moet honderden kerkgangers teleurstellen: "Waan van de dag regeert"
6
Onvervalst staaltje christenhaat in Staphorst
7
Zo reageren christenen op omstreden kerkbesluit Grapperhaus
