In christelijk Nederland zijn homo’s dé zondebok: "We gebruiken hen om van onze schuld af te komen"

Dagelijks leven13 juni 2019
matthijs

"Waarom gaan we in de kerk eigenlijk zoveel strenger om met een homoseksueel echtpaar dan met een rijke bankier die twee huizen in Frankrijk heeft?" Dat vraagt Matthijs Vlaardingerbroek zich af in het programma Bij Jorieke op Groot Nieuws Radio. Hij sprak in 2019 daar uitgebreid over wat hij noemt 'het zondebokmechanisme'. Volgens hem een groot probleem in kerkelijk Nederland.

Matthijs kwam er achter dat hij persoonlijk zondebokken had, maar dat dit ook speelde in de wereld, in Nederland én in christelijk Nederland. "Er is een groep christenen in kerkelijk Nederland die de zondebok is. Als christenen hebben we één gezamenlijke zondebok. Dat is niet ooit door iemand bepaald, maar het is eigenlijk zo gegroeid. Deze zondebok is eigenlijk een groep. Het is een groep christenen op wie wij een bepaalde schuld hebben gelegd en waartegen wij hebben gezegd: je bent eigenlijk niet welkom in ons midden en als je wél welkom bent, ben je niet volledig welkom. We sturen ze eigenlijk de woestijn in, zoals in Leviticus in het Oude Testament. We leggen schuld en zonde op hen neer en zeggen: jullie zijn zo schuldig en slecht dat jullie niet meer in onze heilige gemeenschap passen. Het effect is dat wij als groep meer een eenheid zijn én onschuldig door het leven kunnen gaan. Die andere groep draagt de schuld namelijk. Wij worden er zelf beter van omdat we een andere groep christenen als heel slecht beschouwen."

Maar wie is dan de zondebok? Wat is nu eigenlijk de grootste zonde in christelijk Nederland? Matthijs: "Blijkbaar zeggen we in ons hoofd dat sommige dingen heel erg zijn in de ogen van God en andere dingen helemaal niet erg. We maken een rijtje. We zeggen bijvoorbeeld: schatten verzamelen op de aarde is niet erg, dat vindt God niet zo erg en dat begrijpt Hij. Jezus zegt dan wel dat we geen schatten moeten verzamelen hier op aarde, maar je mag gewoon een eigen huis hebben en een mooie auto, God begrijpt echt wel dat je een goede bankrekening hebt. En wanneer God zegt dat we ons geen zorgen moeten maken over de dag van morgen zeggen we: God vindt het helemaal niet erg dat je een pensioenvoorziening hebt, natuurlijk moet je aan de toekomst denken. Dat vindt God echt niet erg. Maar er is één zonde, dat vindt God zo erg, dat is echt de allerergste zonde en die mogen we absoluut niet begaan want dan horen we er niet meer bij."

"Het is een groep christenen op wie wij een bepaalde schuld hebben gelegd en waartegen wij hebben gezegd: je bent eigenlijk niet welkom in ons midden en als je wél welkom bent, ben je niet volledig welkom."

"Wanneer Jezus het Koninkrijk van God aankondigt, vertelt hij daar direct zijn prioriteiten bij. Dat gaat over geen schatten verzamelen op de aarde, geen zorgen voor de dag van morgen hebben, goed zijn en dat niet alleen voor mensen die je liefhebt, maar juist voor de zondebokken en je vijanden en niet wellustig kijken naar een andere vrouw. Daarbij gaat hij zelfs zo ver dat je geen overspel hoeft te plegen. Als je in je hoofd al de gedachte hebt gehad over een buurvrouw of die mooie aanbiddingsleider in de kerk, heb je het al gedaan. Dan zeggen wij: God begrijpt het wel, het is allemaal niet zo erg. Dat zegt Jezus wel, maar dat zijn niet de grootste zondes. Hier moet je natuurlijk ook niet de zondebok van maken, want dan zijn we allemaal de sjaak. We hebben namelijk allemaal last van schatten verzamelen op de aarde. Het is makkelijker om iets tot een grote zonde te maken waar de meerderheid geen last van heeft. Niemand wil de zondebok zijn, dus je kunt beter in de veilige hoek zitten. Natuurlijk falen we allemaal, maar God vindt dat vast niet zo erg, want gelukkig hebben wij geen last van de zondebokzonde."

Vlaardingerbroek vervolgt: "Er is een groep christenen die niet welkom is in bepaalde kerken. En als ze wél welkom zijn, mogen ze niet meedoen aan het avondmaal. En als dat wel mag, mogen ze geen taak hebben. En als ze wel een taak mogen hebben, dan toch niet op het podium of een leidinggevende taak. Dit zijn allemaal gradaties van welkom heten en erbij mogen horen. Nu denk je waarschijnlijk dat dit christenen zijn die een koophuis hebben, maar dat is niet het geval. Christenen die het moeilijk vinden om te vergeven dan? Ook dat is niet het geval. Dan toch christenen die macht uitoefenen? Ook zeker niet het geval. Wanneer het gaat om de grootste zondebokken, komen we altijd bij seksuele zondes terecht. Wanneer je gaat scheiden, kun je tegenwoordig binnen twee maanden je positie binnen de kerk weer innemen, bij overspel ben je anderhalf jaar uit de roulatie en met een goed christelijk netwerk kun je weer als vanouds je ding doen. Maar er is een groep mensen die levenslang hebben. Zij zijn levenslang de zondebok en worden levenslang buiten onze gemeenschap geplaatst. Ik heb het over homoseksuele broeders en zusters in de Heer."

"Er is een groep mensen die levenslang hebben. Zij zijn levenslang de zondebok en worden levenslang buiten onze gemeenschap geplaatst."

"Dit is het ergste wat je momenteel in Nederland kunt doen qua zonde", vervolgt Matthijs. "Natuurlijk is dat niet overal zo. Er zijn gemeenten die na de Nashvilleverklaring zeiden: homoseksuele broeders en zusters zijn net zo welkom als heteroseksuele broeders en zusters. Maar over het algemeen wordt die groep door ons de wildernis in gestuurd. Er zijn ouders en familieleden die door de druk van het zondebokmechanisme daarin meegaan en zelfs het contact met hun kinderen verbreken. Er zijn zelfs ouders die zeggen dat ze liever een niet-gelovig kind hebben dan een homoseksueel gelovig kind."

Volgens Vlaardingerbroek is het vooral ook een heel veilige zondebok. "Een koophuis zou lastiger zijn. De vraag is: waarom vinden we in Nederland homoseksualiteit zo erg dat mensen niet aan het avondmaal deel mogen nemen, geen taak mogen hebben of geen leiders mogen zijn? We zien talloze andere zondes door de vingers en zeggen dat het niet ernstig genoeg is. Dan zegt men: God heeft er een gruwelijke hekel aan. Ik heb hier Spreuken 6 voor me. Daarin staan zeven dingen die God tot gruwel zijn, een top zeven: ogen die hooghartig kijken, een tong die liegt, handen die onschuldig bloed vergieten, een hart dat op het kwade zint, voeten die zich naar de misdaad reppen, getuigen die bedriegen en zij die stoken tussen broers. Daar zit dus geen enkele seksuele zonde tussen. Dit zijn dingen waar wij als christenen allemaal wel eens mee te maken hebben gehad. Maar we zeggen: dat vindt God niet zo erg, hiermee kun je gewoon naar het avondmaal. Nee, er is maar één zonde écht heel erg."

Matthijs nodigt iedereen uit kritisch naar zichzelf te kijken. "Is dit een zondebok in je leven? Misschien zijn homoseksuele broeders en zusters wel een zondebok. Dat betekent dat je hen gebruikt om eenheid te creëren. We gebruiken de zondebokken eigenlijk om van onze eigen schuld af te komen. Vanuit ons egoïsme hebben we extra zware schuld op hen gelegd, zodat wij onschuld en lanterfantend al die dingen die Jezus heeft gezegd aan onze laars kunnen lappen. We zijn namelijk niet zo schuldig als zij. We hebben een onschuldigheid gecreëerd door andere mensen schuldig te maken en daarmee hen onrecht aangedaan. Daar zouden we bij stil moeten staan, vergeving voor moeten vragen. Een nieuw leven met Christus betekent dat we ook onze zondebok af moeten leggen."

"We gebruiken de zondebokken eigenlijk om van onze eigen schuld af te komen. Vanuit ons egoïsme hebben we extra zware schuld op hen gelegd, zodat wij lanterfantend al die dingen die Jezus heeft gezegd aan onze laars kunnen lappen."

Vlaardingerbroek laat echter wel ruimte voor verschillen. "Er zijn mensen die vanuit de Bijbel zeggen dat God een monogame homoseksuele relatie zegent. Andere christenen zeggen van niet, maar dan moet je ook consequent zijn. Dan moet je ook andere zondes benoemen en er gevolgen aan verbinden. Dan moet je dus naar de Bergrede kijken, die leggen we zo gemakkelijk naast ons neer. Dat is echter het beleid voor zijn koninkrijk. We noemen ons volgelingen van Jezus, maar we leggen aan één zonde een grens en de rest laten we vrij. Wees dan consequent. Er zit zoveel pijn bij deze mensen. Je zal toch maar de zondebok zijn en door heel veel christenen waaronder familie en ouders apart worden gezet omdat ze jou zondig vinden... Hoe voorkomen we toch dat we anderen kwetsen en tot op het bot pijn doen? Alleen als we een liefdevolle gemeenschap zijn, die onze vijanden lief hebben. Hoe kunnen we dan niet onze eigen broeders en zusters in de Heer liefhebben?"

"Waarom gaan we bijvoorbeeld heel veel strenger om met een homoseksueel echtpaar in de gemeente dan met de bankier die twee huizen in Frankrijk heeft? Ja, natuurlijk is er vrijheid van meningsuiting, maar je moet jezelf afvragen wat je mening doet met de ander. Als je de ander liefhebt, moet je misschien niet alles willen zeggen."

"Ik doe dit niet om te schuren", benadrukt Vlaardingerbroek. "Ik word er verdrietig van. Ik weet dat homoseksuele gelovige broeders en zusters hier zo onder lijden en dat raakt mij heel diep. We doen mensen onrecht. We gaan zo niet eerlijk om met onze eigen zondes en ons eigen falen van Jezus' woorden in de Bergrede. Tegelijkertijd gaan we heel gemakkelijk om met andere mensen en beschouwen ze als heel zondig en hangen daar ook gevolgen aan. Dat is onrecht."

"Waarom gaan we bijvoorbeeld heel veel strenger om met een homoseksueel echtpaar in de gemeente dan met de bankier die twee huizen in Frankrijk heeft?"

Afkomen van het zondeboksysteem kan volgens Matthijs nog best lastig zijn. "Het zondeboksysteem werkt alleen als je jezelf er niet van bewust bent en als je zelf niet door hebt dat die mensen die jij als fout bestempelt helemaal niet fout zijn. Je kunt het bijvoorbeeld wel gemakkelijk aan anderen zien. Er zijn foute Mexicanen, maar niet iedere Mexicaan is fout. Als Trump roept dat iedere Mexicaan fout is, zien we allemaal dat dit niet klopt. Maar bij onszelf het zondeboksysteem herkennen is lastiger. Dat komt ook omdat we er winst uithalen. Als je ergens winst uithaalt, is het lastiger om neer te leggen. Dan raak je namelijk ook die winst kwijt. Als we toegeven dat we een gezamenlijke zondebok hebben, gaan we verlies lijden. Dan halen we een stukje eenheid en goed voelen over onszelf weg. We moeten dan namelijk onze eigen levensstijl plotseling net zo serieus nemen als die van anderen. Men begint bij homoseksualiteit bijvoorbeeld altijd over praktiseren of niet, maar we praktiseren allemaal. Kijk bijvoorbeeld naar 'maak je geen zorgen voor de dag van morgen'. Er is een verschil tussen je zorgen maken of daadwerkelijk meedoen met een pensioenplan. We zijn allemaal zondig en praktiseren allemaal. Wanneer je jouw zondebok toegeeft, moeten je je eigen zonden serieus gaan nemen en kun je niet meer onschuldig door het leven gaan."

Tot slot begint Mattijs over Jezus die volgens hem de ultieme zondebok is. "Bij de zondebok gebeurden vroeger eigenlijk twee dingen. De ene zondebok werd gedood en de andere zondebok werd de woestijn in geduwd en nam zijn zonden op zich. Jezus werd gedood én buiten de poorten van Jeruzalem worden hem de zonden opgelegd. Hij is dus de zondebok in allebei de situaties. Hij is de ultieme zondebok. Wij aanbidden als christen de ultieme zondebok, degene van wie wij het meeste houden is de zondebok. Hij heeft het hele systeem van de zondebok, het mechanisme, opgeblazen. Kijkend naar Jezus als allergrootste zondebok die onze zonden op zich heeft genomen, is het eigenlijk vreemd dat wij als volgelingen van Jezus er onze eigen zondebokken op na houden, omdat wij juist dé zondebok aanbidden. Hij is de zondebok die onze zonden heeft gedragen."

Praatmee

Beluister onze podcast

#325 dr. J. Hoek (hervormd) en dr. R. van Kooten (HHK) over de kerkscheuring en eenheid zoeken
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Ds. J. C. de Groot
Video

Ds. J. C. de Groot schrok van beelden dodenherdenking: "Waar gaat dit naartoe?"

"Op 7 oktober vorig jaar werden 1200 Joden op de meest gruwelijke wijze afgeslacht. In de wereld heeft dit een golf van haat teweeggebracht. In eerste instantie was er ontzetting over het feit dat dit de Joden vandaag de dag kan overkomen. En nu zijn

Geweld in Nigeria
Nieuws

Zes Nigeriaanse christenen gedood: "Daders schoten op iedereen die ze zagen"

Zes christenen zijn afgelopen zondag in de Nigeriaanse staat Kaduna om het leven gekomen na een aanval van islamitische Fulani-herders. Naast de zes gedode christenen, raakten acht anderen gewond, zo meldt Morning Star News. Fulani-herders vielen het

moderne kleding
Dagelijks leven

Refoweb-vragensteller stoort zich aan moderne kleding kerkgangers

'Het valt mij de laatste tijd op dat steeds meer jongemannen naar de eredienst komen met een hoodie, spijkerbroek en sneakers. En dan merk ik als ouder ook dat dit steeds lastiger tegen te houden is. Deze kleding kan in de eredienst natuurlijk niet d

Gerald Troost
Video

Gerald Troost komt met nieuwe liederen over de hemelvaart van Jezus

'Na de thema cd’s Kerst, Pasen en Pinksteren is nu de thema cd ‘HEMELVAART' uit. Een wat onbekender feest, maar wat een moment. Jezus die na zijn zelfopoffering met applaus in de hemel wordt binnengehaald. Met zegenende handen stijgt Jezus naar omhoo

Byzantijnse Chorakerk in Istanbul
Nieuws

Eeuwenoude Turkse Chorakerk officieel ingewijd als moskee

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft maandag de voormalige Byzantijnse Chorakerk in Istanbul officieel geopend als moskee, meldt Religion News. De Turkse regering wees het kerkgebouw vier jaar geleden aan als islamitisch gebedshuis, ondanks

André Meulmeester
Video

André Meulmeester wijst op dé uitdaging van een missionaire kerk

André Meulmeester deelde onlangs zijn ervaringen als missionair werker in een seculiere omgeving. In de lezing van Geloofstoerusting ging hij in op de impact van het evangelie in de stad Almere. De diversiteit in de gemeente van Almere laat bijvoorbe

ds. Gijs Bronsveld
Video

NGK bestaat een jaar: predikant uit Hattem deelt videoboodschap

Zo’n 2000 NGK-leden wonen er in Hattem en omstreken, tot vorig jaar verdeeld over twee GKv-kerken (plm. 1000 en 500 leden) en een NGK. "Op veel terreinen werkten we al samen", vertelt ds. Gijs Bronsveld, predikant van de Ontmoetingskerk. "Jaarlijks i

Zie ik kom spoedig
Video

De val van Babylon: de één rouwt en de ander viert feest

De grote stad Babylon – als toonbeeld van opstand tegen God en valse religie – wordt binnen een uur verwoest. Op de aarde reden voor rouw en ontzetting, voor de hemel juist reden voor een feest! Maak in onderstaande video tijd voor aflevering 32 van

Meerartikelen

Ds. J. J. ten Brinke
Verdieping

Herstel van het Koninkrijk voor Israël is een zaak die biddend wordt verwacht

Hemelvaartsdag heet vanouds de ‘kroningsdag’ van de Heere Jezus. Met evenveel recht mag het Zijn ‘koningsdag’ heten. Maar anno 2024 zou de vraag van de apostelen (Hand.1:6) zomaar onze vraag kunnen zijn: ‘Heere, zult U in deze tijd voor Israël het Ko

Soedanese vlag
Positief nieuws

Soedanese moslim bekeert zich tot Christus nadat onbekende man Bijbel achterliet

Nuraldaim Hassan, opgegroeid als moslim in Soedan, komt wel op een heel bijzondere manier in aanraking met het christelijk geloof. Op een dag zoekt een reiziger tijdens een regenbui onderdak bij Nuraldaim thuis. Als de reiziger vertrekt, stuit Nurald

Pieter Dirk Dekker
Nieuws

Pieter Dirk Dekker komt in nieuw boek met een nieuwe kijk op uitverkiezing

Dure auto’s, succesvolle outfits, gelikte livestreams – wie een kerk bezoekt, merkt lang niet altijd dat God vooral oog voor de armen heeft. Toch is dat wat de Bijbel betreft een cruciaal aspect van het evangelie. Sterker nog: sommige Bijbelteksten s

Psalmendag
Nieuws

Opnieuw Psalmendag op Groot Nieuws Radio Blijde Klanken

Op Hemelvaartsdag (9 mei aanstaande van 08.00 uur - 20.00 uur) presenteert Groot Nieuws Radio Blijde Klanken de tweede editie van de Blijde Klanken Psalmendag. Vanwege de enthousiaste reacties van koren, muzikanten en luisteraars, zal dit jaar opnieu

Hemelvaart
Boekfragment

Hemelvaart: de glorieuze huldiging van Jezus in de hemel

Hemelvaart komt er vaak bekaaid vanaf. Het lijkt het ondergeschoven kindje van alle kerkelijke feestdagen. Maar Hemelvaart is een juichfeest. Op het moment dat Jezus de hemel binnenkwam begonnen engelen te spelen op hun instrumenten en begon de hemel

Dr. Wim Dekker
Boekfragment

Er moet zo gepreekt worden dat ik schrik van mezelf

'Waarom zou ik naar de kerk gaan?' Zo luidt de titel van een boek van dr. A.A. van Ruler (1908-1970). Van Ruler was hoogleraar systematische theologie in Utrecht. In de jaren zestig van de vorige eeuw kreeg hij te maken met een zwakke gezondheid, waa

Russell Brand
Positief nieuws

Bekende Britse komiek gedoopt: “Een levensveranderende ervaring”

“Een ongelooflijke en levensveranderende ervaring” en "een overgave aan Christus", zo omschrijft de Britse acteur en komiek Russell Brand zijn bekering tot Jezus en zijn recente doop. In een videoboodschap getuigt Brand via sociale media van zijn gel

grafstenen
Nieuws

Graven van Iraakse christenen vernield in Utrechtse wijk Overvecht

Bij begraafplaats Daelwijck in de Utrechtse wijk Overvecht zijn afgelopen weekend schokkende taferelen ontdekt: circa negentig graven zijn ernstig beschadigd. Een speciale sectie van de begraafplaats, gereserveerd voor Iraakse christenen, zag bijna g

Een Amerikaanse pastor overleeft aanslag
Nieuws

Amerikaanse pastor overleeft moordaanslag tijdens kerkdienst: "Zijn wapen haperde"

Een Amerikaanse pastor uit Pennsylvania heeft ternauwernood een moordaanslag overleefd. Dat meldt CBN News. Tijdens een kerkdienst probeerde een 26-jarige man de pastor, terwijl hij aan het preken was, neer te schieten. Maar het wapen haperde, waarna

Ayaan Hirsi Ali
Nieuws

Ayaan Hirsi Ali betreurt dat ze vroeger met het christendom spotte

Tijdens een conferentie in New York heeft vrouwenrechtenactiviste, auteur en voormalig VVD-Kamerlid Ayaan Hirsi Ali afgelopen weekend spijt betuigd over haar vroegere kritiek op het christendom. Dat meldt The Christian Post. Ali, ooit een overtuigd a

Jan-Willem Grievink
Podcast

Evangelische beweging is volgens Jan-Willem Grievink complexer dan velen denken

Naar aanleiding van het boek 'Rauw' van evangelist David de Vos wordt het reilen en zeilen van de evangelische beweging volop besproken. In de nieuwspodcast van Cvandaag benadrukt Jan-Willem Grievink dat deze stroming complexer is dan veel christenen

Ds. M. Klaassen
Video

Ds. Klaassen deelt confronterende boodschap: "Ook binnen de kerk zijn er nog veel mensen slaaf"

"Of je bent door Gods genade verlost van je slavernijverleden of je zit er nog steeds middenin. Ik denk wel eens dat het goed zou zijn als we ons daar misschien wat meer druk over zouden maken. Want je kunt zomaar denken dat je vrij bent, terwijl je