Gabriel Barkay is decaan Bijbelse archeologie: "Ik probeer de Bijbel niet te bewijzen"

God2 augustus 2023 David Parsons en Jonathan Parsons
Gabriel Barkay

Professor Gabriel Barkay is een levende legende op het gebied van bijbelse archeologie. Een kleurrijk figuur, hij wordt beschouwd als de leidende expert op het gebied van de geschiedenis van Jeruzalem.

Hij heeft archeologie gestudeerd en onderwezen aan de Universiteit van Tel Aviv en de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem. Met name wordt Barkay gecrediteerd voor het ontdekken van de oudste bijbelse Hebreeuwse inscripties die ooit zijn gevonden - twee zilveren amuletten met de Aäronische zegen uit Numeri 6:24-26, daterend uit de tijd van koning Hizkia. We spraken hem onlangs over deze en andere belangrijke vondsten in het land sinds de wedergeboorte van Israël 75 jaar geleden. Hier is een transcriptie van ons interview.

Waarin bent u geïnteresseerd geraakt op het gebied van archeologie?
"In mijn jeugd woonde ik in het gebied van Rehavia en dwaalde ik door de Vallei van het Kruis en verschillende andere plaatsen. Een groot deel van het huidige Jeruzalem was nog niet bebouwd. En er waren veel open plekken. Ik verzamelde allerlei artefacten, oude munten en potten van aardewerk en andere dingen. Ik vroeg me af van wie zou dat kunnen zijn? Ik begreep dat ik niet de eerste in dit land ben en dat er vele anderen voor mij waren. Ik kreeg steeds meer interesse. Ik dwong mijn vader om wat boeken voor me te kopen. En zo kwam ik in mijn jeugd in de archeologie terecht."

"Eigenlijk is de Bijbel de belangrijkste motivatie van mensen die komen graven in het Heilige Land, en vooral in Jeruzalem."

Wat waren enkele van uw belangrijke vondsten of ontdekkingen?
"In de afgelopen 15 jaar heb ik leiding gegeven aan het Sifting Project, het zeven van grond die illegaal is verwijderd van de Tempelberg, de belangrijkste archeologische vindplaats in dit land. Ik ben vooral trots op mijn opgraving aan de westkant van Jeruzalem, bij Katef Hinnom, de schouder van Hinnom, naast de St. Andrews Presbyterian Church of Scotland. Daar had ik negen seizoenen van opgravingen.

We hadden een reeks grafgrotten en een belangrijke vroegchristelijke kerk. De grafgrotten dateren uit de zevende eeuw voor Christus, de tijd van de profeet Jeremia en koning Josia, zo’n 2600 jaar geleden. In de meeste van deze zeven grotten werd het bovenste gedeelte weggehouwen en in de oudheid geplunderd. In een van de grafgrotten vonden we een zeer interessante architectuur met verhoogde planken voor het begraven van lichamen met uitgeholde hoofdsteunen voor de overledene. We hebben honderden grafplanken gevonden in deze opslagplaats, wat een unieke vondst is. In die kamer verzamelden ze de botten en grafgiften van mensen die op de banken waren begraven. We hadden meer dan 1000 objecten in één kamer. Ongeveer 125 van hen waren gemaakt van zilver, 360 intacte aardewerken vaten en 140 kralen gemaakt van halfedelstenen. We hadden glazen voorwerpen, ivoren voorwerpen en zelfs wat goudstukken.

Onder de vondsten in die opslagplaats hadden we twee kleine opgerolde plaquettes gemaakt van 99 procent puur zilver. En na drie jaar van inspanningen slaagden we erin om die twee kleine boekrollen uit te rollen en ze waren dicht bezaaid met oud Hebreeuws schrift, dat in beide gevallen de priesterlijke zegening bevatte uit het boek Numeri uit hoofdstuk zes, verzen 24 tot 26. En deze zijn de vroegste bijbelverzen die we vandaag bezitten. Ze zijn uit de zevende eeuw voor Christus, ongeveer 2600 jaar oud, van vlak voor de verwoesting van Jeruzalem door de Babyloniërs, vóór koning Josia. Het stamt uit de tijd dat de eerste tempel, de Tempel van Salomo, nog in Jeruzalem stond. En die twee kleine boekrollen noemden ze zes keer de naam van de HEER, wat ook het eerste woord was dat ik wist te ontcijferen toen ik ze voor het eerst zag nadat ze waren uitgerold. Het tetragrammaton van de onuitspreekbare naam van God, in de Bijbel waar je het woord Heer hebt, dat verschijnt als JHWH."

Bent u op een gegeven moment de Bijbel gaan gebruiken als gids of hulpmiddel bij je onderzoek? Dit is de essentie van Bijbelse archeologie waarbij de Bijbel als leidraad wordt gebruikt, maar niet noodzakelijkerwijs om het te bewijzen.
"De connectie tussen de Bijbel en theologie is een bekend onderwerp op het gebied van archeologie in dit land. Eigenlijk is de Bijbel de belangrijkste motivatie van mensen die komen graven in het Heilige Land, en vooral in Jeruzalem. Maar met de jaren ontwikkelde zich onder archeologen een gemengde houding ten opzichte van de Bijbel. Sinds de jaren 70 waren er enkele mensen die elk mogelijk verband tussen de Bijbel ontkenden en ze betwistten en verwierpen de bijbelse verslagen als niet-historisch.

"Ik denk niet dat de Bijbel archeologie bewijst. Ik denk dat archeologie ons vermogen vergroot om de Bijbel beter te begrijpen."

Aan de andere kant waren er anderen die het bijbelse verslag zonder enige kritiek volgden en dachten dat het een nauwkeurige beschrijving was van de geschiedenis van de Israëlieten. De waarheid is dat de middenweg de juiste is; we zouden de Bijbel moeten gebruiken en we zouden archeologie moeten gebruiken, en wanneer ze maar passen - dat is heel goed. Het een heft de waarde van het ander niet op.

Ik heb in ieder geval een conservatievere kijk op het onderwerp. Ik denk dat iemand die de vroegste bijbelverzen heeft ontdekt, de waarde van de term ‘bijbelse archeologie’ niet kan ontkennen. Ik voel wel een heel nauwe band met de mensen die hier waren en in de Heilige Schrift worden beschreven. Dus ik probeer de Bijbel niet te bewijzen, en ik denk niet dat de Bijbel enig bewijs nodig heeft."

Dus het heeft uw geloof verdiept?
"Het is sterk genoeg, het heeft mijn bewijs niet nodig. Ik denk niet dat ik de Bijbel of iets dergelijks moet versterken. Ik denk niet dat de Bijbel archeologie bewijst. Ik denk dat archeologie ons vermogen vergroot om de Bijbel beter te begrijpen. En het levert ook het chronologische kader en de aspecten van het dagelijks leven. Waar de Bijbel soms zwijgt, voegen we meer informatie toe over de mensen die ons deze prachtige literatuur hebben nagelaten."

Wat zijn enkele van de andere belangrijke archeologische ontdekkingen van de afgelopen 75 jaar?
"De Dode Zeerollen zijn de belangrijkste ontdekking, een verzameling van ongeveer 900 boeken of overblijfselen van een bibliotheek van een joodse sekte die in het jaar 68 na Christus ten einde kwam. Het waren waarschijnlijk de in historische bronnen genoemde Essenen, die naast de Dode Zee een spiritueel centrum vestigden.

"We hebben werken in de collectie vanaf de derde eeuw voor Christus en verder. Dit is een schitterende ontdekking."

We hebben werken in de collectie vanaf de derde eeuw voor Christus en verder. Dit is een schitterende ontdekking. Alle boeken van de Bijbel behalve de rol van Esther zijn daar vertegenwoordigd. We hebben veel boeken van de apocriefen onder hen. We hebben ook enkele sektarische woorden, die van het allergrootste belang zijn, vooral de Tempelrol, die een zeer lange tekst is, zeer goed bewaard gebleven, en ons vertelt over de toekomstige tempel die komt, zoals ze die visualiseerden. Zonder enige twijfel zijn de Dode Zeerollen de belangrijkste ontdekking."

Hoe zit het met de Tel Dan-stèle? Hoe belangrijk is dat?
"In de jaren negentig stapelden zich twijfels op over de historiciteit van David en Salomo, en de verenigde monarchie beschreven in de Bijbel, vooral in de boeken Samuel en 1 Koningen. De Deense of Kopenhagense school ontkende de historiciteit van David en Salomo en ze zeiden dat deze bijbelse figuren nooit hebben bestaan. Er waren veel volgelingen van die school in Groot-Brittannië, in de Verenigde Staten en ook hier in dit land. Nu, de volgende decennia sindsdien hebben iets totaal anders laten zien.

Allereerst, in 1993 in Tel Dan in het noorden, een fragment van een stenen stèle die was opgericht door de koning van de Arameeërs, koning Hazael die Tel Dan veroverde, plaatste hij een monument bij het poortgebouw dat daar in stukken gebroken lag, en de fragmenten ervan waren opgenomen in de bouwstenen van een latere poort op die plaats, met die inscriptie, geschreven in de negende eeuw vGT, waar hij opschept dat hij vele koningen heeft gedood, onder wie de koning van Israël en de koning van het ‘Huis van David’. In hun eerste reacties beweerde een van de scholen in Kopenhagen dat de inscriptie een vervalsing was, wat niet alleen een zeer wrede beschuldiging is, maar ook een zeer verkeerde. Iedereen kan het met eigen ogen zien in een tentoonstelling.

Ook werd een site in de vallei van Elah, in de buurt van Beit Keyafa, opgegraven door mensen van de Hebreeuwse Universiteit. En daar kwamen ze erachter dat David niet alleen bestond, maar hij bouwde ook een stad in het laagland, in de Shephela-vallei, en er was een koninkrijk van David, niet alleen genoemd 100 jaar na zijn leven in de stèle van Tel Dan, maar bewijs in de fysieke overblijfselen van sites die door hem zijn gebouwd. Dus de hele ontkenning van de historiciteit van de verenigde monarchie stortte langzaam ineen, ook met de vele ontdekkingen in de oorspronkelijke Stad van David. Dat is een ander verhaal.

Jeruzalem is hét centrum van archeologische activiteit, vooral sinds de Zesdaagse Oorlog en de hereniging van Jeruzalem. In het hart van de Joodse wijk van Jeruzalem ontdekte wijlen professor Avigad een grote stadsmuur van ongeveer acht meter dik en ongeveer acht meter hoog. Een zeer massieve stadsmuur. En dat maakte een einde aan het idee van mensen die dachten dat het in de Bijbel beschreven Jeruzalem een kleine koeienstad was, beperkt tot de smalle Stad van David.

"We hebben aardewerk in overvloed, dit alles getuigt van het feit dat de Tempelberg van belang was in de vroegchristelijke periode…"

Dit bracht een revolutie teweeg in de studie van de Eerste Tempelperiode in Jeruzalem, maar ook de Tweede Tempelperiode van Jeruzalem werd intensief bestudeerd door Benjamin Mazar, die de omgeving van de Tempelberg bestudeerde. Zijn werk werd later voortgezet door zijn kleindochter, Eilat Mazar, in Shilo en vele anderen opgegraven delen van de Oude Stad, in de oude kern van de Stad van David, evenals in de Citadel, in het westelijke deel van Jeruzalem. En al met al hebben we een beeld van Jeruzalem gedurende zijn hele geschiedenis, van ver voor de Eerste Tempelperiode, en ook na de Tweede Tempel."

Hoe dankbaar moeten christenen zijn dat Israël hier soevereiniteit heeft en al dit bijbelse erfgoed kan vinden?
"Luister, al die jaren van mijn jeugd en vroege volwassenheid heb ik als soldaat deelgenomen aan de veldslagen in Jeruzalem. Ik weet hoe ik de vrijheid moet waarderen die we nu in Jeruzalem hebben. Niet al te veel mensen stellen het op prijs. Zij beschouwen het als iets dat altijd al bestond, ik beschouw het niet als zodanig. Ik denk dat we het meer moeten waarderen.

En ik denk dat de ontdekking van christelijke overblijfselen van enorm belang is. Ik heb zelf verschillende kerken opgegraven, en in de grond die we op de Tempelberg hebben opgegraven, bevonden zich een overvloed aan vondsten uit de vroegchristelijke periode, wat onze kijk op de christelijke aanwezigheid op de Tempelberg veranderde, wat anders is dan de algemene gedachte. Tijdens de christelijke periode was er veel activiteit op de Tempelberg. We hebben munten, we hebben mozaïekresten, we hebben kleine kruishangers verloren door pelgrims die naar de Tempelberg kwamen. We hebben aardewerk in overvloed, dit alles getuigt van het feit dat de Tempelberg van belang was in de vroegchristelijke periode…

En we hebben overal in het land bewijs van het belang van dit land voor christenen in het verleden. Men kan in de voetsporen van Jezus treden in Galilea, in Jeruzalem en elders. Men kan de vroegchristelijke periode en andere perioden volgen waarin het Heilige Land belangrijk was voor christenen, die zeer goed vertegenwoordigd zijn in de archeologische archieven.

Dit artikel is geschreven door David Parsons en Jonathan Parsons, onderdeel van International Christian Embassy Jerusalem (ICEJ). Bovenstaand verhaal is een deel van het volledige interview. Wil je het volledige interview lezen? Klik dan hier.

Praatmee

Beluister onze podcast

#325 dr. J. Hoek (hervormd) en dr. R. van Kooten (HHK) over de kerkscheuring en eenheid zoeken
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Ds. J. C. de Groot
Video

Ds. J. C. de Groot schrok van beelden dodenherdenking: "Waar gaat dit naartoe?"

"Op 7 oktober vorig jaar werden 1200 Joden op de meest gruwelijke wijze afgeslacht. In de wereld heeft dit een golf van haat teweeggebracht. In eerste instantie was er ontzetting over het feit dat dit de Joden vandaag de dag kan overkomen. En nu zijn

Geweld in Nigeria
Nieuws

Zes Nigeriaanse christenen gedood: "Daders schoten op iedereen die ze zagen"

Zes christenen zijn afgelopen zondag in de Nigeriaanse staat Kaduna om het leven gekomen na een aanval van islamitische Fulani-herders. Naast de zes gedode christenen, raakten acht anderen gewond, zo meldt Morning Star News. Fulani-herders vielen het

moderne kleding
Dagelijks leven

Refoweb-vragensteller stoort zich aan moderne kleding kerkgangers

'Het valt mij de laatste tijd op dat steeds meer jongemannen naar de eredienst komen met een hoodie, spijkerbroek en sneakers. En dan merk ik als ouder ook dat dit steeds lastiger tegen te houden is. Deze kleding kan in de eredienst natuurlijk niet d

Gerald Troost
Video

Gerald Troost komt met nieuwe liederen over de hemelvaart van Jezus

'Na de thema cd’s Kerst, Pasen en Pinksteren is nu de thema cd ‘HEMELVAART' uit. Een wat onbekender feest, maar wat een moment. Jezus die na zijn zelfopoffering met applaus in de hemel wordt binnengehaald. Met zegenende handen stijgt Jezus naar omhoo

Byzantijnse Chorakerk in Istanbul
Nieuws

Eeuwenoude Turkse Chorakerk officieel ingewijd als moskee

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft maandag de voormalige Byzantijnse Chorakerk in Istanbul officieel geopend als moskee, meldt Religion News. De Turkse regering wees het kerkgebouw vier jaar geleden aan als islamitisch gebedshuis, ondanks

André Meulmeester
Video

André Meulmeester wijst op dé uitdaging van een missionaire kerk

André Meulmeester deelde onlangs zijn ervaringen als missionair werker in een seculiere omgeving. In de lezing van Geloofstoerusting ging hij in op de impact van het evangelie in de stad Almere. De diversiteit in de gemeente van Almere laat bijvoorbe

ds. Gijs Bronsveld
Video

NGK bestaat een jaar: predikant uit Hattem deelt videoboodschap

Zo’n 2000 NGK-leden wonen er in Hattem en omstreken, tot vorig jaar verdeeld over twee GKv-kerken (plm. 1000 en 500 leden) en een NGK. "Op veel terreinen werkten we al samen", vertelt ds. Gijs Bronsveld, predikant van de Ontmoetingskerk. "Jaarlijks i

Zie ik kom spoedig
Video

De val van Babylon: de één rouwt en de ander viert feest

De grote stad Babylon – als toonbeeld van opstand tegen God en valse religie – wordt binnen een uur verwoest. Op de aarde reden voor rouw en ontzetting, voor de hemel juist reden voor een feest! Maak in onderstaande video tijd voor aflevering 32 van

Meerartikelen

Ds. J. J. ten Brinke
Verdieping

Herstel van het Koninkrijk voor Israël is een zaak die biddend wordt verwacht

Hemelvaartsdag heet vanouds de ‘kroningsdag’ van de Heere Jezus. Met evenveel recht mag het Zijn ‘koningsdag’ heten. Maar anno 2024 zou de vraag van de apostelen (Hand.1:6) zomaar onze vraag kunnen zijn: ‘Heere, zult U in deze tijd voor Israël het Ko

Soedanese vlag
Positief nieuws

Soedanese moslim bekeert zich tot Christus nadat onbekende man Bijbel achterliet

Nuraldaim Hassan, opgegroeid als moslim in Soedan, komt wel op een heel bijzondere manier in aanraking met het christelijk geloof. Op een dag zoekt een reiziger tijdens een regenbui onderdak bij Nuraldaim thuis. Als de reiziger vertrekt, stuit Nurald

Pieter Dirk Dekker
Nieuws

Pieter Dirk Dekker komt in nieuw boek met een nieuwe kijk op uitverkiezing

Dure auto’s, succesvolle outfits, gelikte livestreams – wie een kerk bezoekt, merkt lang niet altijd dat God vooral oog voor de armen heeft. Toch is dat wat de Bijbel betreft een cruciaal aspect van het evangelie. Sterker nog: sommige Bijbelteksten s

Psalmendag
Nieuws

Opnieuw Psalmendag op Groot Nieuws Radio Blijde Klanken

Op Hemelvaartsdag (9 mei aanstaande van 08.00 uur - 20.00 uur) presenteert Groot Nieuws Radio Blijde Klanken de tweede editie van de Blijde Klanken Psalmendag. Vanwege de enthousiaste reacties van koren, muzikanten en luisteraars, zal dit jaar opnieu

Hemelvaart
Boekfragment

Hemelvaart: de glorieuze huldiging van Jezus in de hemel

Hemelvaart komt er vaak bekaaid vanaf. Het lijkt het ondergeschoven kindje van alle kerkelijke feestdagen. Maar Hemelvaart is een juichfeest. Op het moment dat Jezus de hemel binnenkwam begonnen engelen te spelen op hun instrumenten en begon de hemel

Dr. Wim Dekker
Boekfragment

Er moet zo gepreekt worden dat ik schrik van mezelf

'Waarom zou ik naar de kerk gaan?' Zo luidt de titel van een boek van dr. A.A. van Ruler (1908-1970). Van Ruler was hoogleraar systematische theologie in Utrecht. In de jaren zestig van de vorige eeuw kreeg hij te maken met een zwakke gezondheid, waa

Russell Brand
Positief nieuws

Bekende Britse komiek gedoopt: “Een levensveranderende ervaring”

“Een ongelooflijke en levensveranderende ervaring” en "een overgave aan Christus", zo omschrijft de Britse acteur en komiek Russell Brand zijn bekering tot Jezus en zijn recente doop. In een videoboodschap getuigt Brand via sociale media van zijn gel

grafstenen
Nieuws

Graven van Iraakse christenen vernield in Utrechtse wijk Overvecht

Bij begraafplaats Daelwijck in de Utrechtse wijk Overvecht zijn afgelopen weekend schokkende taferelen ontdekt: circa negentig graven zijn ernstig beschadigd. Een speciale sectie van de begraafplaats, gereserveerd voor Iraakse christenen, zag bijna g

Een Amerikaanse pastor overleeft aanslag
Nieuws

Amerikaanse pastor overleeft moordaanslag tijdens kerkdienst: "Zijn wapen haperde"

Een Amerikaanse pastor uit Pennsylvania heeft ternauwernood een moordaanslag overleefd. Dat meldt CBN News. Tijdens een kerkdienst probeerde een 26-jarige man de pastor, terwijl hij aan het preken was, neer te schieten. Maar het wapen haperde, waarna

Ayaan Hirsi Ali
Nieuws

Ayaan Hirsi Ali betreurt dat ze vroeger met het christendom spotte

Tijdens een conferentie in New York heeft vrouwenrechtenactiviste, auteur en voormalig VVD-Kamerlid Ayaan Hirsi Ali afgelopen weekend spijt betuigd over haar vroegere kritiek op het christendom. Dat meldt The Christian Post. Ali, ooit een overtuigd a

Jan-Willem Grievink
Podcast

Evangelische beweging is volgens Jan-Willem Grievink complexer dan velen denken

Naar aanleiding van het boek 'Rauw' van evangelist David de Vos wordt het reilen en zeilen van de evangelische beweging volop besproken. In de nieuwspodcast van Cvandaag benadrukt Jan-Willem Grievink dat deze stroming complexer is dan veel christenen

Ds. M. Klaassen
Video

Ds. Klaassen deelt confronterende boodschap: "Ook binnen de kerk zijn er nog veel mensen slaaf"

"Of je bent door Gods genade verlost van je slavernijverleden of je zit er nog steeds middenin. Ik denk wel eens dat het goed zou zijn als we ons daar misschien wat meer druk over zouden maken. Want je kunt zomaar denken dat je vrij bent, terwijl je