Die woorden werden ontvangen in de woestijn, in niemandsland, zodat in principe alle volkeren toegang zouden hebben tot Gods wijsheid. Een Joodse legende verhaalt dat de Thora aanvankelijk ook andere volken werd aangeboden. Die vroegen eerst: Wat staat erin? Ze vonden de richtlijnen echter te zwaar om te kunnen aanvaarden. Israël aanvaardde de richtlijnen wél, en werd bij de Verbondssluiting Gods eigendom. “Alles wat de Heer gesproken heeft zullen wij doen, en daarnaar zullen wij horen.”

Meer dan tien woorden
Maar de Thora bevat meer dan Tien Woorden. De eerste vijf Bijbelboeken, toegeschreven aan Mozes, bevatten in verhalende vorm al de voorgeschiedenis naar een Messiaanse toekomst. Abraham, weggeroepen uit een wereld van leugen, immoraliteit en wreedheid vertoont Messiaanse trekken als hij een onbekende toekomst tegemoet gaat vertrouwend op Gods belofte. Hij handelt Messiaans als hij zonder onderhandelen een te hoge prijs betaalt aan de hethieten voor een plek om Sara te begraven in het land dat God hem al had toegezegd. Hij wil de vrede bewaren.

Wie met rabbijnen in gesprek gaat merkt dat het aloude Eerste Testament een grote rijkdom bevat aan richtlijnen voor een steeds veranderende samenleving, die tot chaos zou vervallen zonder gids. Voor christenen, die door Jezus toegang hebben gekregen tot Gods beloofde toekomst is het van belang om met Israël in gesprek te blijven om te weten waar te gaan en waar te staan. Jezus is niet denkbaar zonder zijn Joodse context. Nog altijd blijven rabbijnen studeren om Gods wil voor deze tijd te leren kennen. Van Israël leren we bijvoorbeeld hoe we geroepen zijn om te werken aan een wereld waar vrijheid en gerechtigheid gestalte krijgen maar dat vrijheid ook gepaard gaat met verantwoordelijkheid. Mijn vrijheid mag niet ten koste gaan van anderen. Respect voor de integriteit van de geschapen wereld is een voorwaarde. Van Israël leren we dat het God gaat om de héle wereld die bedoeld is om gezegend te worden. Gerechtvaardigd worden door het geloof vraagt ook weten waar te gaan en waar te staan. Tweeduizend jaar christendom hebben aangetoond dat de kerk het gesprek met Israël nodig heeft.

Niet passief toekijken
In feite wordt Israël en worden ook christenen geroepen om niet passief te blijven toekijken als de wereld in nood verkeert, maar om samen met God te werken aan een wereld zoals door God bedoeld. Dat dit in deze tijd een bijna onmogelijke opdracht lijkt, daarmee zullen velen het eens zijn. Toch wordt ook in deze verwarrende tijd aan Israël wijsheid gegeven om richting te duiden waar te gaan en waar te staan. Rabbijn Jonathan Sacks schreef zijn boek To heal a fractured world dat in de Nederlandse vertaling verscheen onder de titel Een gebroken wereld heel maken. Verheugend is dat hier en daar in de kerk aandacht komt voor de Joodse Schriftuitleg.

Wij kunnen niet meer doen dan wat de Thora en Jezus ons aanreiken. Daarbij geeft het hoop te weten dat onze daden, als deze wijzen in de richting van Gods Koninkrijk (eenmaal) zullen worden aangevuld. En mochten we moedeloos worden en het gevoel krijgen dat het werk ons bij de handen afbreekt, mogen we dan geen hoop ontlenen aan de wetenschap dat het werk ondergronds toch doorgaat en eenmaal zal worden opgenomen in Gods beloofde toekomst?

Louise Katus is verbonden aan de classicale commissie Kerk en Israël Noord-West Veluwe.