In memoriam Johan Frinsel: een 'reformatorische pinksterman' uit de Jordaan

Levensverhaal15 oktober 2021 Krijn de Jong
Johan Frinsel

Wat was de meest opvallende gave van de op vrijdag 8 oktober overleden oud-directeur van Tot Heil des Volks? Dat is niet eenvoudig vast te stellen. Hij had er veel. Evangeliseren, spreken, preken, schrijven, tekenen en schilderen, muziek maken en tenslotte: vertellen. Als verhalenverteller is Johan Frinsel wellicht het bekendst geworden. En dan vooral verhalen uit de Jordaan. Met zijn warme stem en zijn Amsterdamse accent las hij voor de radio zijn boeken voor. Die jongen uit de Jordaan, dat was hij zelf. Geboren in de Eerste Bloemdwarsstraat. Om de hoek de Westertoren. Daar zat hij volgens eigen zeggen met zijn bretels aan vast. Aan die toren dan, niet aan de kerk. Toen Tot Heil des Volks in 1997 haar kerstfeest vierde in de Westerkerk, betrad hij voor het eerst van zijn leven het kerkgebouw.

De familie Frinsel woonden met z’n vijven op een éénkamer woninkje in een smal staatje. De dokter had gezegd dat het niet goed was voor zijn gezondheid om de hele dag in zo’n bedompte kamer te zitten. Naar de Bewaarschool gaan zou beter zijn. Om de hoek, in de Bloemstraat, was er zo’n school. Een Bewaarschool van Tot Heil des Volks. Wist hij veel? Pas toen Frinsel in 1967 directeur van tot Heil des Volks was geworden ontdekte hij het verband. Maar belangrijker dan dat was de juffrouw die hij daar kreeg. Juffrouw Huisman. Een onderwijzeres die de Here Jezus liefhad en die iets van die liefde wist over te brengen op ‘haar’ kinderen. Bij de kleine Johan viel het in toebereide aarde. Het was het prille begin van een lang leven met Christus. In zijn autobiografie heeft hij zijn juffrouw geëerd. ‘Met dank aan de juf’, luidt de titel.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand.

Bekend was Johan Frinsel natuurlijk ook als directeur van Tot Heil des Volks. Hij wist de vereniging geheel te vernieuwen en tegelijkertijd helemaal in lijn te houden met de oorspronkelijk doelen. De scholen die Tot Heil des Volks bestuurde waren één voor één gesloten. Wat nu? Het waren de roerige zestigerjaren. Een tijd van opstand, maar ook een tijd van veel ellende. Drugs deden hun intrede. Al snel liepen de zwakken vast. Frinsel begon, zonder voorbeeld, een opvangcentrum voor mensen die kampten met verslaving. Het Opvangcentrum kwam in een van de scholen die leeg waren komen te staan. De twee andere scholen werden jeugdhotels. Vele duizenden mensen van over de hele wereld werden er gastvrij ontvangen en hoorden er het Evangelie. Er was nog meer werk te doen. Toen de meeste mensen op zijn best nog grappen maakten over homo’s bood Frinsel hen hulp. Er werd naar hen geluisterd en met de Bijbel in de hand werd er gezocht naar de wil van God voor hun leven. Weer later werd een werk begonnen onder prostituees: Het Scharlaken Koord. Het Heil was een bijzondere club. Wat was het geheim? Misschien dit. Het Heil wist wonderlijke tegenstellingen met elkaar te verbinden. Evangelische - en reformatorische christenen trokken er samen op. Hulpverlening en de tijdgeest bestrijden gingen hand in hand. Men was onafhankelijk en toch gebonden, modern en helemaal in de traditie. Frinsel belichaamde dit. Hij was de inspirator.

Een Pr-afdeling was niet nodig. Frinsel schreef gewoon op wat er gedaan werd en de achterban doneerde met gulle hand. Die giften werden jarenlang één voor één verantwoord in het maandblad De Oogst. Maar de mensen uit de achterban werden niet alleen gezien als sponsoren, ze waren medewerkers. Ze leefden mee en ze baden mee. Middels honderden spreekbeurten in het land was er ook direct contact. Het werk werd uiteengezet en de hoorders werden geïnspireerd en gestimuleerd om ook zelf in hun eigen omgeving naar de zwakkeren om te zien. Het maandblad De Oogst bond de mensen samen. Er werd verslag van het werk gedaan en achtergronden werden belicht. Maar de lezers trokken ook de (kerk)grenzen over. Wereldwijde zending kreeg veel aandacht en de vervolgde geloofsgenoten en natuurlijk Israël.

Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken.

Een van de heiltradities die Frinsel uitdrukkelijk in ere hield was de Kerstviering. Dan meldde de achterban zich in groten getale. Het was een ontmoeting met alle betrokkenen. De werkers waren er en de gasten van de verschillende centra en de bestuurders. Allemaal verenigd rond het wonderlijke Kind. ‘Komt verwondert u hier mensen’. En Frinsel vertelde. Elk jaar een vers verhaal. Elk jaar een verhaal met een boodschap. En natuurlijk zingen. Het Urker mannenkoor was zijn koor. Die bovenstem bij het ‘Ere zij God’. Het deed zijn hart beven.

‘De jongen uit de Jordaan’ heeft zich op veel terreinen begeven. Bij de Evangelische Omroep werd hij vicevoorzitter. Van harte maakte hij deel uit van het bestuur van de Vrienden van het Cheider. Voor de toenmalige RPF zat hij bijna in de Tweede Kamer. Verdrietig is het dat hij van veel van zijn werk is vervreemd geraakt. De draai bij de EO kon en wilde hij niet meemaken. Hij trok zich terug. Ook de latere draai bij Tot Heil des Volks heeft hem veel pijn gedaan. Tot zijn verdriet zag hij De Oogst verdwijnen, de Bijbelse hulp aan mensen met homoseksuele problemen volgde. Het contact ging verloren. Het deed hem pijn. Hij herkende het Heil niet meer. Hij probeerde zich te troosten met het verleden. ‘Wat hebben we veel mogen doen’.

Profetische gaven had Frinsel zeker. Toen begin jaren zeventig het ‘Voorontwerp Wetsvoorstel Gelijke Behandeling’ aan de kamer werd aangeboden, was zijn directe reactie: ‘dit leidt tot een verbod van de Bijbel’. We zijn daar inmiddels veel dichterbij gekomen. Hoe lang mogen we ons nog vrijuit op de Bijbel beroepen? Maar hij keek niet alleen naar de seculiere wereld. Als pinksterchristen die dicht bij Gods Woord wilde blijven, doorzag hij scherp de zwakte van de opkomende charismatische beweging. De vele valkuilen. Het overspannen, opgeklopte geloof. Al die buitenbijbelse theorieën. Hij stelde het aan de kaak. Veel vrienden maakte hij er niet mee. Gelijk had hij wel. In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

In sommige kringen had hij de bijnaam 'reformatorische pinksterman'. Altijd hield hij vast aan de Bijbel. Alleen de Bijbel, niet minder maar ook niet meer.

Begaafde mensen hebben ook hun zwakheden. Wonderlijk was het dat de spreker en verteller in kleiner gezelschap toch een verlegen man bleek te zijn. Zich mengen tussen de mensen? Liever hield hij zich afzijdig. Personeelsbeleid was niet zijn sterke kant. Dat leidde bij sommigen tot onnodige pijn. En zijn eindeloze activiteiten zijn wel erg in mindering gekomen op het gezinsleven. Het thuisfront mistte hem.

De laatste jaren van zijn leven waren moeilijk, zeker nadat hij in 2013 zijn steun en toeverlaat Aaf door de dood had verloren. Hij kon haar moeilijk missen. Zijn wereld werd kleiner en kleiner. Fysiek en geestelijk. Steeds minder spullen vulden zijn kamer. Daar lagen nog een bijna geheel versleten Bijbel, een aantal ingebonden jaargangen van de Oogst en zijn eigen boeken. En een mondharmonica. Daar speelde hij nog regelmatig op tot vreugde van zijn medebewoners. Maar beter nog was hij in zingen. Zijn stem had niet in kracht ingeboet. ‘Geest van God maak in dit uur al uw kind’ren vrij’ en ‘Ik zie een poort wijd open staan’. Maar wat was hij zwak geworden. ‘Mag ik nu naar de hemel?’, vroeg hij aan de zuster als hij 's avonds naar bed werd geholpen. Hij was geworden wat hij ook altijd benadrukte: nietig, klein en machteloos. Zo mocht hij die open poort binnengaan.

Bovenstaand artikel is aangeleverd door Krijn de Jong, één van de bloggers van Zaut.org.

Praatmee

Beluister onze podcast

#322 Patrick & Jeffrey over David de Vos, de Trump-bijbel en een opvallende arrestatie
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Jerry Savelle
Nieuws

TV-evangelist Jerry Savelle (76) overleden

Jerry Savelle, een populaire Amerikaanse tv-evangelist en voorstander van het welvaartsevangelie, is maandag op 76-jarige leeftijd overleden. Dat meldt The Christian Post. Jerry Savelle Ministries International (JSMI) kondigde op Facebook aan dat de

Biecht
Nieuws

Amerikaanse priester aangevallen met pepperspray tijdens afnemen biecht

In de St. Mary's Kathedraal in het Amerikaanse Amarillo is een priester met pepperspray aangevallen tijdens het afnemen van de biecht. Als reactie hierop heeft de kerk aangekondigd dat alle reguliere biechtsessies voor onbepaalde tijd worden opgescho

Mannenzangavond Katwijk aan Zee
Video

Kippenvel: 1700 mannen zingen Psalm 71 in de Nieuwe Kerk van Katwijk aan Zee

'Ik roem, o eeuwig Alvermogen, 'k Roem Uw gerechtigheid, Die zoveel glans verspreidt, Zo heerlijk schittert uit den hoge, O HEER der legerscharen, Wie kan U evenaren?', deze woorden zijn afkomstig uit het eerste vers van Psalm 71. De Psalm werd vorig

Dopeling
Nieuws

Megadoop in Frankrijk: 12.000 mensen geven tijdens Pasen hun leven aan Jezus

Op Eerste Paasdag zijn liefst meer dan 12.000 mensen gedoopt in Frankrijk. Dat meldt CBN News. Het betekent een record voor het land waar ongeveer 50% van de mensen zegt niet in God te geloven en waar de secularisatie steeds meer doorzet. Volgens Fra

Oeganda
Nieuws

Moslim in Oeganda verdacht van moord op tot christendom bekeerde moeder

In Kamuli, een district in Oost-Oeganda, is de 50-jarige Sulaina Nabirye onder tragische omstandigheden overleden. Nabirye, die zich op 10 februari bekeerde tot het christendom, zou door haar eigen zoon zijn vergiftigd omdat ze weigerde terug te kere

Ds. P. de Vries
Video

HHK-predikant wijst op de roeping die elke christen heeft: "Praat met anderen over God"

"Wij kunnen het Woord alleen maar tot het oor brengen. Dat doe ik hier in de kerk en dat is ons aller roeping in de samenleving. Dan ben je er niet om te preken, maar moeten we wel naar gelegenheden zoeken om met mensen over God te spreken. Soms dien

P. J. Vergunst
Verdieping

Oorlogen in naam van de godsdienst

Oorlogen en geruchten van oorlogen zijn tekenen van de tijd waarin wij leven, signalen van het laatste der dagen, van Christus Die bezig is om te komen. Te begrijpen is dat, als we zien dat de mens van de wetteloosheid en de afval deze tijd kenmerken

ds. Evert Meijer
Video

Een vervormd geweten: wereldgelijkvormig of bekrompen?

We zijn geneigd ons eigen geweten als uitgangspunt en maat te nemen om anderen te beoordelen. Het maakt uit in welk land je opgroeit, in welke tijd en cultuur je leeft, door welke ouders je wordt opgevoed en bij welk kerkverband je hoort. Hoe voorkom

Meerartikelen

Banias
Video

Video: wat iedere christen zou moeten weten over Banias in Israël

Banias ligt in het uiterste noorden van Israël, een paar uur rijden vanaf Jeruzalem. In Banias en omgeving is veel moois te zien. Wat de plek extra interessant maakt, is dat we weten dat de Heere Jezus en Zijn discipelen ooit in die omgeving zijn gew

Psalmen Challenge
Nieuws

Psalmen Challenge: in deze podcast bespreken christenen Psalm 36

Symfonie van het hart is de psalmenchallenge die jou voorziet van alles wat je nodig hebt om het hele psalmenboek uit de Bijbel door te gaan. Teun van der Leer, Remko Ongersma en Peter Kruijt, de initiatiefnemers van de Psalmen Challenge, bespreken s

gender
Nieuws

Preek-Event in het teken van gender en geaardheid

Hedendaagse ervaringen met genderidentiteit en seksuele geaardheid vragen ook in de kerk om aandacht. Liberaal Christendom, platform voor vernieuwende theologie, organiseerde daarom de preekschrijfwedstrijd 'Man en vrouw schiep Hij/Zij hen?'. Op vrij

Wim Verwoerd
Boekfragment

Hoe Adolf Hitler werd beïnvloed door de kerkleer

Het is niet de vraag óf de nazi’s zijn beïnvloed door het antisemitisme van de Rooms-Katholieke Kerk en van Luther, maar wel in hoeverre. De hele anti-Joodse sfeer en het anti-Joodse sentiment van de nazi’s lijken als twee druppels water op het antis

Envision
Dagelijks leven

CAMA Zending organiseert Kick-off voor jongeren met interesse in missie

ENVISION is het jongerenprogramma van CAMA Zending met een uitgebreid aanbod missiereizen voor zowel groepen als individuele jongeren. Vrijdagavond 24 mei wordt in Amersfoort de ENVISION 2024 Kick-off georganiseerd, deze avond staat open voor iederee

Halsema
Dagelijks leven

Burgemeester Halsema te gast bij Mozaiek020 over 'Geloven in de stad'

Zondagochtend 7 april vond de vierde ochtend plaats van de serie van vijf in de jonge Amsterdamse kerk Mozaiek020. Deze keer werd Femke Halsema, burgemeester van Amsterdam, warm verwelkomd in een volle zaal waar zij in gesprek ging met voorganger Joë

Mercy Ships
Nieuws

Logistieke rol Nederland groeit fors in wereldwijde werk Mercy Ships

Het logistieke werk van het Mercy Ships European Distribution Center (EDC) in Rotterdam maakt een flinke groei door, blijkt uit het jaarverslag van Mercy Ships Nederland over 2023. In de afgelopen vier jaar is het aantal ingekochte en verscheepte goe

Beverly LaHaye
Nieuws

Christelijke activiste Beverly LaHaye op 94-jarige leeftijd overleden

De bekende christelijke activiste Beverly LaHaye is op 94-jarige leeftijd overleden. Dat meldt The Christian Post. LaHaye was de oprichtster van belangenorganisatie Concerned Women for America en stond onder meer bekend om haar conservatieve opvattin

Paus Franciscus
Nieuws

Rooms-Katholieke Kerk ziet ledental stijgen maar aantal priesters daalt

Hoewel het aantal katholieken wereldwijd tussen 2021 en 2022 toenam, tonen nieuwe cijfers dat het aantal priesters binnen de Rooms-Katholieke Kerk blijft afnemen. Dat meldt The Christian Post. De Heilige Stoel publiceerde eerder deze maand het 'Ponti

Schotland
Nieuws

Schotse kerkleiders spreken zich uit tegen legaliseren hulp bij zelfdoding

Schotse kerkleiders hebben hun diepe bezorgdheid geuit over het voorstel om hulp bij zelfdoding in Schotland te legaliseren. In een brief gericht aan alle 129 leden van het Schotse Parlement spreken de kerkleiders, waaronder predikant Andrew Downie,

Sint Jansklooster
Nieuws

Hervormde gemeente Vollenhove verwelkomt nieuwe dominee: Proponent W. Bos

De hervormde gemeente te Vollenhove (wijk Sint Jansklooster) mag een nieuwe dominee verwelkomen. Proponent W. Bos uit Nijkerk heeft het op hem uitgebrachte beroep aangenomen. Bos werd in het najaar van 2023 binnen de Protestantse Kerk in Nederland (P

Ds. A. Simons
Video

Ds. Simons waarschuwt avondmaalgangers: "Je kunt niet aangaan als je Jezus niet kent"

“U die de Heere Jezus niet kent, u mag zondag niet aan de tafel. U mag alleen komen als u het kleed van Christus’ gerechtigheid door het geloof hebt aangedaan. Het is voor bruiloftskinderen. Het spijt me. Ik moet het u laten voelen", aldus ds. A. Sim