Is Jezus de weg of een weg naar God? Een geloofsgesprek in de kloostertuin
Het is nog maar vroeg in de morgen, in de kloostertuin aan de Via Nomentana. Zonsopgang in de eeuwige stad. Ik ontmoet de portier. Ze staat bij de palmboom, die imponerend boven de zware toegangspoort uitsteekt. Ze werkt als chef-kok in het nonnenklooster, en wacht tot het moment dat de nonnen terugkeren van de ochtendgebeden. We raken in gesprek over geloof: hoop in moeilijke tijden.
Het nonnenklooster bevindt zich vlakbij piazza Bologna, de plaats waar ik iets meer dan een jaar geleden woonde. Vaak heb ik over de Via Nomentana gelopen, maar nooit is mij het klooster opgevallen. De Via Nomentana ligt er al eeuwen, al droeg deze weg in de antieke oudheid de naam Via Ficulnensis. De drieëntwintig kilometer lange weg leidt tot in het hart van Rome. Alhoewel er veelal kleurrijke Romeinse appartementsblokken te zien zijn, bevind ik mij in een oorspronkelijk vroegchristelijke wijk. Sporen daarvan zijn op loopafstand te vinden, zoals de catacomben van de heilige Agnese. Niet alleen de basiliek, maar zelfs het metrostation is naar haar vernoemd. Als maagd stierf ze de marteldood, dat was ten tijde van één van de vervolgingen in de derde eeuw. Nu is zij de beschermheilige van de maagden. Ze wordt tot op de dag van vandaag vereerd op 21 januari, haar Dies Natalis, de dag van haar hemelse geboorte.
“Ik denk wel dat God mij zal toelaten in de hemel”, vervolgt de portier. Ze is opgegroeid in Rome en is toegewijd rooms-katholiek. “Ik ga wekelijks naar de mis en ik probeer het goede te doen.” Het komt mij bekend voor. De wanhopende ziel, die als een Luther door goede werken in Gods gunst probeert te komen, lijkt een voorstelling uit lang vervlogen tijden.
Ik heb het aan zien komen. “Of je nu moslim bent, of boeddhist, we zijn toch allemaal kinderen van God? Het gaat er om dat je goed leeft!” Wat ze zegt is zeker geen uitspraak uit onwetendheid, het is zo katholiek als het maar kan. Sinds het Tweede Vaticaans Concilie (1962-65) staat inclusiviteit hoog in het vaandel van de Rooms-Katholieke Kerk: de omarming van de ander. Is juist deze katholiciteit, die paus Franciscus voorstaat, geen bedreiging voor de Kerk van Rome zelf? Emeritus-paus Benedictus XVI zei hierover in een interview: “Als er mensen zijn die zich ook op andere manieren kunnen redden, kun je uiteindelijk niet meer duidelijk maken waarom de christen zelf gebonden is aan eisen van het christelijk geloof en diens moraal. Maar als geloof en redding niet meer afhankelijk van elkaar zijn, heeft ook het geloof geen reden meer.” In andere woorden, als er andere wegen zijn, waarom zou je dan de rooms katholieke weg moeten volgen?
We vervolgen ons gesprek. Leiden alle wegen naar Rome? Is Jezus de weg of een weg naar God? Jezus als de enige weg, en dat daarmee al het andere wordt uitgesloten, zegt haar weinig. Inmiddels is het voor haar de hoogste tijd om te gaan. “Ik moet weer aan het werk,” zegt ze verontschuldigend en neemt vriendelijk afscheid.
Rob van der Dussen schrijft over theologie en missie. Klik hier om zijn website te bezoeken.
Praatmee