Drie leugens over seks die films ons wijsmaken
"We herinneren ons allemaal die ongemakkelijke momenten waarop we met ouders of leraren over seks moesten praten", begint Andrew Byers, redacteur van Relevant Magazine, zijn verhaal. Volgens hem zijn we echter voornamelijk 'wijs geworden' over seks door films die we hebben gekeken waar seks in voor kwam. Lees hieronder zijn blog.
In de praktijk zijn onze vader, moeder, gezondheidsvoorlichters of middelbare schoolleraar niet onze primaire bron voor seksuele educatie. Als we eerlijk zijn willen we ook niet van onze ouders over seks horen, en die lessen in groep 7 over seks waren ook al zo vreemd. Dus waar gaan we dan heen met onze nieuwsgierigheid over voortplanting?
Naast het luisteren naar de vaak overdreven verhalen van stoere vrienden hebben we onze toevlucht gezocht bij een veel gemakkelijkere bron: beeldschermen.
De verwachtingen van hoe seks er uit hoort te zien en hoe het moet klinken worden grotendeels bepaald door de entertainmentindustrie.
Minder ongemakkelijk waarschijnlijk maar ook minder betrouwbaar. Stomend hete beelden zijn niet gemaakt om ons de waarheid over seksuele intimiteit aan te bieden. Deze seksscenes zijn bedoeld voor entertainment, niet voor educatie. Of we het ons nu realiseren of niet, toch voedt dit beeldmateriaal ons op. We leren over fysieke intimiteit dankzij de leerstoel van cinematografen, studiomakers, cameramensen, betaale acteurs en zelfs pornomakers.
Voor christenen die van seks binnen het huwelijk willen genieten op langere termijn is er het nodige af te leren. Maar wat heeft de entertainmentindustrie ons dan geleerd over seks?
Les 1: Normale mensen hebben geen seks
Om te beginnen leren de films die we kunnen downloaden van het internet en die worden vertoond in bioscopen, ons iets over wie er seks hebben. Het valt te begrijpen als we daardoor aannemen dat alleen hele knappe en jonge mensen seks hebben. Relationele intimiteit tussen de lakens is alleen gereserveerd, zo lijkt het, voor mensen met nul procent lichaamsvet en gefotoshopte buikspieren.
Dit beeld diskwalificeert de meeste mensen op aarde. Als seks alleen voor sexy mensen is weggelegd dan zitten de meesten van ons flink in de penarie. De entertainmentindustrie is er vooral goed in geweest om ons te onderwijzen in wat de ideale lichamen van vrouwelijke sekspartners zijn. In haar artikel over de gevolgen van pornografie schrijft Naomi Wolf dat "echte naakte vrouwen alleen maar een soort slechte porno zijn".
Les 2: Seks mist vaak context
We leren ook dat seks alleen voor hele merkwaardige plekken is weggelegd. Zoals wanneer je opeens verliefd wordt na een toevallige ontmoeting. Of op een onrealistische plek als een verlaten strand of de wc van een vliegtuig. Voor de meeste mensen vindt seks gewoon plaats tijdens de alledaagse beslommeringen binnen de complexe matrix van vreugde, zorgen en onopgeloste relationele spanningen. Echte seks heeft context.
Maar seks met context zorgt niet voor kliks of stijgende bioscoopbezoeken. Onze fantasie komt met verwachtingen die cinematografen maar al te graag bevestigen. Velen van ons fantaseren dan ook over gedecontextualiseerde seks. Deze veronderstelde 'meer epische seks' roept geen vragen op als: "Denk je dat de kinderen slapen?" Het houdt geen rekening met discussies over geldzorgen of de boodschappenlijst. Geen van de beeldschermpartners lijken ooit hoofdpijn te hebben of een verkoudheid. Er gaat geen alarmwekkertje de volgende ochtend.
Les 3: Seks is het einde van iets, niet het begin
Een andere les om af te leren is dat seks het ultieme doel of eindresultaat is van romantiek. Het plot van veel films is opgebouwd rond seksuele spanning. Als de twee hoofdrolspelers eindelijk samen in bed eindigen op een exotisch eiland dan kunnen we opgelucht ademhalen en begint de aftiteling. Seks wordt het doel van romantiek. Of anders gezegd, de romantiek is niet compleet totdat de kleren in het rond hebben gevlogen.
Niet alle films zijn zo leeg en voorspelbaar natuurlijk. In sommige series is seks inderdaad het begin van iets, dat wil zeggen, als de seks goed is dan kan het misschien een reden zijn voor de romantiek om zich te ontwikkelen. Maar in veel mainstreamfilms krijgt de nasleep van seks weinig narrative aandacht.
In het echte leven is seks meer een begin dan een einde van iets. Het begin van een diepere relationele band of het begin van een leven met relationele wonden die je liever niet had gehad. Ook al wachten christenen misschien vol smart op hun huwelijksnacht, seks is nooit de reden om te gaan trouwen. Het huwelijk is het belangrijkste punt. Het doel van romantiek is een leven lang, opofferende vriendschap, niet seks.
Goedpraten van fictieve seks
Er zijn momenten waarop seks in films redelijk oprecht is over hoe seks echt is. Sommige regisseurs willen het veelzijdige wonder van seks laten zien mét de minder aantrekkelijke kanten ervan. Maar velen van ons zijn gevormd door een vooropgezet idee van vrije fysieke intimiteit die geen rekening houdt met normale seks, voor normale mensen, in het leven van elke dag. Ook al zullen sommigen van ons epische binnenhuwelijkse seks beleven, we moeten ons ervan bewust zijn dat seksuele intimiteit ruimte biedt voor onvolmaakte lichamen, planmatige intimiteit, lastige omstandigheden en vrouwen die mensen zijn in plaats van objecten.
Maar veel christenen reageren op beeldschermseks door het 'christelijk te maken', in ieder geval tot op bepaalde hoogte. In een poging om niet als saai of preuts te worden gezien kunnen we als christenen al snel beweren dat wat de wereld biedt niets is vergeleken bij het zelf beleven van epische seks. Pornografie, zo denkt men, heeft weinig invloed als je weet dat je deze fantastische seks ook zelf kan hebben. Als onze preutse partners zich nou maar eens van hun onrechtvaardige seksuele remmingen zouden bekeren!
Seks en de Bijbel
Sommige van onze seksuele remmingen zijn zeker niet te rechtvaardigen. Maar de Kerk kan zich niet laten leiden door de entertainmentkanalen. We hebben andere kanalen waar we ons op richten. In een wereld die zoveel investeert in fictieve seks, hebben we eerlijkheid nodig. En maar weinig kanalen zijn zo eerlijk over seks als de Bijbel.
De Bijbel voorstellen als een betrouwbare bron voor het begrijpen van seks kan ouderwets lijken. Vooral vrouwen kunnen huiveren bij het idee dat antieke teksten uit een patriarchale samenleving ons iets kunnen vertellen over ons seksleven.
Maar is Christian Grey dan zoveel beter ten opzichte van Salomo? De seksuele onderdrukking van vrouwen is niet een eeuwenoud gebruik.
Het is onderdeel van de content die we vandaag de dag gepresenteerd krijgen. De onmenselijke en vreselijke behandeling van vrouwen in porno blijft maar opdagen in onze cultuur.
Ondanks de door mannen gedomineerde milieus in de oudheid bevatten de oude teksten uit de Bijbel erotische literatuur die gelijkheid promoot tussen beide partners (Hooglied). Zelfs Paulus, een uitgesproken vrijgezel, vertelt de onzedelijke Korinthiërs dat vrouwen autoriteit hebben over het lichaam van hun mannen. En vice versa. Een radicaal idee in de eerste eeuw van de Grieks-Romeinse cultuur!
Wat ik vooral waardeer in de Bijbelse beschrijving van seks is de grote mate van eerlijkheid die ermee gepaard gaat. Omdat de Bijbel zich niet bezig houdt met winst maken, kijkcijfers of kliks, is er ook geen interesse om seksuele fantasieën aan te bevelen. Het biedt een visie op seksualiteit die sober en praktisch is maar toch hoopvol.
Is seks mooi, leuk en het waard om gevierd te worden? Ja. Is het krachtig en doordrenkt met de potentie tot goed en kwaad? Ja. Zit het vol symbolische en wonderbaarlijke theologische waarheden? Ja.
Bijbelboeken gaan niet al onze vragen op seksueel gebied beantwoorden. Maar ze bieden ons een meer waarachtige en eerlijke visie op seks dan onze films.
Praatmee