Pastor op komst: PKN-synode denkt na over ambt en diversiteit

God29 juni 2021 Piet Vergunst, De Waarheidsvriend
Piet Vergunst

Een waardevolle gedachte kwam in de vergadering van de synode uit de mond van prof. dr. K. Spronk: ‘Laten we niet denken dat als het minder gaat met de kerk, het in de opleiding voor predikanten ook wat minder mag; juist het omgekeerde is waar.’ Impressie van een urenlang gesprek over het ambt, schrijft Piet Vergunst in De Waarheidsvriend.

Zaterdag 12 juni, na lange tijd waren de leden van de synode bijeen, in een royale zaal in Lunteren, ieder een microfoon op tafel, zodat er weinig gelopen werd. Nadat er in de morgen allerlei benoemingen gedaan werden (zie kader op p.6), werd op zaterdagmiddag het rapport ‘Geroepen en gezonden. Ambt en diversiteit in de Protestantse Kerk in Nederland’ besproken.

Hoe denken we in de kerk over het ambt? In de geschiedenis van de Nederlandse Hervormde Kerk was dit al een aangelegen gesprekspunt. Dat de bezinning hierover vandaag aan de orde is, heeft met de ontwikkelingen rond nieuwe kerkplekken te maken. Om die reden kreeg een werkgroep van deskundigen de taak een ambtsvisie te schrijven, een ‘ambtstheologie van de Protestantse Kerk’, zoals scriba dr. R. de Reuver het noemde. In die formulering klinkt door dat niet alleen de Bijbel en de geschiedenis van de Reformatie meedoen, maar dat ook de feitelijke context van de kerk meespreekt.

Het is te weinig als de optie ‘gemeentepredikant’ een soort keuzemenu wordt in de opleiding tot dienaar van het Woord.

Mozaïek van kerkplekken
Ruim twee jaar geleden verscheen het rapport ‘Mozaïek van kerkplekken’, omdat gemeenten en geloofsgemeenschappen zich binnen de kerk als een mozaïek ontwikkeld hadden tot een diversiteit aan kerkplekken: van grotere en kleinere meer traditionele gemeenten tot pioniersplekken, leefgemeenschappen, kliederkerken, monastieke initiatieven en meer. Dit bracht tot de vraag welke eisen gesteld moeten worden aan een voorganger in nieuwe kerkvormen. Naast predikanten zijn momenteel ook ouderlingen en diakenen werkzaam als kerkelijk werker of pionier. Om die reden vroeg de synode eerder om een overkoepelende visie op het ambt, die uitgewerkt wordt naar specifieke situaties.

Het rapport ‘Geroepen en gezonden’ spreekt over de grote diversiteit in de samenleving, terwijl ‘de kerk krimpt en we veel subculturen en leefstijlen kennen’. In deze context stelt de werkgroep aan de synode voor:

  • onderscheid te maken tussen het geordineerde ambt (waarvan de bediening van Woord en sacramenten het hart vormt) en andere ambten;
  • kerkelijk werkers en anderen die (zonder predikant te zijn) bevoegd zijn tot de bediening van Woord en sacramenten, voortaan als pastors te rekenen onder de geordineerde ambtsdragers.

‘Traditionele gemeenten’
Op weg naar de bespreking over het ambt heeft ook het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond deelgenomen aan enkele consultaties. Met de erkenning van veel missionaire activiteiten en bijbehorende vormen van kerk-zijn hebben we hierin gevraagd oog te houden voor wat tegenwoordig ‘traditionele gemeenten’ genoemd worden. Het is te weinig als de optie ‘gemeentepredikant’ een soort keuzemenu wordt in de opleiding tot dienaar van het Woord. Waarom? Omdat in de reguliere gemeenten de eeuwen door de verbondstrouw van God zichtbaar geworden is en we beseffen daarvan te moeten leven.

De waarde van die academische opleiding heeft zich in de geschiedenis van de kerk bewezen.

Terwijl het rapport stelt dat de kerkelijke structuren nog te zeer bepaald zijn door de vanzelfsprekendheden van het christendom, dat de nieuwe missionaire beweging nog te weinig bepalend is voor ons denken over de kerk als geheel, mag de aandacht voor nieuwe kerkvormen niet ten koste gaan van de ‘gewone gemeente’, zoals de kerk er (nee, ik laat hier het woordje ‘nog’ achterwege) vele honderden telt. Dat is één.

Met de Geest gezalfd
Het tweede raakt de opleiding van elke predikant. Zeker, we benadrukken dat het gezalfd zijn met de Heilige Geest van beslissende betekenis is om als ‘een wijs bouwmeester’ (1 Kor.3:10) in de gemeente te arbeiden. Op vele plaatsen in de wereld werken kinderen van God als predikant zonder academische opleiding. En tegelijk, de waarde van die academische opleiding heeft zich in de geschiedenis van de kerk bewezen. Het kunnen onderzoeken van de Bijbel in de grondtalen, een opleiding waarin je leert de cultuur te ‘lezen’ ten dienste van het leidinggeven aan de gemeente, is niet alleen in complexe situaties nodig. In kleine dorpsgemeenschappen leven ook grote vragen, ademen mensen dezelfde tijdgeest in. Om díe reden moeten we, aldus de inbreng vanuit ons bestuur op dit thema, niet voorsorteren op de hbo-predikant voor kleine gemeenten, als zouden in die context vragen minder complex zijn.

In dit kader past de opmerking van prof. Spronk, de synode adviseur namens de Protestantse Theologische Universiteit, dat we niet moeten denken dat als de kerk een periode van neergang kent, het ook in de opleiding wat minder mag. ‘Juist het omgekeerde is waar.’ In een schriftelijk advies aan de synode had de raad van toezicht van de PThU al verwoord dat ‘uit de diversiteit in de samenleving en in de kerk niet volgt dat naast de diversificatie in de vorm van specialisaties (zoals voorzien in de vernieuwde masteropleiding aan de PThU) ook diversificatie in opleidingsniveaus nodig is’.

Piet Vergunst is hoofdredacteur van De Waarheidsvriend. Lees hier zijn volledige artikel.

Praatmee

Beluister onze podcast

#321 voorganger Teun van der Leer en predikant Peter Sinia in gesprek over de doop
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Yoran
Nieuws

Vader vermiste christelijke jongen (16) doet belangrijke oproep

Ondanks dat er met duizenden vrijwilligers werd gezocht, is de vermiste christelijke Yoran Krol (16) nog steeds niet gevonden. Zijn vader doet op sociale media daarom nogmaals een oproep en vraagt iedereen die zich in de regio op het water begeeft go

Insalvation en Michelle Lee
Video

InSalvation en Ann Michelle Lee brengen nieuwe single uit: 'Breek de hemelen open'

Het kan nog zo donker lijken in je eigen leven en om je heen; Gods licht kan het doorbreken. De nieuwe single van InSalvation (met gast Ann Michelle Lee) is een gebed om dat te laten gebeuren; een hartenkreet voor het hier en nu. De single is sinds 2

Nigeria gevangenis
Nieuws

Nigeriaans predikantsechtpaar verbleef ten onrechte drie jaar in gevangenis

Een rechtbank in de Nigeriaanse staat Kaduna heeft dominee Jonah Gangas en zijn vrouw Josephine vrijgesproken. Het echtpaar zat meer dan drie jaar gevangen. Ze werden beschuldigd van ontvoering en het bekeren van een jong moslimmeisje, een beschuldig

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar over ziekenzalving: "Het is niet iets magisch of engs"

"We zijn het kwijtgeraakt om met handoplegging te bidden. Dat kwam door de roomse kerk die daar een soort magische werking aan ging toeschrijven. Merkwaardig is trouwens dat we die zegening met handoplegging nog steeds kennen, maar dan alleen bij het

David de Vos
Nieuws

DoorBrekers cancelt Paasconferentie David de Vos: 'Zaait verdeeldheid in lichaam van Christus'

Hij is een gevierd man binnen de evangelische beweging. Maar zijn aankomende boek en verschillende interviews daarover, lijken evangelist en spreker David de Vos plotseling de kop van jut te maken binnen diezelfde beweging. Hij kreeg de afgelopen dag

Wycliffe
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers ontwikkelt nieuwe methode waarbij Bijbels sneller vertaald moeten worden

Wycliffe Bijbelvertalers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om Bijbels sneller te vertalen en daarmee Gods Woord aan meer mensen aan te kunnen bieden. Dat meldt The Christian Post. In samenwerking met lokale kerken en tolken werkt de organisatie mom

Oekraïners
Nieuws

Christenen helpen tienduizenden Oekraïners: "Ik wil dat ze weten wie Jezus is"

Toen Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel, trokken bijna een miljoen Oekraïners naar het kleine buurland Moldavië. Hoewel de meeste van deze vluchtelingen naar huis zijn teruggekeerd of zich in andere landen hebben gevestigd, verblijven er n

Ds. J. B. Alblas over Psalm 47
Video

Ds. Alblas over Psalm 47: een boodschap van hoop in tijden van ellende

‘Want de HEERE, de Allerhoogste, is ontzagwekkend, een groot Koning over de hele aarde.’ In zijn meditatie geeft ds. J. B. Alblas uitleg over Psalm 47 vers 1 tot 5: “Het thema van heel deze Psalm is het koningschap van God. Het gaat om Hem en om Zijn

Meerartikelen

Ds. R. W. Mulder
Nieuws

Ds. R. W. Mulder aanvaardt beroep hersteld hervormd Waarder

De hersteld hervormde gemeente in Waarder verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. R. W. Mulder (foto) uit Montfoort heeft het beroep aanvaard. Waarder was sinds vorig jaar vacant vanwege het emeritaat van ds. L. W. C. Ruijgrok. Mulder bedankt

Rik Op den Brouw
Column

Een les van Jezus: je hoeft niet het maximale uit het leven te halen

Voor sommigen is het leven het plaatsen van vinkjes op een ‘bucketlist’. Wat moet je gedaan hebben en wat moet je gezien hebben. Hoe spectaculairder en hoe verder, hoe beter. Altijd op zoek naar iets nieuws. Anderen doen alles om rijker en belangrijk

Albert van der Heide
Column

Een vergeten boodschap: God spreekt door gevoel

‘Je bent niet tot gevoel gekomen, maar tot geloof.’ Deze uitspraak heb ik regelmatig gehoord in mijn omgeving, terwijl ik opgroeide in de dingen van God en Zijn Heilige Geest. Het is een waar woord en alle aanneming waardig. Want het klopt; geloof is

ds. K.H. (Karel) Bogerd
Nieuws

Preektocht door de Dokkumer Wouden

In de Dokkumer Wouden gaat op woensdag 10 april een derde ‘preektocht’ van start. De ‘preektocht’ begint om 9.30 uur in de Grote of St. Martinuskerk (Markt 2) te Dokkum. De eerste preektocht (40 deelnemers) werd op 23 maart 2022 gehouden in de Friese

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

We willen zelf de regie houden over ons leven (maar Jezus leert iets anders)

In de Bijbel vind je honderden voorspellingen over de geboorte, het leven en sterven van Jezus, die stuk voor stuk zijn uitgekomen. De gebeurtenissen rond de laatste achttien uur van Jezus’ leven zijn eeuwen tevoren voorspeld.Een van de belangrijkste

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Jezus' lijden en sterven: "Hij hield het uit omdat Hij aan ons dacht"

"Jezus heeft de lange lijdensweg kunnen verdragen omdat Hij ons al die tijd in gedachten had. Jezus heeft aan het kruis kunnen volharden omdat Hij steevast onze redding voor ogen had. Wij waren de vreugde die voor Hem in het verschiet lag. Jezus wist

Ds. G. van Zanden
Video

Is het allemaal pais en vree als je een nieuw hart hebt? Ds. Van Zanden geeft antwoord

"Hoe vaak wordt een mens op een dag boos? Een keer? Twee keer? Vijf keer? Tien keer? En een christen die een nieuw hart gekregen heeft? Wordt die ook boos? Kan hij zich nog eens ergens flink over opwinden of is het waar wat het kinderlied zingt: ‘Een

Leander Janse
Video

De oudste zoon is dicht bij de Vader, maar net zo vervreemd als zijn broer

De bekende gelijkenis beschrijft twee verloren zonen. Er bestaat niet alleen een wilde, uitbrekende vorm van zonde. Er is ook meer verborgen, op het oog fatsoenlijke manier, waarop je van God vervreemd kan zijn. De oudste zoon is dicht bij de Vader,

Zanger Elbert Smelt: “Dan mis ik haar gewoon heel erg natuurlijk. Ja, wie niet?”
Video

Zanger Elbert Smelt deelt herinneringen aan Kinga Bán: "Ik mis haar heel erg"

Bijna vijf jaar geleden overleed zangeres Kinga Bán. Zanger Elbert Smelt van de band Trinity bracht vlak voor haar dood samen met haar 'Leef met volle teugen' uit. In een video van Nederland Zingt vertelt hij over dit lied en over de bijzondere optre

Dato Steenhuis over zondebesef
Video

Videoboodschap Dato Steenhuis: Ben jij wel echt bewust van je zonden?

Zondebesef kan een lastig onderwerp zijn. In een video vertelt Dato Steenhuis hier meer over en beantwoordt hij de vraag: ‘Is mijn zondebesef wel groot genoeg? In zijn video benadrukt Steenhuis dat één zonde al voldoende is voor zondebesef. “Als je é

Ds. J. A. W. Verhoeven
Verdieping

Geloven in God is wel persoonlijk, maar niet individualistisch

Mijn geloof of hét geloof? Jonge mensen zeggen nogal eens dat ze belijdenis doen van ‘hun geloof’. Is dat hetzelfde als belijdenis doen van ‘het geloof’? Kan het belijden van het geloof, zoals beleden in het Apostolicum, toch persoonlijk worden? Rond

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Froukje Prakken

Inmiddels terug in Nederland kijken we met Froukje Prakken terug op de beginperiode van het zendingswerk dat haar man Ger en zij deden in Peru tussen 1983 en 1991. Een verhaal over Gods leiding en vertrouwen op God in moeilijke omstandigheden. Ook ho