Een van de projecten die de afgelopen week aandacht kreeg was een project over ‘Juneteenth’, dat dit jaar is uitgeroepen tot een nationale vakantiedag in Amerika. Juneteenth, een afkorting van ‘June the nineteenth’ (19 juni) is een soort bevrijdingsdag voor zwarte Amerikanen. Op die dag werd in 1865 in Texas, de laatste staat waar nog slaven gehouden werden, de slavernij afgeschaft. Vanaf 1866 werd dit jaarlijks door de zwarte bevolking gevierd, eerst alleen in Texas en uiteindelijk in het hele land.

Tot mijn schande moet ik bekennen dat ik er tot vorig jaar nooit van had gehoord. Maar mijn jongste wist er dus van alles van. Een goede gelegenheid voor een gesprek. Want ook voor de tijd van social media kwamen er flarden van de zwarte Amerikaanse traditie over de oceaan waaien. Alleen beseften wij de context vaak niet.

Ik denk dan bijvoorbeeld aan black gospel. Het schijnt dat mijn opa al naar Mahalia Jackson luisterde. Ik denk niet dat hij veel Engels sprak. Maar voor veel van die liederen geldt dat de teksten niet te ingewikkeld zijn. Ook herinner ik me goed de bandjes met black gospelmuziek die mijn moeder opzette in de auto voor onze kinderen. Ik kende ze uit mijn hoofd, en toen mijn Engels beter werd, ging ik de woorden begrijpen.

Het zou nog jaren duren voor ik besefte dat deze muzikale traditie geworteld is in een van de gruwelijkste hoofdstukken van de recente wereldgeschiedenis; de transatlantische slavernij. In deze verstikkende duisternis en hopeloosheid werden liederen geboren die tot op de dag van vandaag mensen hoop brengen. Het geloof van ‘Joshua fit the battle of Jerico’, de roep om gerechtigheid in ‘Go down, Moses’, en het verlangen naar de hemel in ‘Swing low, sweet chariot’, het vond weerklank bij christenen ver buiten Amerika. En nog steeds worden miljoenen geraakt en bemoedigd door de eenvoudige maar krachtige woorden van deze liederen.

Juneteenth is bij uitstek een dag dat deze liederen binnen de zwarte gemeenschappen gezongen worden en waarop in kerken God gedankt wordt voor het verbreken van het slavenjuk. Zwarte Amerikanen vieren hun vrijheid en hun cultuur. Wat een feest. En wat een voorrecht om het op afstand een beetje mee te kunnen vieren door alle creatieve filmpjes op internet.

Maar het is ook een dag die ons stil moet zetten. Ons land heeft een aandeel gehad in het onrecht van de transatlantische slavernij, en daarvan geprofiteerd. We waren deel van het systeem dat zoveel van de levens van zwarte broeders en zusters verwoestte. Ondanks dat kregen wij er een rijke muzikale erfenis van geloof en hoop voor terug. Het toont de kracht van het evangelie die ons klein moet maken. Laten we van onze broeders en zusters blijven leren.

Bovenstaand artikel verscheen eerder op Zaut.org, een initiatief om een christelijk, actueel, profetisch en nuchter geluid te laten horen in Nederland. Klik hier om de website te bezoeken.