Ds. P. H. van Trigt: "Wij leven in een periode van verharding, van verachting van de kerk"

God15 juni 2021 De Waarheidsvriend
Ds. P. H. van Trigt

Hervormd-gereformeerde predikanten leerden ds. P. H. van Trigt als jongere en als student uit Christus te leven. Als theoloog verlangde hij naar een vertaling van hun werk voor de vragen van vandaag, want ‘de Reformatie stond niet los van het leven’. Nu hij dit jaar het bestuur van de Gereformeerde Bond verlaat, blikt deze theoloog terug in De Waarheidsvriend.

Prof. Graafland heeft de vragen van de godsverduistering aangevoeld. Ziet u bij hem een soort update van de reformatorische theologie?
"Ja, maar dat is toch maar ten dele het geval. Ik bedoel met een update dat je de geschriften van Luther en Calvijn weet te actualiseren voor deze tijd. Wat Luther betreft doet iemand als Brian Brock dit op goede wijze. Deze Schotse theoloog, een geleerd man, heeft een gehandicapt kind. Voor hem was dit het middel om te letten op de volwaardige plaats van ‘de kleinen, de zwakken’ in Gods gemeente. Brock schrijft authentiek luthers over de gemeenschap met Christus in kritische zin naar de meer doperse Stanley Hauerwas. Dat gesprek aangaan is zo belangrijk. Brock kan de context van de tijd op een existentiële manier beter dan anderen neerleggen bij een jonge generatie.

"Het huidige Europa kan komen tot de zonde tegen de Heilige Geest als men het werk van Christus schadelijk of overbodig noemt."

Dr. Gerard den Hertog heeft dat gesprek ook gezocht, is misschien in zijn jonge jaren al gestuit op een onvoldoende geüpdate gereformeerde theologie, hoe goed bijvoorbeeld W.H. Velema die theologie ook kon weergeven. Vanuit de cultuur doordrenkten de vragen Den Hertog. Jammer is wel dat de ouderen niet altijd onderkend hebben dat hij wellicht goede, oprechte vragen stelde en de oudere generatie ‘testte’ om zelf tot een vaste overtuiging te komen. Tussen de generaties kan er in communicatie veel misgaan, al besef ik dat zelfs bij de beste communicatie de theologische kloof nauwelijks overbrugbaar kan zijn.

Zeker heeft dat allereerst te maken met het werk van de Heilige Geest, Die je de eigenlijke dingen van de Schrift leert. Ds. Boer en dr. Balke konden best een actueel stuk schrijven, maar waren zelf niet zo geraakt door de cultuur. Tegelijk heeft Boer de tijd wel diep gepeild. In zijn preken over Hebreeën 11 ontdek je dingen die vandaag aan de orde zijn, het ontbreekt beslist niet aan profetisch gehalte. Kievit preekte van God uit, ging naast de mensen zitten en nam hen aan de hand van de Schrift mee in de vragen van de cultuur. Boer ging daar haaks op staan, zei wat er in een mensenhart leefde én was er eerder klaar mee."

Is het huidige teruggrijpen op de Vroege Kerk ook een soort toespitsing op onze tijd?
"Luther en Calvijn stonden aan de fronten van de tijd, ook maatschappelijk en filosofisch. Het was echter wel de tijd dat de kerk een gevestigde kerk was. Bij Augustinus is de kerk minderheid. Toch moet je Augustinus ook updaten, omdat wij leven in een tijd van voortgaande verharding, en ‘verachtering in de genade’; denk aan de Hebreeënbrief. Het huidige Europa kan komen tot de zonde tegen de Heilige Geest als men het werk van Christus schadelijk of overbodig noemt. Die tegenstelling tussen kerk en wereld is echter bij Augustinus wel sterk aanwezig.

"Nu is het gereformeerde ‘iets wat we gehad hebben, wat achter ons ligt’. Ook het respect dat de omgang van hervormden onderling kenmerkte, is weg."

Als we nu leidinggeven, moeten we beginnen met een diepgaande analyse van wat er sinds de Verlichting gaande is aan verzet tegen het christelijk geloof. Het is een kwestie van geestelijke gaven om de tijd te duiden. In een deel van de gereformeerde gezindte ging het helaas alleen om het doorgeven van een gereformeerde leer en ook van een bepaald geloofssysteem, waarbij de brede verbanden waarin de kerk van Christus staat, soms onvoldoende verwerkt zijn. Je kunt de catechismus wel laten leren aan kinderen – zeer waardevol en onmisbaar – maar dan moet je de kinderen ook leren waar ze tegenaan lopen en hoe die vragen en antwoorden vandaag geactualiseerd worden. Anders maak je de catechismus los van het leven, wat in de Reformatie nooit de bedoeling was. Bij die update moet je ondertussen inhoudelijk niet inleveren."

We spraken over uw studententijd. In uw jaren als bestuurslid van de Gereformeerde Bond trok u zelf veel op met studenten. Hoe kijkt u terug op die gesprekken?
"Ik ben blij met hun liefde tot de dienst van God. Bij de studenten merk ik een grote kwetsbaarheid, omdat ze in de stormen van deze tijd staan. Ze zijn ongelooflijk verlegen om houvast. Op de faculteit krijgen ze dat niet. Bij de jongens die zelfstandig kunnen denken, leidt dit tot eigen onderzoek, maar het ontbreekt ook dan aan leiding. Die zoeken ze bij faculteiten waar de Bijbel meer gezag heeft, in Apeldoorn en Leuven. Sommigen volgen colleges bij prof. Van den Belt en prof. Moehn of op het hersteld hervormd seminarie. Ze voelen zich aan de PThU niet altijd veilig om alles te zeggen. Oudere studenten die dat wel durven, moet je soms matigen en leren zich als student op te stellen. Al ben ik wel blij, dat ze niet zwijgen."

Respect
"Ja, bij prof. Hasselaar werd ik als student ook op mijn gereformeerde overtuiging getest. Nu brengen de docenten in de colleges echt dingen in waarmee ze gereformeerd denkende studenten van zich vervreemden; dan klinkt er een preekfragment, waarin gevloekt wordt. Als een student zich verzet, staat de toon van een docent vandaag soms in een agressiever kader. Hasselaar had wel een hekel aan de theologische parmantigheid van de Bond en als student moest je je zeker verantwoorden, maar het was altijd met respect. Nu is het gereformeerde ‘iets wat we gehad hebben, wat achter ons ligt’. Ook het respect dat de omgang van hervormden onderling kenmerkte, is weg. Voorheen werden de diepste dingen van de Schrift ondanks alles min of meer gedeeld, terwijl er nu een grote kloof dreigt tussen wat in de Schrift belangrijk is en de theologie die door de tijdgeest bepaald wordt.

"De grote nadruk op vlotheid en retoriek en op de hoorder zou van mij beslist minder mogen zijn."

Ja, ik ben erg kritisch op de PThU vanwege de sterke vervreemding tussen wat de studenten thuis meekrijgen, wat ze in de gemeente hopen te gaan preken én de docenten; die staan vaak echt ver af van het geloofsleven in ‘GB-gemeenten’. De studieweek van de Gereformeerde Bond is dan een druppel op een gloeiende plaat, omdat er vanuit de faculteit zoveel tegenin komt. We zijn dankbaar voor de benoeming van dr. Kees Boele als bestuurder. Ik denk dat zijn inbreng de theologische vorming van de studenten ten goede zal komen.

De jongens die vandaag in het oog van de gemeenten ‘scoren’ op de preekstoel, zijn vaak retorisch begaafd. De grote nadruk op vlotheid en retoriek en op de hoorder zou van mij beslist minder mogen zijn. Dienaren van het Woord staan allereerst voor God. Zij spreken Zijn Woord en worden allereerst door Hem geoordeeld.

Van mijn vader leerde ik te letten op predikanten die uit God preken, uít de tekst en niet óver de tekst. Wordt dat aan de faculteit geleerd? Ik vind het veelzeggend dat de onlangs overleden prof. Balke, met prof. Van ’t Spijker dé kenner van Calvijn, onder ons nooit toegang tot de faculteiten kreeg.

Ja, het optrekken met de studenten heeft mij veel gegeven. Wijzelf staan al kwetsbaarder in de tijd dan onze ouders, laat staan de jongeren. Onze tijd vraagt erom dat we elkaar helpen en tot zegen zijn."

Praatmee

Beluister onze podcast

#319 Jeffrey & dr. Wim Dekker over welvaartsevangelist Tom de Wal, anti-Joodse protesten en de NGK
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

vaccinatie
Nieuws

SGP-Kamerlid kraakt VVD-wetsvoorstel over vaccinatieplicht: 'Onverstandig plan'

De VVD komt met een wetsvoorstel om ongevaccineerde kinderen uit de kinderopvang te weren als de vaccinatiegraad te laag is. 'Onverstandig plan', zo stelt SGP-Kamerlid Diederik van Dijk via het sociale mediaplatform X. Aanleiding voor het VVD-wetsvoo

Ds. M. Klaassen
Video

Ds. Klaassen vertelt hoe Jezus vrucht kon dragen door te sterven

“Dat zaad moet de aarde in. En weet je wat er dan gebeurt? Dan gaat het groeien en draagt het vrucht. Dat beeld past de Heere op Zichzelf toe: ‘Als Ik vrucht wil voortbrengen, dan moet Ik net als dat tarwegraan eerst sterven’”, stelt ds. M. Klaassen.

Doopdienst Tennessee
Positief nieuws

93 mensen gedoopt tijdens spontane doopdiensten in Amerikaanse megakerk

Een megakerk in de Amerikaanse staat Tennessee heeft op één dag 93 mensen gedoopt tijdens vier kerkdiensten. De doopceremonies stonden niet op de planning, ze kwamen spontaan tot stand, zo laat de Christian Post weten. De First Baptist Church of Hend

Leerling
Nieuws

Ontslagen docent spant nieuwe rechtszaak aan na weigeren trans-voornaamwoorden

Een docent uit het Engelse Nottingham werd onlangs door haar school op straat gezet. Reden hiervoor is dat de vrouw weigerde om een achtjarige leerling voortaan met trans-voornaamwoorden aan te spreken. Haar werkgever noemde de handeling van de docen

Britse christenen bezorgd over nieuwe definitie extremisme
Nieuws

Britse christenen bezorgd over nieuwe definitie extremisme

De Britse regering bracht op 14 maart een nieuwe definitie van het woord extremisme uit, als reactie op de toenemende haatzaaiende taal in het land. Christenen zijn echter bezorgd over de definitie, zo schrijft Evangelical Focus. De nieuwe definitie

Wim Dekker
Podcast

Dr. Wim Dekker: “Essentieel dat kerken erkennen dat elkaar pijn is gedaan”

“In kerkelijke kringen en onder christenen is het zeldzaam om oprechte verontschuldigingen te horen. Dit gebrek aan erkenning van fouten is kwalijk. Daarom juich ik de schuldbelijdenis van de Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK) toe”, aldus theoloo

Ds. W.J. Westland over God met ons
Video

Ds. W. J. Westland over Psalm 46: "God is een toevlucht en een veilige vesting"

“Straks is het over met al het geweld, met alle pijn, met alle gebrokenheid." Ds. W. J. Westland vertelt in zijn meditatie over Psalm 46: 9-12 meer over deze hoopvolle boodschap. “Psalm 46 is een loflied en een danklied dat vol is van het vertrouwen

ds. R. de Jong
Nieuws

CGK Elburg ziet ds. R. de Jong graag komen

De christelijke gereformeerde kerk in Elburg heeft een beroep uitgebracht op ds. R. de Jong (zie foto). De Urker predikant is bij de Elburgers in beeld als opvolger van de vorig jaar naar Rotterdam-Kralingen verhuisde ds. J. de Bruin. Tijdens een led

Meerartikelen

Toscane
Column

Italiaanse regio Toscane heeft behoefte aan kerkplanters

Recent kwamen we in Italië in contact met een wel erg energieke dame. Ze is een gepensioneerd advocate, 67 jaar en gewend de hele wereld rond te reizen. Ze heeft een huis in een stadje in het zuidoosten van Toscane, met de bedoeling hier in de toekom

Matthijs Voskuil
Nieuws

Christenen vragen aandacht voor verslavingsproblematiek tijdens Week van Verslaving

De Vluchtheuvel en Stichting Chris & Voorkom vragen in de Week van Verslaving aandacht voor verslavingsproblematiek onder (kerkelijke) jongeren. In de jongerencommunity BasiC vertellen deze week diverse jongeren over hun gok-, eet- of pornoverslaving

dr. Christine Boshuijzen-van Burken
Nieuws

Technische Universiteit Eindhoven verwelkomt nieuwe hoofddocent Christelijke Filosofie

Stichting voor Christelijke Filosofie heeft, met ingang van 1 maart 2024, dr. Christine Boshuijzen-van Burken als universitair hoofddocent Christelijke Filosofie benoemd aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e). In de aanstelling zal Boshuijze

Ds. Kees Kant
Verdieping

Is de strijd tussen Israël en Hamas werkelijk een 'Bijbelse' broedertwist?

In tal van Bijbelstudies, artikelen en preken is in de afgelopen decennia het conflict tussen Israël en de omliggende Arabische volken uitgelegd als een eeuwenoude broedertwist. Een conflict dat teruggaat tot Izaäk en Ismaël. Hagar wordt met haar zoo

Paul en Sophie van Dormael
Levensverhaal

Paul en Sophie van Dormael moesten in twee jaar tijd twee kinderen begraven

Het is onnatuurlijk om als ouder je kind te overleven. Toch overkwam het Sophie en Paul van Dormael. Ze verloren in twee jaar tijd twee van hun vier kinderen. In oktober 2021 overleed hun zoon Dick aan een spierziekte en vorig jaar januari overleed h

Christelijk Koor Jigdaljahu
Video

Christelijk koor Jigdaljahu zingt Psalm 136: 'Looft de Heer, want Hij is goed'

'Looft de Heer, want Hij is goed, trouw in alles wat Hij doet. Want Zijn goedertierenheid Zal bestaan in eeuwigheid.' Dit zijn de woorden van het eerste vers van de bekende psalm 136. De psalm werd vorige maand door Christelijk koor Jigdaljahu op sch

Dr. C. A. van der Sluijs
Opinie

Waar is ons kerkelijk besef gebleven in deze tijd?!

Behoudende predikanten zien de huidige afbrokkeling van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) met pijn, verdriet en grote zorg aan. Zo laten de mannenbroeders van de stichting Bewaar het Pand weten. Deze ontwikkeling mag ons allen met zorg vervu

Yerusha
Video

Damesensemble Yerusha en Tenira Sturm zingen het schitterende 'Hard geslagen, vastgenageld'

'Hier vindt ons geloof een bedding, onze hoop een vaste grond. Christus rots van onze redding die verloren zondaars vond. Alle lof, eer en aanbidding voor zijn nooit volprezen naam. Wie zijn hoop op Jezus vestigt leeft in hoop die nooit beschaamt', d

Mirjam Bikker
Nieuws

CU-leider Bikker buigt niet voor 'wokisme' en rechtspopulisme: 'Christelijke idealen niet onderhandelbaar'

'Ik wil hier met nadruk zeggen dat christelijk-sociale politiek niet buigt voor links-elitair ‘wokisme’ en ook niet buigt voor rechts-populisme waar telkens maar weer de meerderheid alles zou moeten bepalen', zo stelde ChristenUnie-leider Mirjam Bikk

Christelijke auteur over gecommercialiseerd St. Patrick’s Day: ware essentie verloren gegaan
Nieuws

Christelijke auteur over gecommercialiseerd St. Patrick’s Day: "Ware essentie verloren gegaan"

17 maart was het St. Patrick’s Day in Ierland. Op deze feestdag wordt de komst van het christendom naar het land herdacht. Auteur Aaron Burns verdiepte zich in het onbekende verhaal van de heilige Saint Patrick. "De ware essentie van Patricius is ver

Ds. M. Messemaker
Video

Ds. Messemaker vertelt waarom het beter is om in een hospice te zijn dan op een feest

"We komen niet heel graag in een sterfhuis of op een sterfkamer. Het is zo'n ruimte waar je de dood bijna voelt. Maar tegelijkertijd is het ook zo slecht nog niet om in een sterfkamer te zijn. De Bijbel zegt zelfs dat je daar beter kunt zijn dan op e

Seyi Omooba
Nieuws

Christelijke actrice moet 350.000 dollar betalen na ontslag om ‘homofobe opmerkingen’

De christelijke actrice Seyi Omooba dacht een prominente rol te vervullen in de toneelbewerking van 'The Color Purple', maar zover zou het niet komen. Omooba werd in 2019 vanwege 'homofobe opmerkingen' die zij vijf jaar eerder op Facebook geuit zou h