Op 22 maart 2016 coördineerden moslimterroristen op het vliegveld van Brussel en in het metrostelsel van de Europese hoofdstad. Uiteindelijk stierven er die dag 32 mensen en raakten nog eens 300 mensen gewond. De aanslagen waren de grootste dodelijke aanval in België sinds de Tweede Wereldoorlog. 

Na een proces van fysieke en mentale heling vertelt Janet Winston-Young haar indrukwekkende verhaal.

Janet, op die dag in maart 2016 was je op het vliegveld van Brussel toen de eerste bomaanslag plaatsvond. Wat zijn je herinneringen?
"Ik zou mijn man Fred uitzwaaien. Hij ging naar de VS. We stonden ongeveer vier meter van de zelfmoordterrorist verwijderd toen hij zichzelf opblies. Ik stond recht tegenover de terrorist dus ik zag de vuurbal op mij afkomen. Ik hoorde een knal. Meteen wist ik dat het een bom was. We werden bewusteloos tegen de grond geslagen voor een aantal minuten.

Op een bepaald moment, nadat ik nog een bom af hoorde gaan, dacht ik: 'Ik sterf nu, dat is goed.' Terwijl ik dat dacht voelde ik mij erg vredig.

Mijn man zocht mij later op tussen de doden, de gewonden en het puin. Hij hielp mij weer op de been. Ik herinner mij dat ik om mij heen keek, de verwoesting zag en dacht: 'Dit is wat de Bijbel bedoelt met: "Het hart van mensen buigt richting het kwaad" (Genesis 6:5). Voor mij was dat het eerste puzzelstukje dat op zijn plaats viel. Ik vind het bijzonder dat ik gelijk verklaringen vanuit de Bijbel voorgeschoteld kreeg. Als ik mijn vertrouwen op de mensheid had gesteld was ik in paniek geraakt. Dat zou verschrikkelijk zijn geweest, op een totaal andere manier."

Destijds vonden er meer terroristische aanslagen in Europa plaats. Hoe voelde je je tijdens de eerste uren na de aanslag?
"Mijn man en ik hadden allebei andere verwondingen. Maar ons gehoor kreeg het meest te verduren. Mijn man Fred heeft vijf operaties moeten ondergaan en we dragen nu allebei een gehoorapparaat. Maar op die dag konden we lopen. We dachten dat iedereen om ons heen dood was. We liepen de stoep op waar later zeer ernstig gewonde mensen neergelegd werden. De eerste vijf kwartier hielpen we de gewonden en zorgden voor hen. We wachten op medische hulp. Een vrouw die ik vasthield lag drie jaar in het ziekenhuis. Een andere vrouw, moeder van vier kinderen, stierf ter plekke.

Ik ben niet zo moedig. Voor die tijd viel ik al flauw als ik iemand bloed zag prikken. Maar daar op die dag kon ik mijn kalmte bewaren. Ik herinner mij dat ik die vrouw vertelde: 'Satan is kwaad en mensen doen verschrikkelijke dingen. Maar God is goed, u kunt zich op Hem richten!' Ik dacht daarna: 'Waarom praat ik zo tegen deze vrouw?' Maar het waren de juiste woorden. Het is zo'n goed nieuws. 

Ik ontving duidelijke instructies op dat moment. 'Hou ze vast, praat met hen, bid met hen en verplaats ze niet.' Ik besef nu dat het de Heilige Geest was die tot mij sprak. Deze instructies hielpen mij om gefocust te blijven in een verschrikkelijke situatie, terwijl we hulp aan het wachten waren. Er waren ongeveer acht á negen mensen. Die tijd daar op de stoep bleef mij het meest bij tijdens mijn herstel. Het leek op een eindeloze stoep."

Hoe ben je hersteld van je psychologische trauma?
"Waarschijnlijk is één van de belangrijkste redenen dat ik dit verhaal op heb geschreven om te delen hoe moeilijk trauma's kunnen zijn. Maar dan ook met name hoe de Bijbel mij hier doorheen gesleept heeft. Net als iedereen die een trauma beleeft kun je vastzitten in je hoofd. Net als mijn man, zaten we soms op een andere planeet. We probeerden allebei met onze gedachten en emoties om te gaan.

De vragen en gedachten leverden stress op en we hadden moeite om ons te concentreren. In die omstandigheden raast je geest in een ongekend temp door maar kun je er niets constructiefs mee doen. Daarbij is het zo dat je lichaam niet zo snel kan, je bent erg moe, lichamelijk en geestelijk.

Maar dit is mijn getuigenis: het Woord van God is een landkaart voor mij geweest. Het heeft heldere antwoorden gegeven op vragen en zorgen, op situaties die maar in mijn hoofd bleven hangen. Een week na de aanslag was ik bijvoorbeeld verheugd over het feit dat ondanks het geweld, mij toch vredig had gevoeld. Dat was bijzonder! Maar na een poosje werd dat iets negatiefs, waarom was ik niet gewoon doodgegaan? Ik was bij de Heer geweest en alles was prima geweest. Maar mijn dochter huilde en zei: 'Hoe zit het dan met mij mama?' Ik realiseerde me dat het geen goede gedachte was. Ik had allerlei gekke en contrasterende emoties en wist niet wat ik ermee aan moest.

Op een dag las ik in de Bijbel dat Paulus zegt: "Voor mij is doodgaan winst." En ik dacht: 'Ja, zo voel ik mij nu. Het is goed om bij de Heer te willen zijn, dat is geen slecht iets'. Maar daarna zegt Paulus: "Toch is het voor jullie belangrijk dat ik blijf." Toen ik die worden las kwam ik los in mijn gedachten. Ik begreep dat deze woorden elkaar niet tegenspraken. Het was goed geweest om te sterven maar het is nog belangrijker dat ik hier ben gebleven. Ik moet het leven ten volle leven. In zijn dagen werd Paulus gestenigd en voor dood achtergelaten. Net zoals wij dat waren in de minuten na de bomaanslag. Ik geloof dat ik dezelfde vrede ervoer oog in oog met de dood en daarbij hetzelfde verlangen had.

Eerlijk waar, ik werd heel concreet geleid door de antwoorden uit Gods Woord in mijn herstelproces. Antwoorden op de meest gekke gedachten op heel praktische manieren. Zoals het omgaan met verzekeringsmensen, advocaten en dergelijke. Hoe ik mij naar hen toe moest opstellen. Gods Woord is zo relevant!"

Waarom raad je mensen aan om jouw boek en de Bijbel te gaan lezen?
"Ik wilde mijn verhaal vertellen op een manier die voor iedereen toegankelijk is, of je nu in God gelooft of niet. Ik vertel mijn verhaal aan de hand van de historische context van de aanslagen. Rond die tijd vonden er ook aanslagen in Parijs plaats. Vandaar ook de titel van het boek: 'Parijs-Brussel, in het hart van de aanslagen'. 

Ik bespreek de gebeurtenissen aan de hand van het perspectief dat de Bijbel mij gaf tijdens mijn proces. Ik geloof dat christenen een helder Bijbels wereldbeeld moeten hebben. Een goed beeld van wat de Bijbel zegt. Dat Jezus Christus stierf en weer opstond is alleen logisch als je het grotere plaatje van de Bijbel ziet, vanaf het begin. Ik geloof dat veel gelovigen vandaag de dag verschillende wereldbeelden door elkaar heen gemixt hebben. De Bijbel brengt duidelijkheid, ook voor mensen die moeilijkheden op hun pad vinden, inclusief trauma's.

Ik geloof dat Gods perspectief ons veel begrip en antwoorden geeft op de meest basale vragen van mensen. Zoals: 'Waarom is er kwaad in deze wereld? Waarom doet God daar niets aan? We zeggen vaak dat mensen diep van binnen goed zijn. Maar mensen worden dan geconfronteerd door kwaad terwijl ze op mensen vertrouwen en kunnen het dan niet meer uitleggen voor zichzelf.

Wij werden geraakt door deze aanslag, het duurde maanden en jaren om te herstellen en dat was frustrerend. Maar toen kon toch perspectief zien temidden van dat lange proces, want wat een reis was het geweest. De Bijbel is een geweldig boek, hoezeer het ontdekken waard!

De Bijbel is de bestseller aller tijden en daar is een reden voor. Het levert iedereen die het leest voordeel op, of je het nu eens bent met wat er staat of niet. Daarom besloot ik deze verschrikkelijke gebeurtenis te gebruiken om betekenisvolle antwoorden te geven op vragen die voorbij komen als we met leven en dood geconfronteerd worden. We hebben nu een pandemie, het kan morgen zomaar afgelopen met je zijn. Ik hoop dat mijn boek mensen aan het denken zet. Iedereen zoekt antwoorden die de ziel tot rust brengen."

In België en de rest van Europa is er sprake van toenemende secularisatie terwijl de islam en Oosterse spiritualiteit steeds meer voet aan de grond lijkt te krijgen. Deze vormen van geloof spreken echter niet over genade. Hoe zag jouw reis richting vergeving eruit?
"Ik weet niet of ik kan zeggen dat ik de daders vergeven heb. De zelfmoordterrorist stierf dus ik weet niet hoe het is als ik hem ontmoet had. Lange tijd dacht ik nauwelijks aan hem, voor mij was hij naamloos, een niet bestaand persoon. Ik ontmoette een politieagent die er die dag ook bij was en zij had hetzelfde, ze kon zijn naam nooit goed onthouden. Ik denk omdat wat hij deed zo ondenkbaar is.

Maar er gebeurde iets in mij op weg naar vergeving. Op een dag was ik aan het lunchen met een vriendin toen ze mij vroeg: 'Als hij voor je zou staan, wat zou je dan tegen hem zeggen?' Ik wist niks te zeggen. Maar opeens zei ik: 'God houdt van jou.' Ik wilde die woorden gelijk weer terugnemen! Mijn lichaam begon te zweten. 

Die woorden kwamen niet van mij. Gods Woord baande een weg voor mij wat dit betreft, net als bij andere gevallen. Wat doe je wanneer je overmand wordt door allerlei emoties? Boosheid, angst, bedroefheid en frustratie? Je kunt deze emoties niet negeren omdat ze dan twee keer zo hard terugkomen. Dus erkende ik mijn gevoelens. Ik schreef in mijn dagboek: 'Heer vandaag voelde ik dit en dat.' Vervolgens las ik in de Bijbel, meestal de Psalmen. Die hielpen mij woorden te geven aan mijn emoties. Maar op een gegeven moment moet je iets met die emoties. Anders word je bitter en raak je bekneld. 

Op een dag kwamen de bekende woorden van Jezus in mijn gedachten: "Heb je vijand lief en bid voor hen die je vervolgen." Het maakt me emotioneel om dit te zeggen. Ik weet niet of ik kan zeggen dat ik van mijn vijanden hou maar ik ben wel begonnen te bidden voor terroristen die nog leven. Ik denk dat de Heer op die manier door ons heen werkt. Hij weet hoe we functioneren. Op een bepaald moment moeten we gewoon accepteren wat Hij ons opdraagt. Ja, Hij is vriendelijk tegen ons. In Psalm 121 staat zefs dat Hij voor ons zorgt zoals een moeder dat doet. We kunnen met Hem onze emoties delen en Hem vertellen hoe we ons voelen. Maar op een bepaald moment moeten we gaan doen wat de Bijbel ons opdraagt. Dan begint Hij zijn werk in ons hart te doen.

Dat is mijn reis tot op dit moment. Daar ligt ook mijn toekomst denk ik. Ik ben blij. Het leven is niet eenvoudig. Deze gebeurtenis heeft mij kwetsbaarder gemaakt. Ik ben wat dat betreft ook transparant en wil niet doen alsof christenen op een wolkje door het leven zweven met een harp in onze handen! Maar een christen kan middenin het vuur of een razende storm zitten en God volgen, dag aan dag. Hij laat ons een uitweg vinden.

God weet wat goed voor ons is. Hij is het Licht. Petrus vroeg Hem: "Op wie moeten wij ons richten?" Dat is vaak de vraag bij nare situaties. De meeste mensen begrijpen de situatie waar je in zit niet. De mensen die dat wel een beetje kunnen zijn degenen die ook een traumatische ervaring achter de rug hebben. Dus bij wie kan je aankloppen voor echte hulp? De goede God van de Bijbel wacht geduldig tot wij ons op Hem richten. 'God is goed, je kun je op Hem richten', zei ik tegen de vrouw die gewond op de stoep lag. Ja, God geeft ons een pad om te volgen. Hij is het licht, zelfs in de donkerste nachtmerrie.

Op een dag voelde ik mij aan het eind van mijn Latijn door de bomaanslag. 's Nachts vroeg ik mij af of ik het zou overleven. Christenen hebben een enorm voordeel! Ze weten dat God licht is, niet duister. Dus zelfs als we denken dat we uit elkaar vallen weten we dat we oké zullen zijn, omdat we het licht kennen. Zelfs als het ergst denkbare gebeurt, zelfs als ik doodga, dan ken ik de God van het licht, en het licht bevindt zich aan het eind van de tunnel.

Ik kan zeggen dat God met mij was tijdens de hel van die aanslag. Hij begeleide mij en toonde mij een uitweg."