Relevant zijn voor de samenleving, dat wil de Protestantse Theologische Universiteit (PThU). Actief wil ze bijdragen aan betekenisvolle discussies in de kerk en de samenleving. In een ontmoeting die het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond met de raad van toezicht van de PThU had, benadrukten wij van onze zijde dat de universiteit er als eerste mag zijn om jonge mensen in academisch, confessioneel en geestelijk opzicht adequaat te vormen voor een taak in Gods Koninkrijk. Vooral denken we dan aan geroepen predikanten, aan jonge mannen om wie de kerk zo verlegen is. Immers, het meest relevant blijft de kerk voor de samenleving als ze het Evangelie van Christus als haar schat bewaart en zo de eer van God centraal stelt.

Relevant zijn ondertussen niet altijd de vragen die de kerk stelt, laat staan die in de samenleving klinken. Relevant én klemmend zijn het meest de vragen die God stelt, zoals aan de eerste mens, Adam: ‘Waar bent u?’ God roept ons heilzaam tevoorschijn. Of Jezus’ vraag aan Zijn discipelen: ‘Wie zegt u dat Ik, de Zoon des mensen, ben?’ Het is het genadige van de prediking dat daar vragen klinken waar mijn zondige hart omheen kan lopen.

Discriminatie
Ik ervaar het als tragisch als de PThU zich inlaat met een actueel maatschappelijk debat en voor velen relevante vragen zónder het eigene van gereformeerde of protestantse theologie te honoreren. Inzake de Regenboog Index voor kerken in Europa is dit helaas aan de orde. Wat speelt er?

Op verzoek van belangenorganisaties voor christelijke lhbti’ers in ons werelddeel deden prof. Heleen Zorgdrager (gespecialiseerd in genderstudies) en praktisch theoloog dr. Rein Brouwer onderzoek naar de ‘lhbti-inclusiviteit’ van kerken. Duidelijk moest hierdoor worden op welke wijze kerken in Europa omgaan met lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, transgender- en intersekse personen.

Dat er binnen de kerken sprake zou zijn van geweld richting en discriminatie van deze gemeenteleden, is zeer af te keuren. Als onderzoek dit overtuigend aan het licht brengt, is het van veel betekenis. Goed definiëren is dan wel de eerste opdracht. Immers, je kunt ‘discriminatie’ zien als ‘het onterecht verschil maken in de behandeling van mensen’, maar je kunt ‘discriminatie’ ook opvatten als ‘het ongelijk behandelen van personen of groepen op basis van kenmerken van die personen of groepen die in de gegeven situatie niet relevant zijn’. Ja, wat is dan relevant…? Het uitgangspunt dat onze Schepper de mens mannelijk en vrouwelijk schiep, is bij een open Bijbel beslist een relevant onderscheid. Dat het Woord van God het huwelijk ziet als de levensverbintenis van één man en één vrouw, geeft een beslissend onderscheid met het homohuwelijk. Anders kijken naar een man-vrouwrelatie dan naar een relatie van twee mannen, is geen discriminatie. Het gaat immers niet om gelijke dingen.

De Bijbel als normatief
Zorgdrager en Brouwer komen op basis van de reactie van lhbti’ers op 47 uitspraken tot een ranglijst. Tot die 47 behoort deze: ‘De doop wordt bediend aan alle lhbti-mensen en kinderen van lhbti-paren’. Wie deze keuze niet overneemt voor de kerkelijke praktijk, zal hoger scoren op de discriminatieladder. Zoals gezegd, met discriminatie heeft dit niets te maken.

De site van de PThU meldt dat met dit onderzoek voor het eerst ‘objectieve informatie’ over dit thema beschikbaar is. Een aanvechtbare stelling, lijkt me. Hoe kun je op basis van persoonlijke meningen van mensen uit de lhbti-gemeenschap tot objectieve uitspraken komen? Schokkender is de toelichting bij het gebruik van de term ‘inclusiviteit’, hét woord in Nederland dat tegenwoordig moet aantonen of een organisatie wel of niet deugt. Ten aanzien van het PThU-onderzoek lees ik dat de Bijbel niet gebruikt is als een normatief instrument om genderrollen te definiëren. Hoe meer ik overdenk wat hier staat, hoe meer ik vastloop.

Welkom onder voorwaarden?
Op de site van de universiteit zegt dr. Brouwer: ‘Kerken zijn voor alle mensen, maar dat geldt niet zozeer voor alle kerken. Sommige mensen zijn niet welkom, of slechts welkom onder voorwaarden.’ Zulke stellingen zijn te gemakkelijk, wanneer dit betekent dat bepaalde mensen in orthodoxe kerken niet welkom zouden zijn.

In navolging van Jezus – ‘Komt naar Mij toe, állen…’ – past een uitnodigende houding de kerk. Ruim klinkt het welkom. Deze uitnodiging wordt voor elke toetreder echter gevolgd door onderwijs over ‘Mijn juk’, dat zacht is. Niemand die tot Hem komt, kan zichzelf blijven maar gaat leven naar de wetten van Zijn Koninkrijk. Onder dat zachte juk buigt elk mens die tot Jezus komt, die zich bij Zijn gemeente voegt. Het morele aspect van het leven van hetero’s en van lhbti’ers – niemand uitgezonderd – kan daarom niet buiten werking geplaatst worden, door aan de Bijbel het normatieve te onthouden. Als de Bijbel geen norm meer is, vertroebelen we binnen de kerk een open gesprek en dienen we uiteindelijk de samenleving niet.

Piet Vergunst is hoofdredacteur van de Waarheidsvriend. Lees hier het volledige artikel.