Wat de georganiseerde wanorde van vaccinatiekampioen Israël te zeggen heeft
Daar zat hij dan, onze Bibi. Primetime, met zijn mouwen opgestroopt en zijn blanke kipfilets zichtbaar. Heel Israël zat voor de buis en keek naar het kleine flesje en de vaccinatiespuit. De trillende handen van de nerveuze zuster, het gewicht van maandenlange beperkingen en de plotselinge kwetsbaarheid van die toch best oude man vormden de setting. Niet veel later was Israël wereldkampioen vaccineren. Wereldwijd volgde een stortvloed van verbaasde, misgunnende, kritische, analyserende, bagatelliserende, jaloerse en apocalyptiserende headlines.
Zelf hadden we ergens ook niet verwacht dat we kampioen zouden worden. Heel veel dingen hier zijn namelijk best ingewikkeld. Het systeem kent overdadig veel bestuurslagen en commissies, papierwerk en formulieren. Zo duurt het in Nederland gemiddeld vier dagen om een onderneming te registreren, in Israël 34. Een combinatie van bureaucratie, ons mediterrane temperament en onze collectieve allergie voor normvolgende sukkels en hiërarchie, doet ons vaak de das om. Covid overwinnen met ‘social distancing’ werkt gewoon niet hier. Stel je voor, twee hele meters berustende gedweeheid, twee meters potentieel gecompromitteerde persoonlijke ruimte. Ondenkbaar!
Soms echter brengt de hierboven genoemde wonderlijke combinatie ons juist verder dan ieder ander. Ons vaccinatieverhaal is daar een goed voorbeeld van. Niet volgens het protocol en in volledige tegenstelling tot de rest van de wereldleiders, telefoneerde Bibi persoonlijk (!) 30 keer (!) met Pfizer. Of neem het einde van de dag in een doorsnee vaccinatiekliniek in Jeruzalem, als prikkers Amal en Asher wat overgebleven doses hebben. In plaats van ze in de prullenbak te mikken omdat het vaccinatieplan A-B-C voorschrijft, lopen ze naar buiten en schreeuwen: "Hé jij! Ja, jij daar! Yalla! Kom je laten vaccineren!” En voila, weer een flesje leeg.
Het systeem met al zijn al rompslomp, trauma, katrollen en hendels heeft een kloppend hart. Er is altijd iets te buigen, altijd ruimte voor menselijkheid, voor een unieke situatie. Overigens is dat stukje flexibiliteit en vindingrijkheid grotendeels een restproduct van onze onfortuinlijke geschiedenis in de verstrooiing, met name onder het Europese juk.
Neem, nu we het toch al over vaccineren hebben, de medische wereld in de tijd van de contra-reformatie. Een reeks aan kerkelijke edicten bracht een einde aan een roemrijk tijdperk van eminente Joodse artsen en hoogstaande Joodse geneeskundige bijdragen. Joden werd de toegang tot universiteiten en medische scholen ontzegd. Pas toen de kerk langzaam aan invloed verloor, kon de Joodse gemeenschap terugkeren naar de medische praktijk. De herintrede in de academische wereld was niet alleen verrassend soepel, de inzichten veel vooruitstrevender dan verwacht na een onderwijskloof van 500 (!) jaar. Dit was grotendeels te danken aan een niet-aflatende Bijbelse en morele drijfveer, bestudering van de Talmoed en een koeriersdienst met Joodse gemeenschappen in andere werelddelen.
Vandaag de dag zijn 26% van de nobelprijswinnaars in de categorie ‘geneeskunde en fysiologie’ van Joodse afkomst (graag gedaan!), terwijl slechts 0,2% van de wereldbevolking Joods is. En ja, Joodse wetenschappers hebben ontegenzeggelijk grote invloed gehad op vaccinatie en immunisatie door de eeuwen heen, zo ook op de ontwikkeling van Covid-vaccins. Tegen alle verwachtingen in en na tegenwerking en uitsluiting, wist en weet de Joodse gemeenschap een onuitwisbaar stempel te drukken op de medische wereld.
Dit is Israël op zijn best; een land en een volk dat altijd tegen de verwachtingen in weet te gedijen. Zo ook vandaag de dag. Het (geo)politieke, demografische en democratische landschap is weinig veelbelovend, en toch worden we wereldkampioen vaccineren. We zijn een land van extremen. Alles of niets. We zijn soms super snel en dan weer extreem sloom. We toeteren ons totaal geirriteerd door het verkeer, terwijl we tegelijkertijd liefdevol met onze oma telefoneren over wat ze aankomende Sjabbat gaat koken. We hebben allemaal schulden, maar blijven gerust net zo veel geld uitgeven, want wie weet hoe de wereld er morgen uitziet?
Na eeuwenlang beperkt en onderworpen te zijn geweest, kunnen we nu het heft in eigen handen nemen en zelf beleid vormen. Wij bepalen wie we wanneer bellen, hoe of wat we prikken, waar we geld aan uitgeven en wie we al dan niet ons land binnen laten. En dat is, of u het nu eens bent met het beleid of niet, op zichzelf al een grote zegen. Europa, en in het bijzonder de kerk, past terughoudendheid.
Verre van perfect en met een behoorlijk rugzakje, ik ben trots op de georganiseerde wanorde die Israël heet.
Jeannette Gabay en Anna Noteboom vormen het schrijversduo van het blog www.chamsin.nl. Op dit blog wordt informatie en beeld over het leven in Jeruzalem gedeeld: van innovatie tot coëxistentie en van ouderschap tot duurzaamheid. Volg de meiden via Instagram en blijf op de hoogte.
Praatmee