Theo moedigt migrantenchristenen aan juist wel hun mening te geven over de preek: "Je leert door een andere bril te kijken"

Gesponsord15 april 2021
Theo van Stuijvenberg

De gemeente van Theo van Stuijvenberg uit Almere is niet een doorsnee kerk zoals de meesten van ons gewend zijn. In de Wegwijzer zitten veel migrantenchristenen vanuit de hele wereld. "De Wegwijzer heeft te maken met een unieke situatie, waarin mensen met verschillende achtergronden samen een kerk vormen", aldus van Stuijvenberg. Voor zijn studie theologie aan de Christelijke Hogeschool Ede deed hij onderzoek naar manieren waarop hij de gelovigen meer kon betrekken bij gesprekken over de preek binnen de diverse gemeente in Almere.

Het viel de student theologie van de CHE op dat deze groep christenen enthousiast was tijdens de dienst, maar na de dienst weinig op de preek reageerde. Hij besloot onderzoek te doen naar de verschillende manieren waarop de betrokkenheid van migrantenchristenen in de gemeente bevorderd kon worden. "De ontmoetingen zijn de moeite waard. In Christus is Eimeren noch man noch vrouw, Rus noch Indonesiër noch Nederlander", aldus Theo. "We vinden elkaar aan de voet van het kruis. Dat is ontmoeten, maar ook investeren. Het kruis, de opstanding en het Pinksterfeest betekenen dat er heil is voor alle volkeren. Het is uniek om elkaar te spreken over wat het betekent om volgeling van Jezus te zijn en wat dat met je doet."

Waarom besloot je dit onderzoek te doen?
Theo woont en werkt zelf in Almere. Sinds een paar jaar is hij betrokken bij het werk in gemeente de Wegwijzer. "Ik sprak hier veel mensen met een migrantenachtergrond", aldus Theo. "Het viel mij op dat zij enthousiast meedoen tijdens de diensten, maar in onze gesprekken ging het al snel over iemands achtergrond en algemeen getuigenis, maar werd er niet of nauwelijks ingegaan op de preek. Hierbij vroeg ik mij af of de preek wel goed was overgekomen en op welke manier het gesprek over de preek gestimuleerd zou kunnen worden. Ik was nieuwsgierig wat ze oppikten in de kerk, met name van de Nederlandstalige preek."

De gesprekken en ontmoetingen met migrantenchristenen zijn een grote inspiratiebron voor Theo. Hij vertelt over een Eritrees gezin, waarin de Bijbel centraal staat aan het begin van de dag. "De Bijbel gaat open voor de kinderen naar school gaan. Er wordt een stukje gelezen en samen gebeden. Dat is voor mij een unieke situatie om te zien. Het zal niet in elk migrantengezin gebeuren, maar het is hartverwarmend en inspirerend om mee te maken. Ergens is het ook beschamend. Het wijst je op het belang van het geloof. Als je voor Christus bent: ga er dan ook voor, maak er werk van!"

Op welke manieren geven autochtone Nederlandse christenen en migrantenchristenen feedback op de preek?
Nederlanders steken hun mening meestal niet onder stoelen of kerkbanken, vooral niet als de mening negatief is. In het algemeen ziet Theo terugkomen dat Nederlandse christenen niet weglopen voor het geven van kritiek. "Met name als ze door iets sterk geraakt zijn of als ze het ergens niet mee eens zijn en boos of verontwaardigd zijn. We kunnen leren van de houding van eerlijkheid en nederigheid van migrantenchristenen." Hierbij geeft Theo aan dat dit gebaseerd is op zijn persoonlijke ervaring en het leveren van kritiek niet per se negatief opgevat hoeft te worden. "Het is vooral gebaseerd op wat ik heb gezien en gehoord bij mijn werk in de kerk."

Migrantenchristenen hebben hun mening over de preek minder snel klaar, is de ervaring van Theo. "Wat ik gezien heb is dat mensen alleen reageren als je ernaar vraagt. Ze komen niet snel zelf met een reactie op de preek." Toch is het erg waardevol om het gesprek wél aan te gaan volgens Theo, omdat je hiervan kan leren.

Ook Nederlandse christenen kunnen terughoudend in het geven van een reactie op de preek. Dit is vaak gebaseerd op de veronderstelling dat je als gemeentelid niet de kennis hebt om kritiek te leveren op de voorganger. "In mijn onderzoek haal ik echter het verhaal van Aquila en Priscilla aan. Zij nemen de spreker Apollos mee naar huis om hem daar verder te onderwijzen. Zij gingen hem thuis als het ware het geloof bijbrengen en bijspijkeren." Deze geschiedenis leert ons volgens Theo dat het juist goed is om de preek bespreekbaar te maken.

"Het is de kunst om over de preek in gesprek te komen. Mijn indruk is dat voorgangers het juist fijn om door te praten over de preek." Het gaat hierbij om een gesprek en niet om een discussie. "En voer die gesprekken altijd op basis van liefde en verdraagzaamheid. Op die manier kan je proberen om de voorganger te 'onderwijzen'."

Welke tips wil je aan mensen geven voor het voeren van de gesprekken?
Voor zijn onderzoek sprak Theo met vier migrantenchristenen naar aanleiding van een preek over het thema 'Slaaf zijn van Christus'. "Het viel mij op dat ze slechts een deel van de preek hadden begrepen. Uiteindelijk gaat het om het antwoord op de vragen: Hoe ga ik met de heiliging aan de slag in mijn dagelijks leven? En: Wat betekent het voor mij om een kind van God te zijn? Dat hadden ze niet echt opgepikt, maar ik was hier niet achter gekomen als ik hier niet op een directe manier naar had gevraagd."

Er zijn veel verschillende manieren waarop je als voorganger, als gemeente of kerk of als gemeentelid iemand met een migratieachtergrond kan stimuleren meer deel te nemen aan het gesprek over de preek. Stel vragen zoals: Waardoor ben je geraakt? Wat vond je sterk of minder sterk? Waarom raakte een bepaald voorbeeld je wel of juist niet?" Het pastoraat kan een belangrijke rol vervullen in het op gang brengen van gesprekken over de preek. "Een vertrouwelijke sfeer is essentieel voor mensen om hun mening te durven geven. Dat geldt ook voor Nederlanders", aldus Theo. 

Op welke manier kan een gemeente vormgeven aan het gesprek?
"Er zijn een aantal vormen waardoor je het gesprek kunt bevorderen of waarmee je hun opnamevermogen kunt verhogen. Je kan bijvoorbeeld preekvoorbereiding-bijeenkomsten houden. Nodig bijvoorbeeld voor het voorbereiden van de preek verschillende soorten christenen uit de gemeente uit en ga over de schriftlezing in gesprek. Deel in een groep gedachten over het thema. In het geval van het voorbeeld kan je vragen naar wat het thema 'slavernij' betekent in de cultuur waar iemand vandaan komt. Toen ik hiernaar vroeg kwamen er hele verschillende reacties. Iemand uit Indonesië gaf aan dat ze terugdacht aan de verschillende rangen die er waren in zijn land van herkomst. Een christen met een moslimachtergrond dacht aan hoe in zijn optiek moslims slaaf zijn van de islamitische godsdienst. Dit zijn hele andere brillen waarmee je naar het begrip slavernij kan kijken." 

Een andere aanbeveling is om de preken na te bespreken. Dit kan in kerngroepen of kringen, of misschien in een aparte nabesprekingsgroep. Daarnaast zou het pastoraat hier een waardevolle rol in kunnen spelen. "In de Wegwijzer zouden we soms meer ons best kunnen doen om migrantenchristenen uit te nodigen voor deze kerngroepen, bijeenkomsten en gesprekken. Het gaat hierbij ook om ook om toerusting. Hoe kunnen medewerkers van de kerk migrantenchristenen meer uitdagen om te komen met input?"

Een laatste punt waar winst te behalen is om het gesprek te bevorderen, is de begrijpelijkheid van de preek voor de christenen met een migratieachtergrond. "Zet de preek nog eens op een uitgeprint A4-tje en deel dit voor of na de dienst uit; doe dat eventueel in verschillende talen. Je kan er ook voor kiezen niet de hele preek te delen op deze manier, maar slechts een aantal hoofdpunten." Ook kunnen volgens Theo interculturele afbeeldingen het en het weergeven van de te bespreken Bijbeltekst op het beamerscherm de begrijpelijkheid van de preek vergroten. "Stel vragen zoals: wat is de boodschap van de preek? Wat vraagt deze boodschap van jou als christen in deze tijd? Dit zijn tamelijk eenvoudige verbeteringen die ingevoerd kunnen worden."

Beluister onze podcast

#321 voorganger Teun van der Leer en predikant Peter Sinia in gesprek over de doop
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Yoran
Nieuws

Vader vermiste christelijke jongen (16) doet belangrijke oproep

Ondanks dat er met duizenden vrijwilligers werd gezocht, is de vermiste christelijke Yoran Krol (16) nog steeds niet gevonden. Zijn vader doet op sociale media daarom nogmaals een oproep en vraagt iedereen die zich in de regio op het water begeeft go

Insalvation en Michelle Lee
Video

InSalvation en Ann Michelle Lee brengen nieuwe single uit: 'Breek de hemelen open'

Het kan nog zo donker lijken in je eigen leven en om je heen; Gods licht kan het doorbreken. De nieuwe single van InSalvation (met gast Ann Michelle Lee) is een gebed om dat te laten gebeuren; een hartenkreet voor het hier en nu. De single is sinds 2

Nigeria gevangenis
Nieuws

Nigeriaans predikantsechtpaar verbleef ten onrechte drie jaar in gevangenis

Een rechtbank in de Nigeriaanse staat Kaduna heeft dominee Jonah Gangas en zijn vrouw Josephine vrijgesproken. Het echtpaar zat meer dan drie jaar gevangen. Ze werden beschuldigd van ontvoering en het bekeren van een jong moslimmeisje, een beschuldig

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar over ziekenzalving: "Het is niet iets magisch of engs"

"We zijn het kwijtgeraakt om met handoplegging te bidden. Dat kwam door de roomse kerk die daar een soort magische werking aan ging toeschrijven. Merkwaardig is trouwens dat we die zegening met handoplegging nog steeds kennen, maar dan alleen bij het

David de Vos
Nieuws

DoorBrekers cancelt Paasconferentie David de Vos: 'Zaait verdeeldheid in lichaam van Christus'

Hij is een gevierd man binnen de evangelische beweging. Maar zijn aankomende boek en verschillende interviews daarover, lijken evangelist en spreker David de Vos plotseling de kop van jut te maken binnen diezelfde beweging. Hij kreeg de afgelopen dag

Wycliffe
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers ontwikkelt nieuwe methode waarbij Bijbels sneller vertaald moeten worden

Wycliffe Bijbelvertalers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om Bijbels sneller te vertalen en daarmee Gods Woord aan meer mensen aan te kunnen bieden. Dat meldt The Christian Post. In samenwerking met lokale kerken en tolken werkt de organisatie mom

Oekraïners
Nieuws

Christenen helpen tienduizenden Oekraïners: "Ik wil dat ze weten wie Jezus is"

Toen Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel, trokken bijna een miljoen Oekraïners naar het kleine buurland Moldavië. Hoewel de meeste van deze vluchtelingen naar huis zijn teruggekeerd of zich in andere landen hebben gevestigd, verblijven er n

Ds. J. B. Alblas over Psalm 47
Video

Ds. Alblas over Psalm 47: een boodschap van hoop in tijden van ellende

‘Want de HEERE, de Allerhoogste, is ontzagwekkend, een groot Koning over de hele aarde.’ In zijn meditatie geeft ds. J. B. Alblas uitleg over Psalm 47 vers 1 tot 5: “Het thema van heel deze Psalm is het koningschap van God. Het gaat om Hem en om Zijn

Meerartikelen

Ds. R. W. Mulder
Nieuws

Ds. R. W. Mulder aanvaardt beroep hersteld hervormd Waarder

De hersteld hervormde gemeente in Waarder verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. R. W. Mulder (foto) uit Montfoort heeft het beroep aanvaard. Waarder was sinds vorig jaar vacant vanwege het emeritaat van ds. L. W. C. Ruijgrok. Mulder bedankt

Rik Op den Brouw
Column

Een les van Jezus: je hoeft niet het maximale uit het leven te halen

Voor sommigen is het leven het plaatsen van vinkjes op een ‘bucketlist’. Wat moet je gedaan hebben en wat moet je gezien hebben. Hoe spectaculairder en hoe verder, hoe beter. Altijd op zoek naar iets nieuws. Anderen doen alles om rijker en belangrijk

Albert van der Heide
Column

Een vergeten boodschap: God spreekt door gevoel

‘Je bent niet tot gevoel gekomen, maar tot geloof.’ Deze uitspraak heb ik regelmatig gehoord in mijn omgeving, terwijl ik opgroeide in de dingen van God en Zijn Heilige Geest. Het is een waar woord en alle aanneming waardig. Want het klopt; geloof is

ds. K.H. (Karel) Bogerd
Nieuws

Preektocht door de Dokkumer Wouden

In de Dokkumer Wouden gaat op woensdag 10 april een derde ‘preektocht’ van start. De ‘preektocht’ begint om 9.30 uur in de Grote of St. Martinuskerk (Markt 2) te Dokkum. De eerste preektocht (40 deelnemers) werd op 23 maart 2022 gehouden in de Friese

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

We willen zelf de regie houden over ons leven (maar Jezus leert iets anders)

In de Bijbel vind je honderden voorspellingen over de geboorte, het leven en sterven van Jezus, die stuk voor stuk zijn uitgekomen. De gebeurtenissen rond de laatste achttien uur van Jezus’ leven zijn eeuwen tevoren voorspeld.Een van de belangrijkste

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Jezus' lijden en sterven: "Hij hield het uit omdat Hij aan ons dacht"

"Jezus heeft de lange lijdensweg kunnen verdragen omdat Hij ons al die tijd in gedachten had. Jezus heeft aan het kruis kunnen volharden omdat Hij steevast onze redding voor ogen had. Wij waren de vreugde die voor Hem in het verschiet lag. Jezus wist

Ds. G. van Zanden
Video

Is het allemaal pais en vree als je een nieuw hart hebt? Ds. Van Zanden geeft antwoord

"Hoe vaak wordt een mens op een dag boos? Een keer? Twee keer? Vijf keer? Tien keer? En een christen die een nieuw hart gekregen heeft? Wordt die ook boos? Kan hij zich nog eens ergens flink over opwinden of is het waar wat het kinderlied zingt: ‘Een

Leander Janse
Video

De oudste zoon is dicht bij de Vader, maar net zo vervreemd als zijn broer

De bekende gelijkenis beschrijft twee verloren zonen. Er bestaat niet alleen een wilde, uitbrekende vorm van zonde. Er is ook meer verborgen, op het oog fatsoenlijke manier, waarop je van God vervreemd kan zijn. De oudste zoon is dicht bij de Vader,

Zanger Elbert Smelt: “Dan mis ik haar gewoon heel erg natuurlijk. Ja, wie niet?”
Video

Zanger Elbert Smelt deelt herinneringen aan Kinga Bán: "Ik mis haar heel erg"

Bijna vijf jaar geleden overleed zangeres Kinga Bán. Zanger Elbert Smelt van de band Trinity bracht vlak voor haar dood samen met haar 'Leef met volle teugen' uit. In een video van Nederland Zingt vertelt hij over dit lied en over de bijzondere optre

Dato Steenhuis over zondebesef
Video

Videoboodschap Dato Steenhuis: Ben jij wel echt bewust van je zonden?

Zondebesef kan een lastig onderwerp zijn. In een video vertelt Dato Steenhuis hier meer over en beantwoordt hij de vraag: ‘Is mijn zondebesef wel groot genoeg? In zijn video benadrukt Steenhuis dat één zonde al voldoende is voor zondebesef. “Als je é

Ds. J. A. W. Verhoeven
Verdieping

Geloven in God is wel persoonlijk, maar niet individualistisch

Mijn geloof of hét geloof? Jonge mensen zeggen nogal eens dat ze belijdenis doen van ‘hun geloof’. Is dat hetzelfde als belijdenis doen van ‘het geloof’? Kan het belijden van het geloof, zoals beleden in het Apostolicum, toch persoonlijk worden? Rond

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Froukje Prakken

Inmiddels terug in Nederland kijken we met Froukje Prakken terug op de beginperiode van het zendingswerk dat haar man Ger en zij deden in Peru tussen 1983 en 1991. Een verhaal over Gods leiding en vertrouwen op God in moeilijke omstandigheden. Ook ho