Op Pesach gedenken wij de Uittocht uit Egypte, de verlossing uit slavernij en ballingschap. Wij gedenken de verlossing van vernedering en van voortdurende angst, ongeacht wie of wat de veroorzaker van die angst is. In iedere generatie worden we geacht de geschiedenis van de Uittocht uit Egypte opnieuw te beleven in de geestelijke zin van het woord.

Dit jaar is die geestelijke beleving bijna fysiek. Corona beheerst ons leven. En dan dus ook nog die onderliggende kwaal. Maar ben ik nu aan het doemdenken? Waar is mijn geloof en vertrouwen? Is dit de opbeurende boodschap die een opperrabbijn met de gemeenschap moet delen?

Er bestaat een wijze Joodse uitspraak die zegt: tracht gut, wet zajn gut! Als je goed denkt, zal het goed gaan. Klinkt mooi, denk ik dan een beetje depressief en ongelovig. Is dit zo? Klopt dit?

Als je goed denkt, zal het goed gaan. Een diepe verklaring van deze gedachte luidt, dat als een mens op de juiste wijze denkt, dan beseft hij dat in feite alles goed is. Ook dat wat wij mensen als negatief ervaren. De Eeuwige is goed! Alleen wij ervaren dat niet altijd zo. Iedere beproeving heeft zijn waardevolle betekenis, maar helaas is die waardevolle betekenis vaak volledig onzichtbaar en eigenlijk onacceptabel.

Een depressieve man komt bij de psychiater: “Wat moet ik doen, dokter, ik zie alles zwart?” De psychiater antwoordt hem: “Ga eens een avond naar het theater om te kijken naar Pierrot, de beroemde Franse clown. Gewoon even weg van alles en lekker lachen!” “Dokter”, antwoordt de patiënt, “Ik ben Pierrot!”

Ik voel me soms net Pierrot. Ik moet uitstralen, overeind blijven, anderen inspireren. Maar moet ik niet ook eerlijk en realistisch zijn en waarschuwen? Ja, onze voorouders werden bevrijd uit slavernij, maar tot die bevrijding er was. Maar hoe stellen we ons nu op? Gaan we bij de pakken (matzes) neerzitten? En wat na corona? En hoe zal dit jaar lesjana haba’a bieroesjalajim – het komende jaar in Jeruzalem klinken, speciaal bij hen die dat dit jaar moederziel alleen gaan zingen, omringd met gedachten uit voorbije jaren, met op tafel drie matzes en vanuit de Hagada de Pesach geschiedenis lezend? Maar toch. Ook als we alleen zitten weten we dat Jeroesjalajim van ons is en dat we er zeker volgend jaar kunnen zijn. Wel moeten we natuurlijk alert zijn voor die onderliggende kwaal, maar voorlopig daar maar even niet aan denken!

Ik heb het dipje weer van me afgeschreven. We gaan ook dit jaar weer de matzes eten, met blij gemoed. Matzes die ook wel genoemd worden het brood van het geloof. Geloof in de kracht van de matze, het ongerezen brood. Symbool van bescheidenheid, ongerezen. Al dat gerezen is verbranden we. Geen kruimeltje mogen we in ons bezit hebben. Letterlijk met een kaarsje zoeken we in alle hoeken, gaten en spleten. Hebben we nog ergens iets van dat gerezen gevoel, van hoogmoed in ons? Weg ermee! Verbranden en vernietigen. Neem afstand van de hoogmoed.

Met de matzes trotseren we de eeuwen. Bescheidenheid geeft de mogelijkheid om met elkaar de bevrijding te vieren. Dat is Pesach. Samen de slavernij achter ons laten en optrekken naar de Berg Sinai alwaar de Eeuwige zich aan Zijn volk zal openbaren. Als het duister is, is het licht juist veel beter zichtbaar. Tracht gut, wet zajn gut! Het is geen loze kreet, geen holle frase, maar het is Pesach.

Pesach, het bewijs dat er na slavernij bevrijding is. Na duisternis komt licht. Maar voorwaarde is wel dat we de matzes steeds laten prevaleren in ons leven. Dan zijn we namelijk bij machte om een hechte eenheid te vormen, omdat we de ander als een broeder en/of zuster ervaren en omdat we daarom samen kunnen optrekken. Weg van de negatieve slavernij, dwars door de Schelfzee, waarvan we meenden dat die ongenaakbaar was en waarvan we even dachten dat we erin zouden verdrinken.

Op weg naar de Sinai, naar Thora en Mitswot, op weg naar de uiteindelijke verlossing “voor al Uw bewoners van deze aarde”:

Het komende jaar in Jeruzalem – tracht gut, wet zajn gut!

Gedurende het Joods jaar wordt de hele Thora gelezen in de synagoge. Opperrabbijn Jacobs deelt op CIP.nl drie keer per week een wijze levensles aan de hand van het schriftgedeelte van die week. Naar aanleiding van die les stelt Rik enkele vragen, waar de rabbijn weer antwoord op geeft. Klik hierom je gratis in te schrijven voor de nieuwsbrief van Rab en Rik.