Preeksuggesties voor een preek over blijmoedig geven

Dagelijks leven10 februari 2021 Paulien Vervoorn
collectezakken

In de vorige blog las je zes tips om te preken over geld. Hoe zou zo’n preek eruit kunnen zien? In deze blog lees je suggesties voor een preek over blijmoedig geven.

Veel sprekers beginnen met het schrijven van hun preek bij het begin. Dat lijkt logisch. In de praktijk gebeurt het dan regelmatig dat het intro de lading niet dekt. Daarom raad ik je aan eerst de kern glashelder te formuleren.

In de vorige blog adviseerde ik je aan bij één Bijbelgedeelte te beginnen. Hieronder krijg je allerlei achtergrondinformatie en tips voor het maken van een preek over 2 Korintiërs 8 en/of 9. Ik heb gekozen voor het thema geven, omdat dit mooi aansluit bij de veertigdagentijd die voor deur staat. (Eerder schreef ik samen met Willem J. Ouweneel het boek Veertigvragentijd.) In de veertigdagentijd het gaat over spiritualiteit, soberheid én solidariteit. Paulus schrijft in een lang betoog over een collecte in het kader van solidariteit.

Tip: Lees twee maanden gratis StudieBijbel Online. Hier vind je een schat aan achtergrondinformatie.

1. Verzamel meer achtergrondinfo dan je uiteindelijk vertelt
Je kunt bijvoorbeeld op een kaartje aanwijzen waar Macedonië ligt. De luisteraar denkt dan onbewust dat dit belangrijke informatie is, terwijl dat niet per se zo is. Je kunt ook in een bijzin zeggen dat Macedonië in het huidige Noord-Griekenland ligt en dat Korinte in het huidige Zuid-Griekenland ligt, waardoor je het minder nadruk geeft.

Omdat je van tevoren niet weet wat je kernboodschap gaat worden, zul je in je favoriete naslagwerken op zoek gaan naar achtergrondinformatie. Bedenk daarna steeds welke achtergrondinformatie nodig is om je punt te maken.

Achtergrondinformatie bij 2 Korintiërs 8 en 9

  • De Korintiërs hadden een collecte opgezet, maar de actie liep dood. Alleen het voornemen iets te geven was niet genoeg.
  • Vanuit 1 Korintiërs 16 weten we dat ze wekelijks geld opzij hadden gelegd, naar vermogen. Dezelfde woorden gebruikt Paulus nu opnieuw.
  • De collecte was bedoeld voor de gelovigen in Jeruzalem. Vanuit Handelingen 11 weten we dat er misoogsten waren, die tot armoede leidden.
  • In Romeinen 15 kondigt Paulus de collecte aan. Hij geeft aan dat de heidenen veel te danken hebben aan de gelovigen in Jeruzalem.
  • Paulus refereert aan Exodus 16:18, waar beschreven staat dat ieder voldoende manna had.
  • Destijds koesterden joodse gelovigen enige achterdocht richting niet-joodse gelovigen, die niet besneden waren en zich niet aan de spijswetten hielden. Dat maakt het des te bijzonderder als de gelovigen in Jeruzalem een collecte krijgen.
  • Paulus benadrukt hier de eenheid. Eenheid vormt voornamelijk in 1 Korinte het centrale thema.
  • In de grondtekst staat het woord hilaros, waarvan ons woord hilarisch is afgeleid. Het bijvoeglijk naamwoord hilarosbetekent ‘vriendelijk, vrolijk, blijmoedig’. Het is verwant met hileōs ‘genadig, vriendelijk’. (Bron: StudieBijbel Online)
  • Het is minstens opvallend te noemen dat Paulus hier niets zegt over het geven van tienden.
Kun je de kern vangen in een aantal kernwoorden of kernzinnen? Dit geeft zowel jezelf als je hoorder structuur.

2. Formuleer een krachtige kern
Kun je de kern vangen in een aantal kernwoorden of kernzinnen? Dit geeft zowel jezelf als je hoorder structuur.
Afhankelijk van de focus die je wilt aanbrengen, kun je bijvoorbeeld kiezen voor een van de vijf onderstaande manieren waarop je je kern structureert.

Drie aspecten die motiveren om te geven

  1. Het is een eer om te geven.
  2. Het gaat ten diepste niet om het geven van geld, maar om het geven van jezelf aan de Heer.
  3. De Heer heeft de blijmoedige gever lief.

Drie doelen van de collecte

  1. Geven vanuit solidariteit (vgl. ook Exodus 16: gelijkheid)
  2. Geven vanwege de eenheid met andere gelovigen
  3. Geven vanuit dankbaarheid

Drie perspectieven

  1. Het voorbeeld van de Macedoniërs
    Ze zijn door ellende zwaar op de proef gesteld, maar vervuld van een overstelpende vreugde.
    Ze kennen een grote armoede, maar zijn zeer vrijgevig. Ze hebben boven vermogen gegeven.
    Uit eigen beweging hebben ze gevraagd mee te mogen doen aan de collecte.
    Ze gaven zichzelf eerst aan de Heer en daarna aan de mensen.
  2. Mensen in Korinte
    Ze blinken uit in geloof, kennis en welsprekendheid, in inzet op elk gebied, in de liefde. Nu moeten ze uitblinken in dit goede werk.
    Paulus wil testen of hun liefde oprecht is.
  3. Titus en twee broeders
    Titus is net als Paulus enthousiast over de mensen in Korinte.
    Hij wilde uit zichzelf al naar Korinte gaan.
    Twee broeders reizen met Titus mee, zodat zorgvuldigheid wordt gewaarborgd, waardoor Titus niet verdacht kan worden gemaakt.

Drie lagen in de hoofdstukken

  1. Geven
  2. Blijmoedig geven
  3. De diepste reden: Jezus werd arm om ons rijk te maken.

Zo geef je niet, zo geef je wel

1. Hoe niet?

  • De collecte moet geen blijk van gierigheid zijn, vgl. Kolossenzen 3:5: hebzucht is een vorm van afgoderij.
  • De geloofwaardigheid van Paulus en van de mensen in Korinte moet niet in het geding komen; het zou een schande zijn als ze nog niks hebben ingezameld.

2. Hoe wel?

  • Gulle gave klaarleggen
  • Blijmoedig geven
  • Bedenken dat de mensen in Jeruzalem God zullen danken
  • God danken voor zijn onbeschrijflijk geschenk
Een van de manieren om je verhaal boeiend te houden is door afwisseling aan te brengen. Denk aan het toevoegen van voorbeelden, verhalen of toepassingen.

3. Zorg dat het duidelijk én boeiend is
Je kunt allerlei manieren vinden om structuur aan te brengen. Hierdoor wordt je verhaal duidelijk. Maar alleen duidelijkheid is niet voldoende, het is ook belangrijk dat je verhaal boeiend blijft. Een van de manieren om je verhaal boeiend te houden is door afwisseling aan te brengen. Denk aan het toevoegen van voorbeelden, verhalen of toepassingen.

Hoe kom je aan voorbeelden?

  • Ken je voorbeelden van hoe mensen geven? Kun je net zoals Paulus bij de Macedoniërs een inspirerend voorbeeld noemen? Ik hoorde pas bijvoorbeeld van een gezin waarin de kinderen tien procent van hun zakgeld weggeven. Ze mogen zelf het doel bedenken.
  • Heb je voorbeelden van jezelf hoe je blijmoedig een gift gaf? Ik werd bijvoorbeeld een keer heel blij toen ik iemand op straat 10 euro kon geven.
    Heb je voorbeelden die schuren? Zo vertelde ik hoe dubbel ik het vond om een nieuwe keuken te laten plaatsen.
  • Vraag bij je hoorders na hoe zij met geld omgaan en vraag of je hun voorbeelden mag noemen.

Suggesties voor de preekopbouw
Het lezen van de preek van een ander werkt vaak inspirerend. Maar soms ook verwarrend, doordat er meerdere kernboodschappen te vinden zijn in een Bijbelgedeelte. Als jij kiest voor een andere focus die je kunt verantwoorden vanuit de tekst, is dat dus oké. Dat zag je hierboven. Er zijn nogal wat verschillende insteken te bedenken. Soms werkt het lezen van de preek van een ander ook vervreemdend. Bedenk daarom voortdurend of de suggesties passen bij jou en jouw kerkelijke gemeente. Maak je een preek over een ander Bijbelgedeelte over geld? Bedenk dan of de suggesties nog steeds passend zijn bij jouw gekozen Bijbelgedeelte.

Inspirerend intro
Ken je het ezelsbruggetje van de IKEA-structuur (inspirerend intro, krachtige kern, erkenning en activerende afsluiting)? Als je de IKEA-structuur ook in mindmapvorm kent, weet je dat het intro rood is. Rood heeft een signaalfunctie; er is iets aan de hand.
Wat is in deze preek aan de hand?
Kun je bijvoorbeeld een verhaal vertellen uit je eigen leven of dat van een ander, waaruit blijkt dat het omgaan met geld – of nog specifieker – het geven van geld lastig is?
Of – zie de vorige blog – wil je ook testen of praten over geld een taboe is?

Bedenk welke bezwaren jouw publiek zou kunnen hebben tegen je kernboodschap. Benoem deze weerstand op het moment dat die het grootst is.

Belofte
Vat samen wat je luisteraars kunnen verwachten en waarom.
Bijvoorbeeld: Vandaag hoor je aan de hand van 2 Korintiërs 8 en 9 op welke drie manieren Paulus de mensen motiveert om te geven. Na afloop van de preek kun je dit naast je eigen geefpatroon leggen.

Kern
Zie alle opmerkingen hierboven. Probeer steeds achtergrondinformatie te geven, zodat 2 Korintiërs tot leven komt én je luisteraars de relevantie ervan voor het nu zien.

Geef erkenning
Bedenk welke bezwaren jouw publiek zou kunnen hebben tegen je kernboodschap. Benoem deze weerstand op het moment dat die het grootst is.

Een voorbeeld
‘Misschien denk je nu wel: Paulus zegt dat je niet met tegenzin moet geven, maar blijmoedig – eerlijk gezegd word ik niet altijd per se blij als ik naar mijn maandelijkse afschrijvingen kijk.’

Een mogelijke reactie
‘Dat snap ik wel. Ik heb dat zelf ook niet. En toch waardeer ik het principe van Paulus enorm. Juist daarom heb ik mijn giftenpatroon weer eens onder de loep genomen. Ik heb besloten een paar maandelijkse incasso’s op te zeggen en in plaats daarvan wat meer concrete doelen te ondersteunen.’

Denk ook aan mensen die niet in de positie zitten om te delen van hun overvloed.

Denk ook aan mensen die niet in de positie zitten om te delen van hun overvloed. Aan mensen die veel hebben en hierop aangekeken worden, et cetera, et cetera.

Activerende afsluiting
Kun je iets bedenken wat inspireert om in de praktijk iets met de preek te doen? Opnieuw geldt dat het bij jou, je preek en bij de setting moet passen.

Een aantal suggesties voor een activerende afsluiting:

  • Bedank God voor zijn onbeschrijflijk geschenk en vraag wijsheid om op een blijmoedige manier te geven.
  • Laat meerdere mensen meebidden en/of danken.
  • Zet een paar gespreksvragen op de beamer en geef mensen de tijd deze te bespreken.
  • Vraag wie iets wil vertellen over de manier waarop God heeft geleid in de manier van geld ontvangen of geven.
  • Nodig mensen uit zich aan te melden voor de 40 dagenmailing van Gabriël.
  • Nodig – indien van toepassing – mensen uit voor een thema-avond over geld.
  • Deel euro’s uit en laat mensen nadenken aan wie ze die euro willen geven.
  • Daag mensen uit thuis hun bankapp te bekijken en te checken of ze blij worden van hun giftenpatroon.
  • Daag mensen die geld nodig hebben, uit dit kenbaar te maken bij de diakenen.
  • Doe een concrete oproep voor een collecte, waaraan mensen ter plekke mogen geven.

Doorpraten over preken over geld?
Meld je aan voor het online inspiratie-uur op Aswoensdag 17 februari 2021.

Paulien Vervoorn is spreker, trainer en auteur en eigenaar van Geloofwaardig Spreken. Deze blog is ook gepubliceerd op haar website.

Praatmee

Beluister onze podcast

#321 voorganger Teun van der Leer en predikant Peter Sinia in gesprek over de doop
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Yoran
Nieuws

Vader vermiste christelijke jongen (16) doet belangrijke oproep

Ondanks dat er met duizenden vrijwilligers werd gezocht, is de vermiste christelijke Yoran Krol (16) nog steeds niet gevonden. Zijn vader doet op sociale media daarom nogmaals een oproep en vraagt iedereen die zich in de regio op het water begeeft go

Insalvation en Michelle Lee
Video

InSalvation en Ann Michelle Lee brengen nieuwe single uit: 'Breek de hemelen open'

Het kan nog zo donker lijken in je eigen leven en om je heen; Gods licht kan het doorbreken. De nieuwe single van InSalvation (met gast Ann Michelle Lee) is een gebed om dat te laten gebeuren; een hartenkreet voor het hier en nu. De single is sinds 2

Nigeria gevangenis
Nieuws

Nigeriaans predikantsechtpaar verbleef ten onrechte drie jaar in gevangenis

Een rechtbank in de Nigeriaanse staat Kaduna heeft dominee Jonah Gangas en zijn vrouw Josephine vrijgesproken. Het echtpaar zat meer dan drie jaar gevangen. Ze werden beschuldigd van ontvoering en het bekeren van een jong moslimmeisje, een beschuldig

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar over ziekenzalving: "Het is niet iets magisch of engs"

"We zijn het kwijtgeraakt om met handoplegging te bidden. Dat kwam door de roomse kerk die daar een soort magische werking aan ging toeschrijven. Merkwaardig is trouwens dat we die zegening met handoplegging nog steeds kennen, maar dan alleen bij het

David de Vos
Nieuws

DoorBrekers cancelt Paasconferentie David de Vos: 'Zaait verdeeldheid in lichaam van Christus'

Hij is een gevierd man binnen de evangelische beweging. Maar zijn aankomende boek en verschillende interviews daarover, lijken evangelist en spreker David de Vos plotseling de kop van jut te maken binnen diezelfde beweging. Hij kreeg de afgelopen dag

Wycliffe
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers ontwikkelt nieuwe methode waarbij Bijbels sneller vertaald moeten worden

Wycliffe Bijbelvertalers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om Bijbels sneller te vertalen en daarmee Gods Woord aan meer mensen aan te kunnen bieden. Dat meldt The Christian Post. In samenwerking met lokale kerken en tolken werkt de organisatie mom

Oekraïners
Nieuws

Christenen helpen tienduizenden Oekraïners: "Ik wil dat ze weten wie Jezus is"

Toen Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel, trokken bijna een miljoen Oekraïners naar het kleine buurland Moldavië. Hoewel de meeste van deze vluchtelingen naar huis zijn teruggekeerd of zich in andere landen hebben gevestigd, verblijven er n

Ds. J. B. Alblas over Psalm 47
Video

Ds. Alblas over Psalm 47: een boodschap van hoop in tijden van ellende

‘Want de HEERE, de Allerhoogste, is ontzagwekkend, een groot Koning over de hele aarde.’ In zijn meditatie geeft ds. J. B. Alblas uitleg over Psalm 47 vers 1 tot 5: “Het thema van heel deze Psalm is het koningschap van God. Het gaat om Hem en om Zijn

Meerartikelen

Ds. R. W. Mulder
Nieuws

Ds. R. W. Mulder aanvaardt beroep hersteld hervormd Waarder

De hersteld hervormde gemeente in Waarder verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. R. W. Mulder (foto) uit Montfoort heeft het beroep aanvaard. Waarder was sinds vorig jaar vacant vanwege het emeritaat van ds. L. W. C. Ruijgrok. Mulder bedankt

Rik Op den Brouw
Column

Een les van Jezus: je hoeft niet het maximale uit het leven te halen

Voor sommigen is het leven het plaatsen van vinkjes op een ‘bucketlist’. Wat moet je gedaan hebben en wat moet je gezien hebben. Hoe spectaculairder en hoe verder, hoe beter. Altijd op zoek naar iets nieuws. Anderen doen alles om rijker en belangrijk

Albert van der Heide
Column

Een vergeten boodschap: God spreekt door gevoel

‘Je bent niet tot gevoel gekomen, maar tot geloof.’ Deze uitspraak heb ik regelmatig gehoord in mijn omgeving, terwijl ik opgroeide in de dingen van God en Zijn Heilige Geest. Het is een waar woord en alle aanneming waardig. Want het klopt; geloof is

ds. K.H. (Karel) Bogerd
Nieuws

Preektocht door de Dokkumer Wouden

In de Dokkumer Wouden gaat op woensdag 10 april een derde ‘preektocht’ van start. De ‘preektocht’ begint om 9.30 uur in de Grote of St. Martinuskerk (Markt 2) te Dokkum. De eerste preektocht (40 deelnemers) werd op 23 maart 2022 gehouden in de Friese

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

We willen zelf de regie houden over ons leven (maar Jezus leert iets anders)

In de Bijbel vind je honderden voorspellingen over de geboorte, het leven en sterven van Jezus, die stuk voor stuk zijn uitgekomen. De gebeurtenissen rond de laatste achttien uur van Jezus’ leven zijn eeuwen tevoren voorspeld.Een van de belangrijkste

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Jezus' lijden en sterven: "Hij hield het uit omdat Hij aan ons dacht"

"Jezus heeft de lange lijdensweg kunnen verdragen omdat Hij ons al die tijd in gedachten had. Jezus heeft aan het kruis kunnen volharden omdat Hij steevast onze redding voor ogen had. Wij waren de vreugde die voor Hem in het verschiet lag. Jezus wist

Ds. G. van Zanden
Video

Is het allemaal pais en vree als je een nieuw hart hebt? Ds. Van Zanden geeft antwoord

"Hoe vaak wordt een mens op een dag boos? Een keer? Twee keer? Vijf keer? Tien keer? En een christen die een nieuw hart gekregen heeft? Wordt die ook boos? Kan hij zich nog eens ergens flink over opwinden of is het waar wat het kinderlied zingt: ‘Een

Leander Janse
Video

De oudste zoon is dicht bij de Vader, maar net zo vervreemd als zijn broer

De bekende gelijkenis beschrijft twee verloren zonen. Er bestaat niet alleen een wilde, uitbrekende vorm van zonde. Er is ook meer verborgen, op het oog fatsoenlijke manier, waarop je van God vervreemd kan zijn. De oudste zoon is dicht bij de Vader,

Zanger Elbert Smelt: “Dan mis ik haar gewoon heel erg natuurlijk. Ja, wie niet?”
Video

Zanger Elbert Smelt deelt herinneringen aan Kinga Bán: "Ik mis haar heel erg"

Bijna vijf jaar geleden overleed zangeres Kinga Bán. Zanger Elbert Smelt van de band Trinity bracht vlak voor haar dood samen met haar 'Leef met volle teugen' uit. In een video van Nederland Zingt vertelt hij over dit lied en over de bijzondere optre

Dato Steenhuis over zondebesef
Video

Videoboodschap Dato Steenhuis: Ben jij wel echt bewust van je zonden?

Zondebesef kan een lastig onderwerp zijn. In een video vertelt Dato Steenhuis hier meer over en beantwoordt hij de vraag: ‘Is mijn zondebesef wel groot genoeg? In zijn video benadrukt Steenhuis dat één zonde al voldoende is voor zondebesef. “Als je é

Ds. J. A. W. Verhoeven
Verdieping

Geloven in God is wel persoonlijk, maar niet individualistisch

Mijn geloof of hét geloof? Jonge mensen zeggen nogal eens dat ze belijdenis doen van ‘hun geloof’. Is dat hetzelfde als belijdenis doen van ‘het geloof’? Kan het belijden van het geloof, zoals beleden in het Apostolicum, toch persoonlijk worden? Rond

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Froukje Prakken

Inmiddels terug in Nederland kijken we met Froukje Prakken terug op de beginperiode van het zendingswerk dat haar man Ger en zij deden in Peru tussen 1983 en 1991. Een verhaal over Gods leiding en vertrouwen op God in moeilijke omstandigheden. Ook ho