Gereedschap voor kerkleiders (deel 1)

God24 februari 2021 Paulien Vervoorn
gereedschap

In veel gemeenten wordt de samenkomst geopend en afgesloten door een oudste van dienst. In andere gemeenten door een dienstleider of gastheer- of vrouw. Ik plaatste hierover een stelling op Facebook. Als reactie daarop vond de meerderheid dat iemand met talent de dienst moet leiden, of hij nu oudste is of niet. Er kwamen ook reacties als: ‘De dienst hoeft toch geen show te worden?’ En: ‘Het is juist mooi als oudsten zichtbaar zijn!’

Misschien voel jij je als een vis in het water als oudste van dienst. Dan zullen deze blogs vooral herkenning oproepen. Misschien zie je jezelf wel als een geestelijk leider, maar ligt deze taak jou niet zo. Daarom een aantal tips om je te ontwikkelen in je rol als oudste van dienst.

1. Bid om de leiding van de Heilige Geest
Ik vermoed dat je je voorbereiding start met het bidden om de leiding van de Heilige Geest. Bid dat Hij door jou heen werkt en je rust geeft. Bid dat Hij verhoogd zal worden door de hele dienst heen. Mensen die vertrouwen op de leiding van de Geest zonder zich voor te bereiden, zijn misschien wel lui. De Geest compenseert geen luiheid. Je hoorders hebben er recht op dat je je fatsoenlijk voorbereidt. Het andere uiterste is dat je alles dichttimmert. Laten we daarom bidden alsof alles van Hem afhangt en de dienst voorbereiden alsof het helemaal van ons afhangt.

Bid voor open oren, open ogen en open harten, zodat de boodschap van God mensen zal bemoedigen en aanmoedigen.

Als het de gewoonte is dat mensen spontaan naar voren komen om iets in te brengen, kun je dat niet voorbereiden. In deze blogs lees je tips die voornamelijk te maken hebben met wat je wél kunt voorbereiden. Sowieso zijn er altijd op het laatste moment nog accenten te verleggen en kun je inspelen op de sfeer. Misschien vraag je je af of die keuzes dan te maken hebben met mensenkennis, spreekervaring of de leiding van de Heer, maar het lijkt me ontspannen om niet strak onderscheid te maken tussen jouw inbreng en de leiding van de Heilige Geest. Onze gedachten zijn die van Christus, zegt Paulus (1 Kor. 2:16). Doordat de Geest van God in ons woont en Christus in ons leeft (vgl. Rom. 8:9 en 10), kan zijn denken ons denken worden. Geniet ervan! En ontspan.

Toch is dat niet altijd eenvoudig. Er zijn allerlei redenen waardoor je gestrest kunt zijn. Omdat je bang bent dat dit niet je ding is. Omdat je bang bent om beoordeeld te worden of kritiek te krijgen.

Je wordt minder gespannen als je de focus bij jezelf vandaan haalt en je je – op de goede manier –op je publiek richt. Bid voor open oren, open ogen en open harten, zodat de boodschap van God mensen zal bemoedigen en aanmoedigen.

2. Weet wat je wilt vertellen
Als spreker vind ik het zelf altijd fijn vlak voor de samenkomst even af te stemmen met de oudste van dienst. Zeker als ik een bijzondere oproep doe. Of ik vraag aan hem of hij me kan introduceren, zodat ik dat zelf niet hoef te doen. Ik raad je aan dat altijd even af te stemmen.

Namens God mag je de bezoekers welkom heten. Niet alleen de preek, het zingen en het bidden zijn belangrijk.

Als oudste van dienst ben je gastheer of gastvrouw en heb je een belangrijke functie. Namens God mag je de bezoekers welkom heten. Niet alleen de preek, het zingen en het bidden zijn belangrijk. Ook in je mededelingen heb je een kans iets positiefs uit te stralen. Om verwachting op te wekken. Hoe je dat doet? Lees de 10 tips voor meeslepende mededelingen.

3. Weet hoe je het wilt vertellen
De manier waarop je je boodschap onder de aandacht brengt, maakt ook uit.

Maak contact
Op het moment dat iemand komt oplopen en zijn mond nog niet eens heeft opengedaan, zie je vaak al of iemand contact maakt of niet. Een aantal tips om contact te maken en te houden.

– Ga rustig staan en kijk mensen aan. Zodra je contact hebt gemaakt, begin je te praten.

– Houd contact door te reageren op mensen. Laat merken dat je hun signalen opvangt door te knikken of te benoemen wat je ziet. Vergeet alsjeblieft alle dwaze adviezen dat je mensen niet zou moeten aankijken. Dan heb je geen contact. Het heet niet voor niets oogcontact!

Hoe ontspannener je bent, hoe groter de kans dat je op een natuurlijke manier lacht.

– Zoek steun, kijk of er mensen enthousiast zijn. Let op dat je hen niet te veel of te lang aankijkt. Dat wordt irritant.

– Zorg dat je alle richtingen evenveel aandacht geeft. Wissel je blikrichting na een zin of een paar zinnen. Let erop dat je oogcontact niet voorspelbaar is.

Lach
Uit allerlei onderzoeken van sociaal psychologen blijkt dat we mensen die lachen aardiger, meer likeable vinden. Natuurlijk hoef je geen nepsmile op te zetten. Daar prikken veel mensen doorheen. En ik hoef vast niet te zeggen dat je niet de hele tijd hoeft te lachen. Sterker nog: als je lacht terwijl je iets verdrietigs vertelt, geloven mensen je niet. Hoe ontspannener je bent, hoe groter de kans dat je op een natuurlijke manier lacht.

Laat jezelf zien
Mensen die op ons lijken, vinden we sympathieker. We beoordelen anderen op grond van overeenkomsten met onszelf. Zorg daarom dat mensen zich herkennen in wat je vertelt. In de voorbeelden die je geeft. In wat je over jezelf vertelt. Als je laat zien dat jij niet perfect bent, haken mensen eerder aan.

Als je laat zien dat jij niet perfect bent, haken mensen eerder aan.

Luister
Natuurlijk is het geen doel op zich dat mensen jou aardig vinden. En tegelijkertijd is het erg belangrijk. We laten ons namelijk eerder leiden door iemand die we aardig vinden dan door iemand die we niet zo graag mogen. Die likeability begint niet op het moment dat jij oudste van dienst bent. Die begint op de momenten dat je laat merken dat je luistert. Als oudste van dienst mag je laten merken dat je weet wat er leeft.

Wees je bewust van likeability en credibility
Je likeabilityfactor bepaalt of iemand aan- of afhaakt. Dat is echter niet het enige. Volgens sociaal psychologen word je beoordeeld op aardigheid én deskundigheid. Als je deskundig wilt overkomen, ga je stevig staan, neem je ruimte in en mag je langzame, grote gebaren maken en rustig praten. Je credibility, je geloofwaardigheid, wordt onder meer afgemeten aan de laagte van je stem. Je likeability aan de warmte van je stem. Durf stiltes te laten vallen. Het belangrijkst is uiteraard dat je weet waarover je praat.

In het voorgaande werd duidelijk hoe je op een strategische wijze je credibility- en likeabilityfactor kunt verhogen. Je zou daarmee in de valkuil kunnen stappen om nogal bezig te zijn met jezelf. Paulus laat zien hoe je die valkuil ontwijkt. Met volle vrijmoedigheid schrijft hij: ‘Dus volg mij na, zoals ik Christus navolg’ (1 Kor. 11:1). Hij durft zichzelf als voorbeeld neer te zetten, maar wel met de focus op Christus. Ten diepste draait onze likeability niet om onszelf, maar om de mate waarin we op Jezus lijken. Als oudste mag je Hem vertegenwoordigen. Niemand is zo credible en likeable als Hij!

Paulien Vervoorn is spreker, trainer en auteur en eigenaar van Geloofwaardig Spreken. Deze blog verscheen eerder op haar website en is een bewerking en samenvatting van het hoofdstuk Geloofwaardig de dienst leiden: Vaardigheden voor de samenkomst, dat verscheen in het boek Ik wil U van harte dienen: Gereedschap voor oudsten.

Praatmee

Beluister onze podcast

#321 voorganger Teun van der Leer en predikant Peter Sinia in gesprek over de doop
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Yoran
Nieuws

Vader vermiste christelijke jongen (16) doet belangrijke oproep

Ondanks dat er met duizenden vrijwilligers werd gezocht, is de vermiste christelijke Yoran Krol (16) nog steeds niet gevonden. Zijn vader doet op sociale media daarom nogmaals een oproep en vraagt iedereen die zich in de regio op het water begeeft go

Insalvation en Michelle Lee
Video

InSalvation en Ann Michelle Lee brengen nieuwe single uit: 'Breek de hemelen open'

Het kan nog zo donker lijken in je eigen leven en om je heen; Gods licht kan het doorbreken. De nieuwe single van InSalvation (met gast Ann Michelle Lee) is een gebed om dat te laten gebeuren; een hartenkreet voor het hier en nu. De single is sinds 2

Nigeria gevangenis
Nieuws

Nigeriaans predikantsechtpaar verbleef ten onrechte drie jaar in gevangenis

Een rechtbank in de Nigeriaanse staat Kaduna heeft dominee Jonah Gangas en zijn vrouw Josephine vrijgesproken. Het echtpaar zat meer dan drie jaar gevangen. Ze werden beschuldigd van ontvoering en het bekeren van een jong moslimmeisje, een beschuldig

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar over ziekenzalving: "Het is niet iets magisch of engs"

"We zijn het kwijtgeraakt om met handoplegging te bidden. Dat kwam door de roomse kerk die daar een soort magische werking aan ging toeschrijven. Merkwaardig is trouwens dat we die zegening met handoplegging nog steeds kennen, maar dan alleen bij het

David de Vos
Nieuws

DoorBrekers cancelt Paasconferentie David de Vos: 'Zaait verdeeldheid in lichaam van Christus'

Hij is een gevierd man binnen de evangelische beweging. Maar zijn aankomende boek en verschillende interviews daarover, lijken evangelist en spreker David de Vos plotseling de kop van jut te maken binnen diezelfde beweging. Hij kreeg de afgelopen dag

Wycliffe
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers ontwikkelt nieuwe methode waarbij Bijbels sneller vertaald moeten worden

Wycliffe Bijbelvertalers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om Bijbels sneller te vertalen en daarmee Gods Woord aan meer mensen aan te kunnen bieden. Dat meldt The Christian Post. In samenwerking met lokale kerken en tolken werkt de organisatie mom

Oekraïners
Nieuws

Christenen helpen tienduizenden Oekraïners: "Ik wil dat ze weten wie Jezus is"

Toen Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel, trokken bijna een miljoen Oekraïners naar het kleine buurland Moldavië. Hoewel de meeste van deze vluchtelingen naar huis zijn teruggekeerd of zich in andere landen hebben gevestigd, verblijven er n

Ds. J. B. Alblas over Psalm 47
Video

Ds. Alblas over Psalm 47: een boodschap van hoop in tijden van ellende

‘Want de HEERE, de Allerhoogste, is ontzagwekkend, een groot Koning over de hele aarde.’ In zijn meditatie geeft ds. J. B. Alblas uitleg over Psalm 47 vers 1 tot 5: “Het thema van heel deze Psalm is het koningschap van God. Het gaat om Hem en om Zijn

Meerartikelen

Ds. R. W. Mulder
Nieuws

Ds. R. W. Mulder aanvaardt beroep hersteld hervormd Waarder

De hersteld hervormde gemeente in Waarder verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. R. W. Mulder (foto) uit Montfoort heeft het beroep aanvaard. Waarder was sinds vorig jaar vacant vanwege het emeritaat van ds. L. W. C. Ruijgrok. Mulder bedankt

Rik Op den Brouw
Column

Een les van Jezus: je hoeft niet het maximale uit het leven te halen

Voor sommigen is het leven het plaatsen van vinkjes op een ‘bucketlist’. Wat moet je gedaan hebben en wat moet je gezien hebben. Hoe spectaculairder en hoe verder, hoe beter. Altijd op zoek naar iets nieuws. Anderen doen alles om rijker en belangrijk

Albert van der Heide
Column

Een vergeten boodschap: God spreekt door gevoel

‘Je bent niet tot gevoel gekomen, maar tot geloof.’ Deze uitspraak heb ik regelmatig gehoord in mijn omgeving, terwijl ik opgroeide in de dingen van God en Zijn Heilige Geest. Het is een waar woord en alle aanneming waardig. Want het klopt; geloof is

ds. K.H. (Karel) Bogerd
Nieuws

Preektocht door de Dokkumer Wouden

In de Dokkumer Wouden gaat op woensdag 10 april een derde ‘preektocht’ van start. De ‘preektocht’ begint om 9.30 uur in de Grote of St. Martinuskerk (Markt 2) te Dokkum. De eerste preektocht (40 deelnemers) werd op 23 maart 2022 gehouden in de Friese

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

We willen zelf de regie houden over ons leven (maar Jezus leert iets anders)

In de Bijbel vind je honderden voorspellingen over de geboorte, het leven en sterven van Jezus, die stuk voor stuk zijn uitgekomen. De gebeurtenissen rond de laatste achttien uur van Jezus’ leven zijn eeuwen tevoren voorspeld.Een van de belangrijkste

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Jezus' lijden en sterven: "Hij hield het uit omdat Hij aan ons dacht"

"Jezus heeft de lange lijdensweg kunnen verdragen omdat Hij ons al die tijd in gedachten had. Jezus heeft aan het kruis kunnen volharden omdat Hij steevast onze redding voor ogen had. Wij waren de vreugde die voor Hem in het verschiet lag. Jezus wist

Ds. G. van Zanden
Video

Is het allemaal pais en vree als je een nieuw hart hebt? Ds. Van Zanden geeft antwoord

"Hoe vaak wordt een mens op een dag boos? Een keer? Twee keer? Vijf keer? Tien keer? En een christen die een nieuw hart gekregen heeft? Wordt die ook boos? Kan hij zich nog eens ergens flink over opwinden of is het waar wat het kinderlied zingt: ‘Een

Leander Janse
Video

De oudste zoon is dicht bij de Vader, maar net zo vervreemd als zijn broer

De bekende gelijkenis beschrijft twee verloren zonen. Er bestaat niet alleen een wilde, uitbrekende vorm van zonde. Er is ook meer verborgen, op het oog fatsoenlijke manier, waarop je van God vervreemd kan zijn. De oudste zoon is dicht bij de Vader,

Zanger Elbert Smelt: “Dan mis ik haar gewoon heel erg natuurlijk. Ja, wie niet?”
Video

Zanger Elbert Smelt deelt herinneringen aan Kinga Bán: "Ik mis haar heel erg"

Bijna vijf jaar geleden overleed zangeres Kinga Bán. Zanger Elbert Smelt van de band Trinity bracht vlak voor haar dood samen met haar 'Leef met volle teugen' uit. In een video van Nederland Zingt vertelt hij over dit lied en over de bijzondere optre

Dato Steenhuis over zondebesef
Video

Videoboodschap Dato Steenhuis: Ben jij wel echt bewust van je zonden?

Zondebesef kan een lastig onderwerp zijn. In een video vertelt Dato Steenhuis hier meer over en beantwoordt hij de vraag: ‘Is mijn zondebesef wel groot genoeg? In zijn video benadrukt Steenhuis dat één zonde al voldoende is voor zondebesef. “Als je é

Ds. J. A. W. Verhoeven
Verdieping

Geloven in God is wel persoonlijk, maar niet individualistisch

Mijn geloof of hét geloof? Jonge mensen zeggen nogal eens dat ze belijdenis doen van ‘hun geloof’. Is dat hetzelfde als belijdenis doen van ‘het geloof’? Kan het belijden van het geloof, zoals beleden in het Apostolicum, toch persoonlijk worden? Rond

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Froukje Prakken

Inmiddels terug in Nederland kijken we met Froukje Prakken terug op de beginperiode van het zendingswerk dat haar man Ger en zij deden in Peru tussen 1983 en 1991. Een verhaal over Gods leiding en vertrouwen op God in moeilijke omstandigheden. Ook ho