Kiki verbleef in de gevangenis: "Ik heb het gered, omdat er mensen naast mij zijn gaan staan"

Levensverhaal3 februari 2021 Gevangenzorg Nederland
Kiki

Veel mensen kijken waarschijnlijk met gemende gevoelens terug op het jaar 2020. Maar Kiki niet. Voor haar was het een goed jaar. Het is ruim drie jaar na haar gevangenschap en ze heeft nu eindelijk haar leven weer op de rails. Ze durft in haar omgeving te vertellen dat ze gevangen heeft gezeten en publiceert zelfs een boek over haar ervaringen in de cel, want ze heeft een boodschap: “Geloof in mensen, zie hen. Doe net dat stapje extra en kijk naar het effect.” Dat stapje extra doen de vrijwilligers van Gevangenenzorg voor haar: Eline binnen, en Rianda buiten de gevangenis. Het heeft haar enorm geholpen. En toch: “Het wordt nooit meer als voor de detentie.”

Kiki (30) heeft in de jaren voor haar gevangenschap een goed leven. Ze heeft een fijne baan als begeleider van kinderen en jongeren die behalve een verstandelijke beperking ook gedragsproblemen hebben. Ze heeft een netwerk van vrienden, geen schulden. Alles gaat goed, op één ding na: ze mist geborgenheid en veiligheid. Haar jeugd was niet gemakkelijk. Als één van een drieling heeft ze lang in een couveuse gelegen. Misschien is dat gevoel van gemis daar begonnen.

Helemaal alleen
Om hieraan te werken, gaat ze in therapie en daar beginnen de grote problemen. Therapeuten komen al heel snel met diagnoses, maar Kiki voelt zich niet gehoord. Een van de therapeuten manipuleert en misbruikt haar, vertelt ze. Kiki stopt na verloop van tijd met deze therapie, gaat naar een andere hulpverlener, maar die gelooft haar misbruikverhaal niet. Dat geeft grote problemen, waardoor de verhouding met deze hulpverlener volledig ontspoort. Kiki heeft zichzelf niet meer in de hand, de hulpverlener voelt zich daardoor zo bedreigd dat ze aangifte doet bij de politie. Kiki wordt opgepakt en later overgebracht naar het penitentiair psychiatrisch centrum, een afdeling van een gevangenis in het noorden van het land. “Dan zie je boven je staan: Ingang gedetineerden. Het is net alsof je in een film bent terechtgekomen.” Ze raakt in paniek, wil nog haar vriendin bellen dat ze niet kan komen, maar ze mag niet bellen, wordt bang en boos en loopt radeloos weg. Ze wordt gepakt, tegen de grond geduwd en naar de isoleercel overgebracht en van haar eigen kleding ontdaan. “Dan heb je het gevoel dat je echt alles kwijt bent. Ik voelde me een beest. Helemaal alleen. Ik kan begrijpen dat ik ben opgepakt, maar ik kan niet begrijpen dat ik als een crimineel word behandeld.”

"De meeste dagen gaat om kwart voor vijf de celdeur dicht tot de volgende dag. Om je heen hoor je dan vrouwen bonken tegen de ramen. Je kunt er niet van weg."

Na een kort verblijf in de isoleercel, wordt ze overgebracht naar de gevangenisafdeling. “Het is heel heftig als je daar om je heen kijkt. Negentig procent van de vrouwen die daar zitten, is zelf slachtoffer. Ik ben niemand tegengekomen die zomaar wat heeft gedaan. Het zijn allemaal kwetsbare vrouwen, vaak zwakbegaafd. Je ziet zoveel ellende."

Anderen bepalen je dag
Het gevangenisleven valt haar zwaar. “Ik vind het heel moeilijk om niet zelf de regie te hebben. Vanaf het moment dat je binnenkomt, bepalen anderen je dag. Alle avonden zit je alleen. De meeste dagen gaat om kwart voor vijf de celdeur dicht tot de volgende dag. Om je heen hoor je dan vrouwen bonken tegen de ramen. Je kunt er niet van weg.”

Het maakt uit hoe je in de gevangenis wordt bejegend, vindt Kiki. Als ze na een conflict weer in paniek raakt en flipt, wordt ze niet tegen de grond geduwd, maar pakt een medewerker het anders aan. “Hij zei: ‘Laten we naar de gymzaal gaan.’ Het is niet te beschrijven wat er dan gebeurt.” Even voelt Kiki zich gezien.
Overdag mag ze naar de werkplaats. “Ook daar hoor je alleen maar heftige verhalen. Je blijft daar maar tussen zitten, je kunt niet een dagje weg of even een uitstapje maken.” Kiki begint behalve haar vrijheid ook de meest gewone dingen te missen: haar eigen deodorant, haar eigen parfum en haar eigen kleding.

‘Tof gesprek’
Ze verveelt zich in de gevangenis. “Het uitzicht is altijd hetzelfde. Toen zag ik in de woonkamer een poster van Gevangenenzorg: ‘Wil je extra bezoek?’ Dat wilde ik wel. Ik belde en kreeg iemand van Gevangenenzorg aan de lijn. Dat was zo’n tof gesprek: iemand van buiten die naar je luistert. Twee weken later al kwam Eline, een meisje van mijn eigen leeftijd. Dat er iemand naar je toekomt, dat je als mens wordt gezien, iemand zonder oordeel die met haar bezoek het zware gevangenisleven komt verlichten, dat is zo bijzonder! Gevangenenzorg is een supermooie organisatie. Ik zei tegen de andere vrouwen: ‘Meld je aan, je hebt er zoveel aan!’”

“Het is fijn om je verhaal te kunnen doen aan iemand met wie je verder niets moet, die aandacht voor mij heeft. Dat is de kracht ervan.”

‘Ik voelde het als een roeping’
Na negentig dagen komt Kiki vrij. Nog tijdens detentie hoort ze dat ze ook daarna een bezoekvrijwilliger van Gevangenenzorg kan krijgen, en dan komt Rianda in beeld. Rianda, een 28-jarige podotherapeut, weet tot kort daarvoor helemaal niets van het gevangeniswezen. Dat verandert als iemand haar aanraadt eens naar het Gevangenismuseum in Veenhuizen te gaan. Rianda, die eigenlijk zelden naar een museum gaat, volgt dit advies op en raakt erg onder de indruk van de verhalen van gevangenen die ze daar hoort. “De verhalen bleven hangen. Ik moest er iets mee.” Ze gaat op zoek en komt uit bij Gevangenenzorg, waar ze zich aanmeldt als vrijwilliger. Ze is dan 25 jaar. “Ik voelde het als een roeping.” Dan gaat het snel. Ze volgt de basiscursus en er is meteen een nazorgtraject voor haar: ze wordt gekoppeld aan Kiki. “Vanaf het eerste bezoek was er een klik.” Dat is duidelijk te merken. De beide meiden vullen elkaar tijdens het interview regelmatig aan en hebben lol samen. “In het begin vond ik het zwaar”, bekent Rianda. “Het verhaal van Kiki raakte me. Het kwam dichtbij. Dit had mij ook zomaar kunnen overkomen.”

In die tijd gaat het nog slecht met Kiki en ze is blij dat Rianda er voor haar is. “Het is fijn om je verhaal te kunnen doen aan iemand met wie je verder niets moet, die aandacht voor mij heeft. Dat is de kracht ervan.”

Mee naar de rechtszitting
Rianda gaat zelfs mee naar de rechtbank. Tegen de therapeut die Kiki misbruikte, is inmiddels door meerdere vrouwen aangifte van seksueel misbruik gedaan. Als Kiki dat hoort, sluit ze zich bij hen aan en doet ook aangifte. Ze gaat als toehoorder naar de zitting. Deze zaak staat los van de zaak waarvoor Kiki zelf heeft vastgezeten. Ze vindt het fijn dat Rianda meegaat naar de rechtszitting: Rianda staat dichtbij, maar toch weer anders dan je familie. De therapeut is veroordeeld, maar tegen het vonnis in hoger beroep gegaan.

"De kliko’s wegbrengen vond ik bijvoorbeeld fantastisch toen ik gevangen zat, want dat kon je even extra naar buiten."

Rianda is blij dat het nu zo goed gaat met Kiki. Ze zien elkaar nog regelmatig. Kiki heeft haar oude werk weer kunnen oppakken. Ze mocht weer terugkomen. “Mijn teamleider zei: Ik geloof in je en geef je een tweede kans. Hij heeft me zo gezien! Ik heb het gered omdat er mensen naast mij zijn gaan staan die in mij geloven. Dan kan het. Je hebt die mensen hard nodig.”

De detentie heeft diepe sporen in haar leven achter gelaten, maar heeft haar ook veel geleerd. “Hoe je omstandigheden ook zijn, er gebeuren elke dag weer dingen die waardevol zijn. Je gaat de kleine dingen waarderen. De kliko’s wegbrengen vond ik bijvoorbeeld fantastisch toen ik gevangen zat, want dat kon je even extra naar buiten.”

“Ik denk nog vaak als ik naar een concert of een restaurant ga: Ik kan dit doen, maar al die vrouwen die jarenlang vastzitten, missen dit.” Ze is bewogen met deze gevangenen. “Help die vrouwen! Ze hebben hulp nodig, anders kom je daar niet. Als je een mooi leven hebt gehad, zit je daar niet.”

Boek met eigen ervaringen
Pas sinds kort weten ook haar collega’s dat ze gevangen heeft gezeten. Jarenlang heeft ze dat geheim gehouden. Ze voelt zich nu sterk genoeg om daarover en over het misbruik te praten. Zelfs zo dat er dit najaar een boek over haar ervaringen is uitgekomen. In de gevangenis is ze begonnen te schrijven, deels uit verveling en deels om te verwerken wat ze meemaakte. Het is een boek van 200 pagina’s geworden. Met daarin een speciaal bedankje voor Gevangenenzorg en in het bijzonder voor Eline en Rianda!

Meer over Kiki en het boek dat zij schreef is te vinden op haar website. Daar is haar boek ook te downloaden. Bovenstaand artikel verscheen eerder op de site van Gevangenenzorg Nederland.

Praatmee

Beluister onze podcast

#321 voorganger Teun van der Leer en predikant Peter Sinia in gesprek over de doop
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Yoran
Nieuws

Vader vermiste christelijke jongen (16) doet belangrijke oproep

Ondanks dat er met duizenden vrijwilligers werd gezocht, is de vermiste christelijke Yoran Krol (16) nog steeds niet gevonden. Zijn vader doet op sociale media daarom nogmaals een oproep en vraagt iedereen die zich in de regio op het water begeeft go

Insalvation en Michelle Lee
Video

InSalvation en Ann Michelle Lee brengen nieuwe single uit: 'Breek de hemelen open'

Het kan nog zo donker lijken in je eigen leven en om je heen; Gods licht kan het doorbreken. De nieuwe single van InSalvation (met gast Ann Michelle Lee) is een gebed om dat te laten gebeuren; een hartenkreet voor het hier en nu. De single is sinds 2

Nigeria gevangenis
Nieuws

Nigeriaans predikantsechtpaar verbleef ten onrechte drie jaar in gevangenis

Een rechtbank in de Nigeriaanse staat Kaduna heeft dominee Jonah Gangas en zijn vrouw Josephine vrijgesproken. Het echtpaar zat meer dan drie jaar gevangen. Ze werden beschuldigd van ontvoering en het bekeren van een jong moslimmeisje, een beschuldig

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar over ziekenzalving: "Het is niet iets magisch of engs"

"We zijn het kwijtgeraakt om met handoplegging te bidden. Dat kwam door de roomse kerk die daar een soort magische werking aan ging toeschrijven. Merkwaardig is trouwens dat we die zegening met handoplegging nog steeds kennen, maar dan alleen bij het

David de Vos
Nieuws

DoorBrekers cancelt Paasconferentie David de Vos: 'Zaait verdeeldheid in lichaam van Christus'

Hij is een gevierd man binnen de evangelische beweging. Maar zijn aankomende boek en verschillende interviews daarover, lijken evangelist en spreker David de Vos plotseling de kop van jut te maken binnen diezelfde beweging. Hij kreeg de afgelopen dag

Wycliffe
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers ontwikkelt nieuwe methode waarbij Bijbels sneller vertaald moeten worden

Wycliffe Bijbelvertalers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om Bijbels sneller te vertalen en daarmee Gods Woord aan meer mensen aan te kunnen bieden. Dat meldt The Christian Post. In samenwerking met lokale kerken en tolken werkt de organisatie mom

Oekraïners
Nieuws

Christenen helpen tienduizenden Oekraïners: "Ik wil dat ze weten wie Jezus is"

Toen Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel, trokken bijna een miljoen Oekraïners naar het kleine buurland Moldavië. Hoewel de meeste van deze vluchtelingen naar huis zijn teruggekeerd of zich in andere landen hebben gevestigd, verblijven er n

Ds. J. B. Alblas over Psalm 47
Video

Ds. Alblas over Psalm 47: een boodschap van hoop in tijden van ellende

‘Want de HEERE, de Allerhoogste, is ontzagwekkend, een groot Koning over de hele aarde.’ In zijn meditatie geeft ds. J. B. Alblas uitleg over Psalm 47 vers 1 tot 5: “Het thema van heel deze Psalm is het koningschap van God. Het gaat om Hem en om Zijn

Meerartikelen

Ds. R. W. Mulder
Nieuws

Ds. R. W. Mulder aanvaardt beroep hersteld hervormd Waarder

De hersteld hervormde gemeente in Waarder verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. R. W. Mulder (foto) uit Montfoort heeft het beroep aanvaard. Waarder was sinds vorig jaar vacant vanwege het emeritaat van ds. L. W. C. Ruijgrok. Mulder bedankt

Rik Op den Brouw
Column

Een les van Jezus: je hoeft niet het maximale uit het leven te halen

Voor sommigen is het leven het plaatsen van vinkjes op een ‘bucketlist’. Wat moet je gedaan hebben en wat moet je gezien hebben. Hoe spectaculairder en hoe verder, hoe beter. Altijd op zoek naar iets nieuws. Anderen doen alles om rijker en belangrijk

Albert van der Heide
Column

Een vergeten boodschap: God spreekt door gevoel

‘Je bent niet tot gevoel gekomen, maar tot geloof.’ Deze uitspraak heb ik regelmatig gehoord in mijn omgeving, terwijl ik opgroeide in de dingen van God en Zijn Heilige Geest. Het is een waar woord en alle aanneming waardig. Want het klopt; geloof is

ds. K.H. (Karel) Bogerd
Nieuws

Preektocht door de Dokkumer Wouden

In de Dokkumer Wouden gaat op woensdag 10 april een derde ‘preektocht’ van start. De ‘preektocht’ begint om 9.30 uur in de Grote of St. Martinuskerk (Markt 2) te Dokkum. De eerste preektocht (40 deelnemers) werd op 23 maart 2022 gehouden in de Friese

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

We willen zelf de regie houden over ons leven (maar Jezus leert iets anders)

In de Bijbel vind je honderden voorspellingen over de geboorte, het leven en sterven van Jezus, die stuk voor stuk zijn uitgekomen. De gebeurtenissen rond de laatste achttien uur van Jezus’ leven zijn eeuwen tevoren voorspeld.Een van de belangrijkste

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Jezus' lijden en sterven: "Hij hield het uit omdat Hij aan ons dacht"

"Jezus heeft de lange lijdensweg kunnen verdragen omdat Hij ons al die tijd in gedachten had. Jezus heeft aan het kruis kunnen volharden omdat Hij steevast onze redding voor ogen had. Wij waren de vreugde die voor Hem in het verschiet lag. Jezus wist

Ds. G. van Zanden
Video

Is het allemaal pais en vree als je een nieuw hart hebt? Ds. Van Zanden geeft antwoord

"Hoe vaak wordt een mens op een dag boos? Een keer? Twee keer? Vijf keer? Tien keer? En een christen die een nieuw hart gekregen heeft? Wordt die ook boos? Kan hij zich nog eens ergens flink over opwinden of is het waar wat het kinderlied zingt: ‘Een

Leander Janse
Video

De oudste zoon is dicht bij de Vader, maar net zo vervreemd als zijn broer

De bekende gelijkenis beschrijft twee verloren zonen. Er bestaat niet alleen een wilde, uitbrekende vorm van zonde. Er is ook meer verborgen, op het oog fatsoenlijke manier, waarop je van God vervreemd kan zijn. De oudste zoon is dicht bij de Vader,

Zanger Elbert Smelt: “Dan mis ik haar gewoon heel erg natuurlijk. Ja, wie niet?”
Video

Zanger Elbert Smelt deelt herinneringen aan Kinga Bán: "Ik mis haar heel erg"

Bijna vijf jaar geleden overleed zangeres Kinga Bán. Zanger Elbert Smelt van de band Trinity bracht vlak voor haar dood samen met haar 'Leef met volle teugen' uit. In een video van Nederland Zingt vertelt hij over dit lied en over de bijzondere optre

Dato Steenhuis over zondebesef
Video

Videoboodschap Dato Steenhuis: Ben jij wel echt bewust van je zonden?

Zondebesef kan een lastig onderwerp zijn. In een video vertelt Dato Steenhuis hier meer over en beantwoordt hij de vraag: ‘Is mijn zondebesef wel groot genoeg? In zijn video benadrukt Steenhuis dat één zonde al voldoende is voor zondebesef. “Als je é

Ds. J. A. W. Verhoeven
Verdieping

Geloven in God is wel persoonlijk, maar niet individualistisch

Mijn geloof of hét geloof? Jonge mensen zeggen nogal eens dat ze belijdenis doen van ‘hun geloof’. Is dat hetzelfde als belijdenis doen van ‘het geloof’? Kan het belijden van het geloof, zoals beleden in het Apostolicum, toch persoonlijk worden? Rond

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Froukje Prakken

Inmiddels terug in Nederland kijken we met Froukje Prakken terug op de beginperiode van het zendingswerk dat haar man Ger en zij deden in Peru tussen 1983 en 1991. Een verhaal over Gods leiding en vertrouwen op God in moeilijke omstandigheden. Ook ho