Gejoel zorgt voor nuanceverlies
Iedereen die de toespraak heeft bekeken of beluisterd, herinnert zich direct het gejoel en gefluit waarmee de toespraak werd verstoord. Op geen enkele manier kan deze asocialiteit worden gerechtvaardigd. Het respecteren van een overheid is niet alleen belangrijk, maar ook een Bijbelse opdracht.

Maar dit bijzondere intermezzo zorgde er ook voor dat er maandagavond maar twee smaken overbleven. De keuze: voor óf tegen de boodschap die Rutte bracht. Maar die tegenstelling is te scherp. De maatregelen er terecht; met corona valt niet te spotten, zoals oud-SGP-voorman Bas van der Vlies onlangs treffend verwoordde. Tegelijkertijd valt er op Ruttes toespraak wel een en ander af te dingen.

Eén doel, geen uitleg
Ruttes toespraak en de daarin aangekondigde maatregelen sloten allemaal aan bij een doel: het gevoel van urgentie aanbrengen en hard ingrijpen zijn bedoeld om de cijfers naar beneden te brengen. Maar waarom de lockdown anders is geregeld dan in bijvoorbeeld maart werd niet duidelijk. En sommige maatregelen zorgen niet direct zichtbaar voor een afremming van de verspreiding. In tijden van crisis ontstaat er gemakkelijk wantrouwen. We weten hoe gevaarlijk corona kan zijn, hoe het onze families kan raken. Hoe moe de verpleegkundigen zijn die straks wellicht aan jouw bed staan. Dat was genoeg om de huidige maatregelen te begrijpen en ook te zien dat het niet goed ging. Maar we weten ook dat het kabinet scholen niet zómaar wil sluiten. Waarom was dat nu ineens wel nodig en is het nog steeds niet mogelijk om maatwerk te leveren? Welk perspectief is er nu nog voor ondernemers? De toespraak bestond voor bijna de helft uit een opsomming van maatregelen. In de dagen daarna veranderde er nog veel aan de maatregelen; tegelijkertijd hield de kritiek aan. De houdbaarheid van de toespraak is daarmee beperkt en zal niet lang blijven hangen.

Liberale kilheid
De boodschap van de premier was ‘ingrijpend’ en ‘heftig’. Aan alles was te merken dat Rutte deze boodschap liever níét had verteld. Maar het vormt wel het enige waarop het draagvlak van de maatregelen gebaseerd is: het is voor iedereen moeilijk, dus we dragen allemaal verantwoordelijkheid. Er wordt een koude gezamenlijkheid gecreëerd zonder menselijke maat. Nederlanders zijn steeds meer individueel gericht en de politiek van de afgelopen jaren heeft maar weinig inzet betoond om juist de structuren van het maatschappelijk middenveld te behouden. Het individu staat, conform het regerende liberalisme, centraal. Het gezin wordt bijvoorbeeld niet langer gezien als steunpilaar van de samenleving. Kerken zijn er alleen voor mensen die ‘er nog in geloven’. Christelijke waarden als gemeenschappelijke deler worden niet gekoesterd, maar verdwijnen. Hoe wil Rutte in een verweesde samenleving nog mensen overtuigen het goede te doen voor elkaar als er geen elkaar meer is? De uitzichtloosheid maakt moedeloos, zeker als de premier niet méér over kerst te zeggen heeft dan ‘mooi’ en ‘warm’. Wat hebben we juist nu Licht in de duisternis nodig!

Onmaakbare kerst
‘Kabinet opnieuw ingehaald door de snelheid van het coronavirus’, kopte het Financieel Dagblad na de toespraak. Oftewel: het kabinet heeft de controle verloren. Nauwelijks een paar uur later probeerde zorgminister Hugo de Jonge de Nederlanders te bemoedigen: de vaccinatie start begin januari, we zijn beter geworden in het testen. Nog even door de zure appel heen bijten, dan redden we het wel.

Als het afgelopen jaar ons iets heeft geleerd, is dat dat het leven niet maakbaar is. Inzetten op vaccinatie als enige antwoord is gevaarlijk en kan gemakkelijk voor teleurstelling zorgen. Dat besef kan ons huiverig maken. Maar waarom zouden we? God alléén houdt alles in Zijn hand. Een troostvolle boodschap die we juist nu kunnen delen – tijdens de onmaakbare, triest lijkende kerstdagen. Dan krijgen de woorden ‘We komen hier doorheen’ een bijzondere betekenis. Omdat God kracht geeft, iedere dag opnieuw.

Lianne Ruitenbeek is voorzitter van commissie Binnenland bij SGP-jongeren.