Promotieonderzoek Wim Dekker naar gezinsconcepten in het sociaal werk
Het sociaal werk ontbeert een helder gezinsconcept. Er is onduidelijkheid over wat een gezin is, wat een gezin doet en wat de functie van een gezin is. Dat wil niet zeggen dat het gezin niet betekenisvol wordt gevonden. Maar het valt het sociaal werk nog niet mee om de vinger echt op die betekenis te leggen. Dat is de uitkomst van een onderzoek naar gezinsconcepten in het sociaal werk in Nederland door Wim H. Dekker.
Op 24 november 2020 verdedigt hij zijn proefschrift aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Dekker is als associate lector Informele Netwerken en Laatmoderniteit verbonden aan de Christelijke Hogeschool Ede. Zijn studie verschijnt onder de titel Ergens bij horen bij uitgeverij Van Gennep.
Wat is ‘het gezin’?
Het spreken over het gezin in het sociaal werk is diffuus, impliciet, soms tegenstrijdig en soms verlegen, stelt socioloog Dekker. Vanzelfsprekend is dit ook van invloed op het handelen. Sociaal werkers spreken makkelijker over een informeel netwerk en over de wijk als sociale gemeenschap dan over ‘gezin’ en ‘familie’. In dit onderzoek wordt het gezinsconcept van het sociaal werk nauwgezet in kaart gebracht, eerst door het denken over het gezin in het werk van invloedrijke sociologen te analyseren, daarna door de redes van lectoren sociaal werk te onderzoeken. Tot slot komen sociaal werkers aan het woord.
Buiten beeld geraakt
Een van de conclusies is dat het sociaal werk, mede onder invloed van de sociologie, wel erg sterk onder de indruk is geraakt van de individualisering. De demografische gegevens rond het gezin bevestigen de trend van individualisering maar zeer ten dele. Niettemin is de betekenis van het gezin voor kinderen en volwassenen in het sociaal werk wat buiten beeld geraakt. Vooral rond de begeleiding van partnerrelaties leidt dit tot handelingsverlegenheid bij sociaal werkers. Dit is des te pijnlijker wanneer in ogenschouw wordt genomen dat de belangrijkste doelgroep van het sociaal werk, noem het de lagere sociale klasse, juist baat heeft bij een gezinsgerichte benadering. Het roept de vraag op of het sociaal werk niet te kritiekloos mee is gegaan in de neo-liberale visie op individualisering.
Gezinsconcept actualiseren
In zijn onderzoek pleit Wim H. Dekker voor een gezinsconcept passend bij het actuele sociaal werk. Hij levert daar enkele belangrijke aanzetten voor. Omdat de mens naast een individu ook een relationeel wezen is, is de rol van het gezin nog lang niet uitgespeeld. Daarvoor is het gezin een te waardevol instituut om mensen te helpen bij te dragen aan het samenleven.
Praatmee