Volgens de schrijver moeten we terug naar een cultuur van aanraken en is de negativiteit rondom aanraking al veel langer aan de gang, ver voordat er van een coronavirus sprake was. “Aanraking en fysiek contact zijn dankzij de misbruikverhalen uit de katholieke kerk, de misstanden bij kinderdagverblijven en via de hashtag #metoo in een kwaad daglicht komen te staan. Er wordt gezegd: ‘Pas op, raak niet aan, dat is gevaarlijk.’ Daarom wil ik met een positief verhaal over aanraking komen.”

Hoe heeft het elkaar (niet) aanraken precies betrekking op deze tijd?
“Ik heb het boek niet speciaal voor deze tijd geschreven. Ik had het ook geschreven als er geen corona was geweest. Maar toen corona kwam ontstond er een momentum. Want we zijn er nu volop mee bezig, een beter moment is niet denkbaar om dit thema aan de orde te stellen. Ik vind het echt vreselijk dat het coronabeleid zo lijdt aan blikvernauwing.”

Ja heeft u zich eraan gehouden, dat beleid?
“Alleen die vraag al. Heeft u zich eraan gehouden. Een hele massieve benadering waar ik niet in mee wil. Ik neem het besmettingsgevaar serieus. Ik wil verstandig met de situatie omgaan. Alleen waar ik niet in mee ga is dat het probleem van onze lichamelijk gezondheid het enige probleem is dat er bestaat. Er zijn allerlei situaties waarin ik andere waarden belangrijker vind dan het risico om besmet te raken met het coronavirus. Dan kies ik steeds.”

Kunt u een voorbeeld geven van zo’n situatie?
“Ik vind het bijvoorbeeld afschuwelijk dat er mensen zijn die in eenzaamheid gestorven zijn. Dat had nooit mogen gebeuren. Dat vind ik echt hemeltergend. Verhalen van een kleinkind dat huilt en een oma die er met de handen op de rug bij staat omdat ze het kind niet op mag pakken. Je merkt nu na de zomer dat mensen er een soort ziek van worden dat ze elkaar niet mogen aanraken. Het is zo tegen de menselijke natuur in dus het is niet zo gek dat die spanningsboog na een half jaar zijn einde heeft bereikt.”

Hoe worden we er dan ziek van als we niet aangeraakt worden?
“Dat heet eenzaamheid, een tekort aan bevestiging en geborgenheid. Je kunt dat allemaal wel met woorden of met gedachten doen… maar dat fysieke aspect is zo erg onze bestaanswijze. Het aanraken is de meest voor de hand liggende en meest diepgaande vorm om elkaar te bevestigen, te verwelkomen, te troosten en te bemoedigen. Als dat allemaal verdwijnt uit het leven… daar verpietert een mens van. Dat lijkt mij een vrij bekend geluid.”

Heeft u dat zelf ook ervaren het afgelopen half jaar?
“Nee, want ik heb mensen genoeg die mij aanraken. Ik ben ook blijven aanraken in allerlei situaties. Maar ik heb bijvoorbeeld een moeder van 90 die in een tehuis zit en ik heb daar maandenlang niet bij mogen komen. Vreselijk. Dat is zo slecht voor een mens. Dit is hoe het menselijk leven in elkaar zit. Daar kun je fysiek contact niet uithalen. Dan maak je het leven kapot.”

Ik heb weleens gehoord dat baby’s doodgaan als ze niet aangeraakt worden in de eerste maanden van hun leven. Wat weet u daarvan?
“Dat is het wetenschappelijk onderzoek dat halverwege vorige eeuw gaande was. Eerst met resusaapjes maar later ook met baby’s. Dat gebeurt dus letterlijk. Baby’s die alles hebben: eten en drinken maar geen fysiek contact, die sterven. Daar is behoorlijk wat onderzoek naar gedaan de afgelopen vijftig jaar."

Gaat het niet aanraken nog een veel grotere impact hebben dan het hele coronavirus?
“Ja dat zeg ik ook in mijn boek, we moeten het hebben over de gezondheid van heel de mens. Dus ook over de psychische, geestelijke en sociale gezondheid van een mens. Door alles in te richten op één aspect richt je heel veel schade aan op de andere vlakken van het leven. Het vermijden van risico is wat dat betreft een illusie. Op het moment dat je het ene risico vermijdt neem je op een ander gebied wel een risico.”

Hoe kunnen christenen, de wetten van de overheid in acht nemend, toch genoeg aangeraakt worden?
“Door keuzes te maken. De keuze om een zekere mate van risico te gaan nemen op besmetting. Je moet per context de afweging maken hoeveel risico je neemt. Uit vrees dat we ziek worden zijn we collectief op gehouden met leven. We moeten blijven kiezen voor het leven. We moeten geen onnodig risico nemen maar zorg er wel voor dat je aangeraakt blijft worden. Ga niet mee in die rigiditeit van helemaal niet aanraken. Je moet dus op een gegeven moment op allerlei terreinen binnen de anderhalve meter gaan begeven. Als je tenminste ook de hogere wetten wilt gehoorzamen dan alleen de wetten van de overheid. Dat is het thema nu. Op welk moment ga je burgerlijk ongehoorzaam worden?”

Dat moment is wat u betreft aangebroken?
“Ja wat mij betreft wel. Want het is bizar dat als ik de dingen blijf doen waar ik in geloof als christen: dat ik de liefde moet uitleven met alles wat in mij heb, dat dit gewoon strafbaar is voor de Nederlandse wet. Het lichamelijk troosten, verbinden et cetera. Dat is toch bizar.”

Welke momenten van aanraking zijn u in dit leven het meest bijgebleven?
“Mooie vraag. Die moet ik even binnen laten komen. Het beeld dat bovenkomt is dat ik naast een meisje fietste en er was even een moment dat onze armen elkaar aanraakten. Dat moment heeft een diepe impact op mijn leven gehad. Als ik het nu vertel kan ik gevoel ook zo weer terughalen. Inmiddels ben ik al 36 jaar met deze dame onderweg en nog steeds verliefd dus dat komt mooi uit. Een ander moment is toen ik een therapeutenopleiding deed. Daar werd ik zelf ook doorgelicht en werd ik geconfronteerd met de diepe pijn van mijn eigen leven. Tijdens die diepe pijn werd ik echt stevig vastgehouden door een therapeut. Wat heeft mij dat geholpen om die pijn daadwerkelijk te durven voelen, te verwerken en te helen van die pijn. Dat had ik alleen niet gekund.”

Kunt u een voorbeeld geven van zo’n pijnpunt uit uw eigen leven?
“Ik heb een geboortetrauma gehad. Ik ben bijna gestikt tijdens de geboorte, ik had de navelstreng twee keer om mijn nek dus ik ben echt in doodsangst geweest. Daar doe je dan sessies over waardoor je weer helemaal in die ervaring terecht komt. Je wordt weer dat kleine kind en dan vanuit die doodsangst is er dus iemand, in de rol van therapeut, die je met open armen opvangt. Die ving mij op en heeft mij een half uur vastgehouden, terwijl ik een volwassen man was. Daar heb ik een half uur mijn trauma kunnen uittrillen zeg maar. Wat fijn dat er dan iemand is die je alleen maar vasthoudt een half uur lang, er werd niks gezegd, alleen maar vastgehouden.”