Bidden voor Israël en bidden voor de zending

Dagelijks leven22 oktober 2020 Steven Paas
paas

In veel kerken in Nederland is het een gewoonte om in het bijzonder te bidden voor Israël, vanuit de veronderstelling dat de unieke verkorenheid van het oudtestamentische Israël als ‘volk van God’ nog steeds in het bijzonder geldig is voor het Joodse volk van vandaag. Het bidden voor ‘Uw verkoren volk’ gebeurt niet alleen op ‘Israëlzondag’, de eerste zondag in oktober, maar ook op andere tijden in het jaar.

Dr. Bob Wielenga, sinds 1980 zendingspredikant (nu emeritus) in Zuid Afrika, begrijpt dit wel maar is het er niet mee eens. In de Afrikaanse context wordt zo’n apart Israëlgebed niet herkend. Naar zijn inzicht zou je ‘geen aandacht voor Israël’ moeten hebben ‘in een separaat blokje in de eredienst’. Maar hij kan goed plaatsen dat binnen het gebed voor de zending onder alle volken ‘wereldwijd plaats zou ingeruimd moeten (of mogen, kunnen) worden voor het Joodse volk’.

Hij denkt daarbij niet aan een bijzondere noodzaak ‘om speciaal te bidden voor de staat Israël’. Wel kan hij zich voorstellen dat Westerse christenen zich medeschuldig voelen aan de geschiedenis van vervangingsideologie, antisemitisme, uitlopend op de Holocaust en daarom nu als correctie aan Israël een uitzondelijke plaats willen geven in Gods heilsplan. Maar de diepste oorzaak van de gewoonte om in het bijzonder voor Israël als ‘Gods volk’ te bidden zoekt Wielenga in het voorbijgaan aan de missionaire strekking van het Oude Testament, gericht op alle volken

‘Nationalistisch Jahwisme’
In twee dissertaties (1990, 1997) bespreekt Wielenga de betekenis van het Oude Testament, respectievelijk in de zending en voor de zending.(Barend, (Bob) Wielenga, Volk van het land als missiologisch model: Oude Testament en zending in zuidafrikaanse kontekst, University of South Africa, 1990. Idem, Verbond en zending: Een verbondsmatige benadering van zending, University of South Africa, 1997. Handelsuitgave: Uitgeverij Mondiss, Kampen, 1999) Sinds de opkomst van de monarchie in het oudtestamentische Israël kwam de macht in Juda te liggen bij de bovenlaag van het volk die bestond uit de priesterstand en de hof-elite aan de ene kant, met aan de andere kant het ‘volk van het land’ ofwel ‘de leidende families van de plattelandsbevolking buiten Jeruzalem’. Die elite heeft naar Wielenga’s inzicht de taak van Israël om voor de wereld missionair model te zijn, verkwanseld en er een religieus-nationalistische ideologie (Wielenga: ‘nationalistisch Jahwisme’) van gemaakt. In die ideologie werden de ‘gojim’ (niet-Joden) lieden waarvan je afstand moest houden, behalve wanneer ze als proselieten dezelfde ideologie wilden aanhangen.

Het is voor ons zaak om het oorspronkelijke missionaire karakter van het Oude Testament te vinden en te onderscheiden van die ideologie. De auteur legt uit hoe dit ‘nationalistisch Jahwisme’ ging afwijken van Gods bedoeling. Het belette Israël om een zegen voor de volken te zijn (Gen. 12:3; Ex.19:5-6; Dt 4:5-8). De geopenbaarde wil van God in de Torah raakte op de achtergrond. Er was in de tijd van het Oude Testament geen sprake van naar buiten gerichte zending, maar ook niet van de bedoelde aantrekkende zending. En daardoor ging het fout met Gods plan om door Israël de volkeren met Zijn zegen te bereiken. Pas met de komst van Jezus Christus wordt dit nationalisme doorbroken. Jezus laat in Zijn leven, sterven en opstanding de ware betekenis zien van wat de profeten over Israël hadden gezegd.

Waarschuwing tegen zendingsontrouw
Wielenga’s dissertaties vormen een belangrijke waarschuwing voor christenen vandaag, in de zending en ook bij het toerusten voor de zending. De auteur bevestigt kernpunten van onze kritiek op het ‘Israëlisme’, inclusief de extreemste vorm ervan, het ‘Christenzionisme’. In hun hermeneutiek hebben de aanhangers van die bewegingen in hun lezen van het Oude Testament het verschijnsel van zelfconserverend, niet-missionair ‘nationalisme’ niet onderscheiden van Gods universele bedoeling met Zijn handelen met Israël én voor de wereld. Ze zijn ten onrechte uitgegaan van de een of andere nog te verwachten ‘letterlijke’ vervulling van de oudtestamentische herstelprofetieën in een bepaald etnisch volk en geografisch ‘land’.

In de Westerse kerkgeschiedenis zien we dit soort religieus-nationalistische ideologie doorwerken in de zending, die vaak tot een dekmantel werd van koloniale overheersing, racistisch vooroordeel en apartheidsbeleid. Gods verbondssluiting met Israël in het Oude Testament was echter op het heil voor alle naties gericht. Je kunt met een beroep op het Oude Testament Gods verbond niet speciaal claimen voor één bepaald volk of land.

Het Oude Testament als richtlijn voor zending
Je kunt uit het Oude Testament echter wèl aanwijzingen halen voor zending vandaag. Ten tijde van het Oude Testament was in Israël wees de tempeldienst, heen naar de komst van de Heiland der wereld. Die dienst was richtinggevend voor het leven en moest de samenleving onderwijzen in haar missionaire gerichtheid en taak. Dat is volgens Wielenga vandaag nog nog zo, maar dan ten aanzien van de Kerk. In haar eredienst, verkondiging en liturgie draagt de Kerk een missionair karakter. De Kerk is er om christenen te doen deelnemen aan de Missio Dei, dat wil zeggen aan Gods zending in de wereld, die Hij verwerkelijkt in en door Jezus en de leden van Zijn Lichaam, daartoe in staat gesteld door de Heilige Geest. Voor die missie onder alle volken, inclusief het Joodse volk, bidden christenen, niet alleen op een bepaalde dag, maar dagelijks.

Dr. Steven Paas sr is theoloog. Hij publiceert over kerkgeschiedenis, zending, Israëltheologieën en de lexicografie van het Chichewa, een veel gesproken taal in Centraal-Afrika

Praatmee

Beluister onze podcast

#321 voorganger Teun van der Leer en predikant Peter Sinia in gesprek over de doop
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Yoran
Nieuws

Vader vermiste christelijke jongen (16) doet belangrijke oproep

Ondanks dat er met duizenden vrijwilligers werd gezocht, is de vermiste christelijke Yoran Krol (16) nog steeds niet gevonden. Zijn vader doet op sociale media daarom nogmaals een oproep en vraagt iedereen die zich in de regio op het water begeeft go

Insalvation en Michelle Lee
Video

InSalvation en Ann Michelle Lee brengen nieuwe single uit: 'Breek de hemelen open'

Het kan nog zo donker lijken in je eigen leven en om je heen; Gods licht kan het doorbreken. De nieuwe single van InSalvation (met gast Ann Michelle Lee) is een gebed om dat te laten gebeuren; een hartenkreet voor het hier en nu. De single is sinds 2

Nigeria gevangenis
Nieuws

Nigeriaans predikantsechtpaar verbleef ten onrechte drie jaar in gevangenis

Een rechtbank in de Nigeriaanse staat Kaduna heeft dominee Jonah Gangas en zijn vrouw Josephine vrijgesproken. Het echtpaar zat meer dan drie jaar gevangen. Ze werden beschuldigd van ontvoering en het bekeren van een jong moslimmeisje, een beschuldig

Ds. J. Koppelaar
Video

Ds. Koppelaar over ziekenzalving: "Het is niet iets magisch of engs"

"We zijn het kwijtgeraakt om met handoplegging te bidden. Dat kwam door de roomse kerk die daar een soort magische werking aan ging toeschrijven. Merkwaardig is trouwens dat we die zegening met handoplegging nog steeds kennen, maar dan alleen bij het

David de Vos
Nieuws

DoorBrekers cancelt Paasconferentie David de Vos: 'Zaait verdeeldheid in lichaam van Christus'

Hij is een gevierd man binnen de evangelische beweging. Maar zijn aankomende boek en verschillende interviews daarover, lijken evangelist en spreker David de Vos plotseling de kop van jut te maken binnen diezelfde beweging. Hij kreeg de afgelopen dag

Wycliffe
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers ontwikkelt nieuwe methode waarbij Bijbels sneller vertaald moeten worden

Wycliffe Bijbelvertalers heeft een nieuwe methode ontwikkeld om Bijbels sneller te vertalen en daarmee Gods Woord aan meer mensen aan te kunnen bieden. Dat meldt The Christian Post. In samenwerking met lokale kerken en tolken werkt de organisatie mom

Oekraïners
Nieuws

Christenen helpen tienduizenden Oekraïners: "Ik wil dat ze weten wie Jezus is"

Toen Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel, trokken bijna een miljoen Oekraïners naar het kleine buurland Moldavië. Hoewel de meeste van deze vluchtelingen naar huis zijn teruggekeerd of zich in andere landen hebben gevestigd, verblijven er n

Ds. J. B. Alblas over Psalm 47
Video

Ds. Alblas over Psalm 47: een boodschap van hoop in tijden van ellende

‘Want de HEERE, de Allerhoogste, is ontzagwekkend, een groot Koning over de hele aarde.’ In zijn meditatie geeft ds. J. B. Alblas uitleg over Psalm 47 vers 1 tot 5: “Het thema van heel deze Psalm is het koningschap van God. Het gaat om Hem en om Zijn

Meerartikelen

Ds. R. W. Mulder
Nieuws

Ds. R. W. Mulder aanvaardt beroep hersteld hervormd Waarder

De hersteld hervormde gemeente in Waarder verwelkomt binnenkort een nieuwe predikant. Ds. R. W. Mulder (foto) uit Montfoort heeft het beroep aanvaard. Waarder was sinds vorig jaar vacant vanwege het emeritaat van ds. L. W. C. Ruijgrok. Mulder bedankt

Rik Op den Brouw
Column

Een les van Jezus: je hoeft niet het maximale uit het leven te halen

Voor sommigen is het leven het plaatsen van vinkjes op een ‘bucketlist’. Wat moet je gedaan hebben en wat moet je gezien hebben. Hoe spectaculairder en hoe verder, hoe beter. Altijd op zoek naar iets nieuws. Anderen doen alles om rijker en belangrijk

Albert van der Heide
Column

Een vergeten boodschap: God spreekt door gevoel

‘Je bent niet tot gevoel gekomen, maar tot geloof.’ Deze uitspraak heb ik regelmatig gehoord in mijn omgeving, terwijl ik opgroeide in de dingen van God en Zijn Heilige Geest. Het is een waar woord en alle aanneming waardig. Want het klopt; geloof is

ds. K.H. (Karel) Bogerd
Nieuws

Preektocht door de Dokkumer Wouden

In de Dokkumer Wouden gaat op woensdag 10 april een derde ‘preektocht’ van start. De ‘preektocht’ begint om 9.30 uur in de Grote of St. Martinuskerk (Markt 2) te Dokkum. De eerste preektocht (40 deelnemers) werd op 23 maart 2022 gehouden in de Friese

Wilkin van de Kamp
Boekfragment

We willen zelf de regie houden over ons leven (maar Jezus leert iets anders)

In de Bijbel vind je honderden voorspellingen over de geboorte, het leven en sterven van Jezus, die stuk voor stuk zijn uitgekomen. De gebeurtenissen rond de laatste achttien uur van Jezus’ leven zijn eeuwen tevoren voorspeld.Een van de belangrijkste

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp over Jezus' lijden en sterven: "Hij hield het uit omdat Hij aan ons dacht"

"Jezus heeft de lange lijdensweg kunnen verdragen omdat Hij ons al die tijd in gedachten had. Jezus heeft aan het kruis kunnen volharden omdat Hij steevast onze redding voor ogen had. Wij waren de vreugde die voor Hem in het verschiet lag. Jezus wist

Ds. G. van Zanden
Video

Is het allemaal pais en vree als je een nieuw hart hebt? Ds. Van Zanden geeft antwoord

"Hoe vaak wordt een mens op een dag boos? Een keer? Twee keer? Vijf keer? Tien keer? En een christen die een nieuw hart gekregen heeft? Wordt die ook boos? Kan hij zich nog eens ergens flink over opwinden of is het waar wat het kinderlied zingt: ‘Een

Leander Janse
Video

De oudste zoon is dicht bij de Vader, maar net zo vervreemd als zijn broer

De bekende gelijkenis beschrijft twee verloren zonen. Er bestaat niet alleen een wilde, uitbrekende vorm van zonde. Er is ook meer verborgen, op het oog fatsoenlijke manier, waarop je van God vervreemd kan zijn. De oudste zoon is dicht bij de Vader,

Zanger Elbert Smelt: “Dan mis ik haar gewoon heel erg natuurlijk. Ja, wie niet?”
Video

Zanger Elbert Smelt deelt herinneringen aan Kinga Bán: "Ik mis haar heel erg"

Bijna vijf jaar geleden overleed zangeres Kinga Bán. Zanger Elbert Smelt van de band Trinity bracht vlak voor haar dood samen met haar 'Leef met volle teugen' uit. In een video van Nederland Zingt vertelt hij over dit lied en over de bijzondere optre

Dato Steenhuis over zondebesef
Video

Videoboodschap Dato Steenhuis: Ben jij wel echt bewust van je zonden?

Zondebesef kan een lastig onderwerp zijn. In een video vertelt Dato Steenhuis hier meer over en beantwoordt hij de vraag: ‘Is mijn zondebesef wel groot genoeg? In zijn video benadrukt Steenhuis dat één zonde al voldoende is voor zondebesef. “Als je é

Ds. J. A. W. Verhoeven
Verdieping

Geloven in God is wel persoonlijk, maar niet individualistisch

Mijn geloof of hét geloof? Jonge mensen zeggen nogal eens dat ze belijdenis doen van ‘hun geloof’. Is dat hetzelfde als belijdenis doen van ‘het geloof’? Kan het belijden van het geloof, zoals beleden in het Apostolicum, toch persoonlijk worden? Rond

'De Wereld Rond'
Podcast

Zendingswerker deelt ervaringen in podcast: Froukje Prakken

Inmiddels terug in Nederland kijken we met Froukje Prakken terug op de beginperiode van het zendingswerk dat haar man Ger en zij deden in Peru tussen 1983 en 1991. Een verhaal over Gods leiding en vertrouwen op God in moeilijke omstandigheden. Ook ho