De tekst staat op afstudeerkaartjes, geciteerd om iemand aan te moedigen die God niet lijkt te kunnen vinden en het wordt voorgeschreven als een dokter die een recept uitlegt: neem Jeremia 29:11 een paar keer, met een vol glas water, en bel me morgen nog eens. Ik denk dat je je beter voelt.

"'Want ik weet welke gedachten ik over u koester', verklaart de Heer, 'gedachten van vrede en niet van onheil, om u een hoopvolle toekomst te geven', zegt Jeremia 29:11 - mogelijk één van onze meest geliefde, maar meest verkeerd begrepen verzen in de hele Bijbel.

Verband
Natuurlijk kan iemand zich er beter door voelen, maar dit vers, zoals we het vaak voorschrijven, wordt volledig uit zijn verband gehaald. Het betekent niet wat mensen denken dat het betekent. Het is tijd om een back-up te maken en te zien wat de auteur van Jeremia eigenlijk zegt.

Als het gaat om het lezen van de Bijbel, zijn we soms zo vertrouwd met de woorden, dat we ze wel lezen maar niet echt begrijpen. We zien de woorden en horen de woorden, maar we snappen er niets van. Bekendheid kan tot luiheid leiden, en zo veel van onze misverstanden over de Schrift ontstaan doordat we te bekend zijn met de passage en er niet met frisse ogen naar kijken. Als we vaker met een frisse blik tot het Woord van God zouden komen, zouden we ons realiseren dat sommige van onze meest voorkomende interpretaties van de Schrift, niet zo logisch zijn als wanneer we ze in de context van de passage bekijken.

In vers 4 staat van Jeremia 29: "Dit is wat de Almachtige Heer, de God van Israël, zegt tot allen die ik van Jeruzalem naar Babylon in ballingschap gevoerd heb..."

Dit vers, geciteerd aan talloze individuen die worstelen met roeping of het onderscheiden van Gods wil, is helemaal niet aan individuen geschreven. Deze passage is geschreven aan een hele groep mensen - een hele natie. Voor alle grammatici die er zijn, de "u" in Jeremia 29:11 is niet enkelvoud, het is meervoud (jullie). En je hoeft geen Hebreeuwse geleerde te zijn om te beseffen dat "één" versus "veel" een groot verschil is.

Eng
En het vers net ervoor is misschien nog enger. Want in Jeremia 29:10 legt God de details van deze belofte vast: dat Hij haar zal vervullen "nadat de zeventig jaar voor Babylon zijn voltooid". Met andere woorden, ja, God zegt, ik zal je verlossen - na 70 jaar ballingschap. Dit staat zeker ver af van onze verwachting van dit vers in wat Gods plannen om ons voorspoedig te maken, werkelijk bedoelen. Hij had wel een toekomst en hoop voor hen, maar het zou er heel anders uitzien dan de Israëlieten ooit hadden verwacht.

Dus? Sommigen van jullie denken misschien. Zelfs als het vers uit zijn verband wordt gehaald, biedt het nog steeds waarde, toch? God kent de plannen van individuele mensen, dus het is net zo goed om Jeremia 29 te blijven voorschrijven aan diegenen die Gods plan voor hun leven willen, toch? Ja en nee, is het antwoord.

Context
We moeten de Bijbel tot ons laten spreken en niet toestaan dat onze eigen persoonlijke neiging in de Bijbel tot ons spreekt. Als Jeremia 29 tot de natie Israël spreekt, en niet slechts één persoon, dan moeten we beginnen met de waarheid in de Schrift. Context is belangrijk - God spreekt op een bepaald moment in de tijd, tot een bepaalde groep mensen, met een reden.

Dit betekent dat God plannen heeft voor een hele groep mensen, namelijk de natie Israël. En als we verder lezen in de Schrift, ontdekken we dat deze belofte werd vervuld: degenen die in ballingschap waren, keerden terug en de natie Israël werd een tijdlang hersteld. God deed een belofte door de profeten, en die belofte kwam uit.

Calvijn
Maar dat is ook niet het einde van het verhaal. Er is iets met de voorschriften die buiten de context vallen, die zo velen gebruiken bij het gebruik van dit vers. God is tenslotte een God van verlossing, en Hij wil mensen verlossen en hen op een pad van heelheid brengen, net zoals Hij wilde dat de natie Israël verlost en weer heel zou worden.

Zoals Johannes Calvijn over deze passage zegt, heeft de profeet het niet alleen over historische verlossing voor die periode, maar ook over "toekomstige verlossing". Voor de Israëlieten luisterde God naar hun gebeden toen ze Hem met heel hun hart zochten, en op zijn tijd leidde Hij hen uit ballingschap.
Maar hoe is dit nu op ons van toepassing? Kunnen we nog steeds hoop hebben in zo'n mooie belofte - ook al werd die lang geleden tot mensen gesproken, mensen in een heel andere situatie dan de onze?

Allereerst doen we dit allemaal samen. Dit vers is niet van toepassing op geïsoleerde individuen of op een brede gemeenschap. Het gaat om beiden: individuen en de gemeenschap. Het hier geschilderde beeld is er een van individuen in de gemeenschap, zoals het Lichaam van Christus waarover Paulus spreekt. Een groep mensen die samen God aanbidden, in de hoop op een toekomstige verlossing.

Collectief
De theologen Stanley Grenz en John Franke leggen in hun boek Beyond Foundationalism uit hoe een gemeenschap 'de blik van haar leden op de toekomst richt'. De toekomst in Jeremia is er een die stralend is - een toekomst die iedereen in de gemeenschap door middel van gebed en aanbidding zoekt als hun collectieve hoop voor de toekomst. Velen van ons willen wanhopig weten wat voor plan God voor ieder van ons heeft, maar laat de profeet Jeremia ons eraan herinneren dat het niet allemaal om ons gaat, en dat het er misschien niet uitziet zoals we denken.

Nog belangrijker dan onze beslissing over naar welke school we gaan, naar welke stad we verhuizen of welk werk we aannemen, is de toekomstige hoop op het Koninkrijk van God, voorspeld door de profeten en vervuld tijdens de regering van onze nu en komende Koning. Op deze manier is de belofte van Jeremia 29:11 groter dan ieder van ons - en veel beter.

Bovenstaand artikel kwam in 2020 tot stand en wordt ter inspiratie van lezers af en toe gedeeld op de sociale mediakanalen van Cvandaag.