Veel (evangelische) kerken kennen zo’n bezinningsmoment helemaal niet. Mensen worden soms op een emotionele manier geworven voor het Koninkrijk. Heel vaak heb ik gezien dat de mensen die in een oprechte, maar emotionele bui Jezus wilden gaan volgen uiteindelijk teleurgesteld afhaakten. Het is helemaal niet zo erg dat de kerk een drempel heeft. Kijk naar de Vroege Kerk waar de niet-gedoopte aanwezigen de kerk moesten verlaten op het moment dat de eucharistie werd bediend. De weg naar de doop toe kon wel twee jaar duren en was het moment om te starten met een intensief traject om mensen te leren radicaal anders te leven dan voordat zij zich bij Jezus aansloten.

Hoge moraal
Zowel in het Oude als in het Nieuwe Testament wordt heel helder dat het moraal van het volk van God nogal hoog is. Niet voor niets spreekt Jeremia over een “nieuw hart”, spreekt Jezus over “opnieuw geboren worden” en schrijft Paulus over “leven door de Geest”. Metaforen voor een radicale verandering in denken en handelen die niet zozeer voortkomt uit gedragsverandering vanuit de mens, maar als gedragsverandering door de inwoning van God.

Het Nieuwe Testament spreekt over “leven als kinderen van het licht” en op tal van andere manieren wordt tot uitdrukking gebracht dat die mens volledig veranderd is, van binnenuit door de verbondenheid met Christus. Die diepe en grote verandering zou zomaar kunnen uitblijven door de snelle manier waarop wij in onze kerken soms mensen dopen zonder hen mee te nemen op de lange, diepe weg van Jezus. De Bijbel is vrij helder over die verandering: overgaan van de dood tot het leven, geroepen uit de duisternis tot het licht. Het leven van de heiligen is dan ook een inspiratie voor andere mensen.

Kromme stok
In mijn jeugd was ik door geboorte lid van een bepaald kerkgenootschap waar bijna wekelijks de uitdrukking: “God kan rechte slagen slaan met een kromme stok” voorbijkwam. In die kringen was dat een hoopvolle zin die aangaf dat God tot alles in staat is. En natuurlijk is het voor God geen enkel probleem om met een kromme stok een rechte slag te slaan. Hij is immers God! Het wordt echter problematisch als dit de modus operandi is geworden en dat we gedrag wat niet bij de wedergeboorte hoort gaan goedpraten door deze theorie die ik de “kromme stokken theorie” ben gaan noemen.

Vandaag las ik deze theorie terug op Facebook waar iemand de leugens van president Trump wilde vergoelijken door de kromme stok theorie van stal te halen. We moesten maar voorzichtig zijn, want per slot van rekening kwam er uit de mond van de president toch ook christelijke taal, heeft hij veel predikanten als volgeling en is hij tegen abortus. Wat wil je nog meer? Deze uitwas van de kromme stok theorie heeft van kromme stokken dus het nieuwe recht gemaakt en daar ben ik absoluut alert op.

Geen duisternis
Vaak wordt verwezen naar bijbelpassages waar God ongelovigen gebruikt voor zijn doelen. Denk aan de Farao uit Exodus en koning Kores. Maar om van deze uitzondering een leidend model te maken moet je volgens mij heel wat stukken uit de Bijbel scheuren. Nergens hoor ik Jezus, Paulus, Jeremia of Haggai dit soort dingen zeggen! Waar onrecht of vals geloof wordt geconstateerd wordt deze stevig ontmaskerd om de gelovigen te beschermen tegen charlatans. Beluister Paulus maar eens in al zijn brieven. Of Jezus, als hij de Farizeeën aanpakt! Niks kromme stokken die recht slaan. Kromme stokken slaan krom – zo simpel is dat.

Johannes is heel helder als hij zegt dat God licht is en in Hem geen duisternis is te vinden. En ja natuurlijk kan de Schepper van kolibries, zeemeeuwen, mensen en orka’s alles ten goede doen keren. Hij is God! Maar dat is niet wat de basis is. De basis is een radicaal veranderd leven wat zich van de duisternis naar het licht heeft bewogen. Paulus zegt dat het licht geen enkele (geen enkele!) gemeenschap heeft met de duisternis. Laten we dus stoppen met de kromme stok theorie, het is een onjuist beeld wat ons mensen doet geloven dat God het allemaal wel best vind. En ja, omwille van de heiligen is het onze taak als herders om te waarschuwen voor een vals evangelie. Een evangelie waar krom het nieuwe recht is.

Het licht brengt goedheid voort en gerechtigheid en waarheid. Onderzoek wat de wil van de Heer is. Neem geen deel aan de vruchteloze praktijken van de duisternis maar ontmasker die juist, want wat daar in het verborgene gebeurt, is te schandelijk voor woorden.

Foto: Dasja Zijlstra