De kerk als een event: is daar iets mis mee?
Ik schrijf een column door te reageren op een column. Moet je nooit doen natuurlijk. En toch doe ik het. Want Fred de Vries is een kattenliefhebber. Reden genoeg om iemand tegen te spreken. Hoe kan iemand nu de grootste, vrij rondlopende, door velen gedoogde moordenaars en uitroeiers van de laatste vliegende resten van de biodiversiteit van het noordelijk halfrond liefhebben? Totaal onbegrijpelijk. Maar toch zijn de katten niet de reden dat ik schrijf.
Mijnheer De Vries kan niet zoveel met de eenzijdige uitspraken van dr. Bouter over de kerk. Dat is natuurlijk nog geen argument. Dat ligt voor mijn woorden over katten toch echt anders. Maar ze komen er misschien nog wel. Volgens de schrijver van de collumn kán Bouter niet zoveel vinden van de kerken die ‘events’ organiseren want hieronder valt de kerk waar mijnheer De Vries door God naar geroepen is. Poeh. In de gereformeerde gemeenten kun je door de Heer geroepen worden maar dit is toch anders en het lijkt mij sterk dat dit een vooral subjectieve waarneming is. Maar ook dát is natuurlijk een subjectieve waarneming.
Ondertussen is op deze manier de discussie snel gesloten. Want als God zelf daar iemand toe geroepen heeft wie zijn wij dan om daar iets van te vinden. En misschien zijn we dan ook wel bij de reden dat Bouter niet begrepen wordt. Want er zijn er toch van Paulus, en van Apollos en het is toch goed en gezellig zo? Iedereen mag er zijn, met hun eigen vorm van diensten. De liturgie is iets wat overal anders kan zijn omdat voor ieder ‘menstype’ er wel wat in te vinden is. De eredienst is eerder een soort grabbelton geworden voor wat mensen erin terug willen vinden. Want laten we eerlijk zijn: De Vries is niet geroepen naar een kerk waar hij totaal niet paste. De stem van zijn eigen emotie, zijn eigen beleving zal toch ook geroepen hebben. Dat wordt nog maar eens bevestigd door de dienst van de stofzuigerkerk waar hij ON-GE-LOOF-lijk door geraakt wordt.
De kerkdienst een event. Waar je wat moet beleven. Waar je ook jezelf in kwijt kunt. Een uitingsvorm. En inderdaad is dán een theologische uitspraak over de liturgie ineens elkaar de maat nemen. Kun je nagaan. Geen inhoudelijk gesprek over de inhoud maar een gesprek wat stopt omdat het erg persoonlijk wordt. Een symptoom van wat ik al schetste. Geen vormende dienst die ons oog in oog met God brengt, waar wij mensen állemaal een stapje terug doen en tegemoet getreden worden door God zelf die in woord en sacrament ons aanspreekt maar een dienst waarin mensen allemaal iets van hunzelf in leggen. Waar mensen emotioneel sterk geraakt worden. Dat zijn dan ook ongeveer de argumenten. Die zijn helemaal niet theologisch van aard maar emotioneel. Subjectief dus weer.
Wat is er mis met een event? Het taalgebruik alleen al. Reden genoeg. Een belevenis. Een feestje. Een hele happening. Maar de kerk past zich niet áán aan de cultuur door ook een feestje (wat altijd slechter is omdat het is afgekeken) te organiseren maar viert al eeuwen lang hetzelfde feest (een heel kerkelijk jaar met feesten rondom de geopende schriften) ongeacht of de cultuur dit nu zag zitten of niet.
En laat dat nu precies het probleem zijn. De uitspraken van mijnheer de Vries verraden zijn afgescheiden achtergrond. Dát is de reden dat Bouter niet begrepen wordt. Het is allemaal toch niet zo erg. Een nieuwe kerk erbij. Want die mensen mogen toch ook hun eigen gebruiken ontwikkelen en zaken zoeken die bij hun passen. Van de afgescheiden kerken tot aan de genoemde stofzuigerkerk, ze hebben allemaal gemeend een eigen kerk te kúnnen beginnen. (en ik mag het zeggen want ben in die eerste geboren én twintiger geworden) Ze zitten inmiddels zodanig aan hun eigen manier of emotie vast dat het spreken van dr. Bouter komt als uit een vergelegen land. Vreemd. En niet te begrijpen. Hier kunnen we niks mee. En dat terwijl het de vraag is of dit wel kán, een eigen kerk beginnen?
Er is maar één kerk natuurlijk. En dan niet een soort geestelijke met een hoofdletter en ondertussen lekker toch niet, maar écht een kerk. En díe hebben we gescheurd. En zijn we mee doorgegaan tot op de dag van vandaag. Dr. Bouter wil ons terecht laten beseffen: De kerk was er al voor mij. En dus kán ik er nooit een beginnen. Wat de reden ook is. De Bijbel beperkt open gaat, de predikant verhaaltjes staat te vertellen of zelf niet meer geloofd. Of ik mijn dominee nu een pannekoek vind, het orgel te langzaam werd bespeeld, de kerkdienst te saai werd, de mensen niet zo leuk, de koffie er níet was, of te heet of totaal niet lekker, uiteindelijk zijn er geen kerkjes van Paulus, of van Apollos maar ís de kerk VAN Christus. En daar moet je zijn! Er is maar éen fundament (1 Kor. 3).
En dus áls je al door God geroepen wordt: dan is dat een kerk stroom opwaarts zegt dr. Bouter. Je moet zwemmen: dichter naar de bron toe waar de kerk ooit is ontstaan. En dan geldt; hoe verder weg daarvan hoe lastiger. Een pittig stukje zwemmen. En dat valt niet mee. Zeker niet voor afgescheiden kerkmensen. Zeker niet als je tegen de druk van de stofzuiger ín moet zwemmen.
Ik ga het boek van dr. Bouter kopen. En lezen. En wie weet, komen mijnheer de Vries en ik elkaar eens tegen. Misschien wel in een hervormde wijkgemeente… Óf het moet zijn dat ik ook al ben weggezwommen.… langzaam tegen de stroom in… en ooit gevonden word in die weidse wateren van de Katholieke Kerk.
Wilbert Nieuwenhuis deed onderzoek naar CrossPoint in Getsewoud, een kerk in een seculiere omgeving.
Praatmee