Het Evangelie kan in alle talen worden vertaald, gehoord en binnen alle culturen gestalte krijgen. Het Evangelie sluit niemand uit. We mogen en kunnen volgelingen van Jezus zijn als mensen van nu en van hier. Daarvoor mogen we dankbaar zijn.

Eerst luisteren
Daarmee is het Evangelie ook het Evangelie zoals wij dat verstaan. Wij kennen ten dele. Sommige dingen vallen ons, omdat wij Nederlanders zijn, meer op dan anderen. Andere dingen spreken juist meer, omdat navolgers van Jezus bijvoorbeeld in armoede leven in Zuid-Soedan. Wíj ontvangen het Evangelie en daardoor wordt al ons spreken gekleurd. Dat stemt tot nederigheid. Niemand kan claimen het Evangelie voor de volle honderd procent te hebben begrepen. Niemand heeft daarom de waarheid in pacht.

Omdat de Geest spreekt in onze wereld en wij als gebrekkige mensen ten dele verstaan, hebben we elkaar nodig. Aan al het spreken moet ons luisteren voorafgaan: luisteren naar wat de Geest tot de gemeenten zegt (Openb.2:11). ‘Gemeenten’ staat in het meervoud, we horen niet alleen. Ook anderen horen wat de Geest spreekt. ‘Luisteren’ moet aan al ons spreken voorafgaan, ook luisteren naar elkaar. We ontdekken dan samen wat de diepte en de breedte van de liefde van God is (Ef.3:18).

Eigen cultuur
Dat het Evangelie alleen binnen de context van een cultuur wordt verstaan, is ook duidelijk in de Bijbel zelf. De verschillende delen van de Bijbel komen naar ons toe in een eigen cultureel gewaad. En ook Jezus Zelf kwam als mens, meer precies als ‘een Joods mens’ in een specifieke culturele context. Het gesprek is in de Bijbel gaande en verschillende getuigenissen vertellen ons, elk in een eigen vorm, de geschiedenis van deze Joodse man uit Nazareth. De Geest opent onze oren en leert ons Zijn stem verstaan. Woord en Geest zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Dat staat wel haaks op het relativisme van onze tijd, alsof de inhoud van het Evangelie afhangt van wat wíj ervan maken. Het gaat wel om dé waarheid, het gaat immers om de openbaring van Jezus Christus. De Schriften en de Geest getuigen van Hem. Hij is de Waarheid en het Leven. Al ons tastend zoeken, al ons gebrekkige verstaan, is een zoeken van Hem, van de waarheid die Hij is en het leven dat Hij geeft. Ingespannen willen we horen wat anderen van Hem hebben ontdekt, zodat we Hem en de Vader beter en beter zouden leren kennen.

Diepgaande invloed
Er is ook een omgekeerde beweging die we kunnen maken. Het Evangelie komt onze wereld binnen en ons verstaan wordt er door gestempeld. Het Evangelie doet echter ook iets met onze cultuur als geheel, met de manier waarop we de wereld zien.

Voor veel wetenschappers is het duidelijk: het samenleven van mensen, het ontstaan van een cultuur, begint bij religie. Religie maakt samenleven mogelijk, ze geeft ons gedeelde waarden en normen. Onze cultuur is een Joods-christelijke cultuur, ook al verschijnt die veelal in een humanistisch jasje. Tom Holland beschrijft (in Dominion) de diepgaande invloed van het christendom op de westerse cultuur. Het meest kenmerkende is daarbij het grote belang van zorg voor het zwakke, de liefde tot de naaste (zelfs in ideale vorm de liefde voor de vijand).

Deze wortels staan ter discussie. Bewust wordt soms geprobeerd alles ongedaan te maken wat aan het christelijk geloof herinnert. Jonathan Sacks, de voormalige opperrabbijn van Engeland, ziet hierin een bedreiging van de meest fundamentele waarden van de samenleving. Er is immers geen seculier alternatief dat persoonlijke belangen overstijgt. Als normen geen bedding hebben in een gedeelde geloofsovertuiging, slijten ze weg. Ons eigenbelang wint het dan van de zorg voor het zwakke, of het nu gaat om de naaste of om de schepping.

Ds. J. P. Ouwehand uit Houten is directeur van de GZB. Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 28 mei 2020, of download hier de gratis pdf.