Daan Damsteeg maakte een 'checklist' voor bekeringsverhalen niet-westerse migranten

Gesponsord6 mei 2020
Daan Damsteeg

Een 'checklist' voor bekeringsverhalen, voor Daan Damsteeg was dat de uitkomst van zijn afstudeeronderzoek Theologie. Hij deed zijn onderzoek naar bekeringsverhalen onder niet-westerse migranten en merkte dat er een model nodig was om ze te bevragen. "Niet om iemand af te schrijven of de deur te wijzen. Het is een model om mensen te begeleiden en ruimte te geven in hun zoektocht naar God en hun bekering."

Bekering is volgens Daan Damsteeg met name ingewikkeld omdat er niet alleen theologie bij komt kijken, maar ook sociale en culturele aspecten een rol spelen. "Binnen sommige pioniersplekken is wantrouwen richting de bekeringsverhalen van migranten ontstaan." Het onderzoek is gedaan om een model op te stellen voor pioniersplekken waar de situatie van wantrouwen onhoudbaar is geworden. "Onze ervaring leert dat sommige migranten de bekering misbruiken omdat er grote voordelen kunnen zijn aan christen zijn. Maar migranten hebben een eigen een cultuur, gewoonten en gebruiken. Daarnaast gaat het hier om gebroken mensen met trauma's. Juist deze mensen verdienen een warm nest. Wanneer er wantrouwen is, wint dit van ons verlangen om hen welkom te heten. Daarom is er een model nodig dat het bekeringsverhaal bevraagt. Het biedt bescherming voor beide partijen."

"Bekering gaat over meer dan alleen theologie."

Checklist
Voor zijn onderzoek heeft Damsteeg verschillende modellen gecombineerd en praktisch gemaakt. Hieruit volgt een soort checklist om de bekering te toetsen. Aan de hand van deze checklist kunnen gemeenten in gesprek gaan met migranten over hun bekering. "We hebben gekozen om het gesprek aan te gaan in de besloten kring binnen de pioniersplek. Als iemand hier zegt: 'ik wil gedoopt worden', dan gaan ze dit traject in." 

"Ik vroeg mezelf af of ik wel zou slagen voor de test. Ik denk het wel, maar het doen van het onderzoek is wel een eye-opener geweest voor mij", vertelt Damsteeg. "Ten eerste is bekering gericht op je hart, tussen God en jou. Daarnaast is bekering naar buiten gericht en te zien in je daden. Dat wat in je hart gebeurt in relatie tot God is niet zichtbaar voor anderen. Het product hiervan, naastenliefde, is dat wel. Dit laatste is te gebruiken voor de toetsing."

"Dit model zou je in principe op iedere christen toe kunnen passen. Om deze reden werkte het voor mij ook als een soort van spiegel."

Naast elkaar blijven staan
Het belangrijkste in dit proces is volgens Damsteeg om als kerk mee te leven. "Dat moet een hele intensieve weg zijn, waarin je tijd maakt voor elkaar en energie steekt in iemand. Het is belangrijk dat je elkaar echt leert kennen." Door elkaar te leren kennen voorkom je dat de migrant of de gemeente een verkeerd beeld heeft van de ander. "Veel mensen met een migratieachtergrond hebben een heel heilig beeld van christenen. Zeker in vergelijking met waar ze vandaan komen, zijn christenen zo goed en zo aardig. Na een tijdje blijkt dat christenen ook fouten maken, dan is het soms nog maar de vraag of iemand die zei bekeerd te zijn ook echt blijft geloven. Zij hoeven geen perfecte christenen te zijn, de mensen van de pioniersplek ook niet."

Volgens Damsteeg is het belangrijk om als kerk een open houding te hebben richting nieuwgelovigen. "Het is niet een model om iemand af te schrijven of de deur te wijzen. Het is een model om mensen te begeleiden en ruimte te geven in hun zoektocht naar God en hun bekering." Zelf zou hij het gesprek aangaan met de nieuwe bekeerlingen. Hierin staat relatie centraal.

Veroordelen of beoordelen?
De lijn tussen beoordelen en veroordelen lijkt erg dun. Dat heeft volgens Damsteeg vooral te maken met de houding van de kerk. "Als het doopverzoek van iemand wordt afgewezen zit daar toch een bepaalde mate van veroordeling in. Dan ga je als het ware op de stoel van God zitten en dit wil je niet. Toch moet je het wel doen om je gemeente te beschermen. Dit is een ingewikkelde tegenstrijdigheid. Het is lastig en je stelt jezelf ook de vraag: 'Wie ben ik om dit onderzoek te kunnen doen?'"

"Je gaat als het ware op de stoel van God zitten en dit wil je niet."

Het model is geen zwart-wit-checklist of iemand gelovig is, maar het is een handvat om hiernaar te kijken. Wanneer iemand aan de hand van het model wordt afgewezen voor de doop en verdere taken in de gemeente is dit geen volledig nee. Iemand is nog steeds welkom in de gemeente en de kerk blijft in gesprek met de persoon in kwestie. "Het model wordt toegepast vóór de doop. Dat heeft een belangrijke reden. Voor veel niet-westerse migranten kan de doop de kans op een verblijfsvergunning aanzienlijk vergroten. Na de doop is het 'praktische nut' van christen zijn voor hen weg. Dan komt het aan op de geloofsbeleving en doorzettingsvermogen. Als iemand dan geen persoonlijke geloofsbeleving heeft, is de doop een holle daad geweest. Na enige ervaring hiermee slaat het wantrouwen toe en ligt veroordeling op de loer. Dit model haalt het wantrouwen uit de relaties. Er is nu een onafhankelijk meetinstrument waardoor we elkaar van mens tot mens kunnen aanspreken. Beoordelen en niet veroordelen, dit model staat hopelijk op die flinterdunne grens."

Tips voor de gemeente
"Het is voor iedereen goed om open te blijven staan voor andere culturen binnen de kerk." Damsteeg geeft aan dat je mensen met een migratieachtergrond niet meteen af moet wijzen en het model alleen moet gebruiken wanneer een situatie van wantrouwen in de gemeente onhoudbaar is. "Door verschillende culturen en achtergronden in een gemeente leer je God op een nieuwe manier kennen. Daarom zou ik zeggen: ontvang migranten met open armen. Wat hun achtergrond ook is, hindoe, moslim of anders, samen leren we de veelkleurigheid van onze Schepper kennen. Zeker als christenen moeten we hen niet in de kou laten staan. Dit is een mooie manier om de liefde van God te laten zien."

Het liefst ziet de kersverse theoloog dat het model niet nodig is. "Pas het alleen toe als het echt niet anders kan en gebruik het met een bewogen hart vol compassie."

Wil je meer weten over dit onderzoek? Daan Damsteeg is per e-mail bereikbaar.

Beluister onze podcast

#319 Jeffrey & dr. Wim Dekker over welvaartsevangelist Tom de Wal, anti-Joodse protesten en de NGK
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

Toscane
Column

Italiaanse regio Toscane heeft behoefte aan kerkplanters

Recent kwamen we in Italië in contact met een wel erg energieke dame. Ze is een gepensioneerd advocate, 67 jaar en gewend de hele wereld rond te reizen. Ze heeft een huis in een stadje in het zuidoosten van Toscane, met de bedoeling hier in de toekom

Matthijs Voskuil
Nieuws

Christenen vragen aandacht voor verslavingsproblematiek tijdens Week van Verslaving

De Vluchtheuvel en Stichting Chris & Voorkom vragen in de Week van Verslaving aandacht voor verslavingsproblematiek onder (kerkelijke) jongeren. In de jongerencommunity BasiC vertellen deze week diverse jongeren over hun gok- eet of pornoverslaving.

dr. Christine Boshuijzen-van Burken
Nieuws

Technische Universiteit Eindhoven verwelkomt nieuwe hoofddocent Christelijke Filosofie

Stichting voor Christelijke Filosofie heeft met ingang van 1 maart 2024 dr. Christine Boshuijzen-van Burken als universitair hoofddocent Christelijke Filosofie benoemd aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e). In de aanstelling zal Boshuijzen-

Ds. Kees Kant
Verdieping

Is de strijd tussen Israël en Hamas werkelijk een 'Bijbelse' broedertwist?

In tal van Bijbelstudies, artikelen en preken is in de afgelopen decennia het conflict tussen Israël en de omliggende Arabische volken uitgelegd als een eeuwenoude broedertwist. Een conflict dat teruggaat tot Izaäk en Ismaël. Hagar wordt met haar zoo

Paul en Sophie van Dormael
Levensverhaal

Paul en Sophie van Dormael moesten binnen twee jaar twee kinderen begraven

Het is onnatuurlijk om als ouder je kind te overleven. Toch overkwam het Sophie en Paul van Dormael. Ze verloren in twee jaar twee van hun vier kinderen. In oktober 2021 overleed hun zoon Dick aan een spierziekte en vorig jaar januari overleed hun do

Christelijk Koor Jigdaljahu
Video

Christelijk koor Jigdaljahu zingt Psalm 136: 'Looft de Heer, want Hij is goed'

'Looft de Heer’ want Hij is goed, trouw in alles wat Hij doet. Want Zijn goedertierenheid, Zal bestaan in eeuwigheid.' Dit zijn de woorden van het eerste vers van de bekende Psalm 136. De Psalm werd vorige maand door Christelijk koor Jigdaljahu op sc

Dr. C. A. van der Sluijs
Opinie

Waar is ons kerkelijk besef gebleven in deze tijd?!

Behoudende predikanten zien de huidige afbrokkeling van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) met pijn, verdriet en grote zorg aan. Zo laten de mannenbroeders van de stichting Bewaar het Pand weten. Deze ontwikkeling mag ons allen met zorg vervu

Yerusha
Video

Damesensemble Yerusha en Tenira Sturm zingen het schitterende 'Hard geslagen, vastgenageld'

'Hier vindt ons geloof een bedding, onze hoop een vaste grond. Christus rots van onze redding die verloren zondaars vond. Alle lof, eer en aanbidding voor zijn nooit volprezen naam. Wie zijn hoop op Jezus vestigt leeft in hoop die nooit beschaamt', d

Meerartikelen

Mirjam Bikker
Nieuws

CU-leider Bikker buigt niet voor 'wokisme' en rechtspopulisme: 'Christelijke idealen niet onderhandelbaar'

'Ik wil hier met nadruk zeggen dat christelijk-sociale politiek niet buigt voor links-elitair ‘wokisme’ en ook niet buigt voor rechts-populisme waar telkens maar weer de meerderheid alles zou moeten bepalen', zo stelde ChristenUnie-leider Mirjam Bikk

Christelijke auteur over gecommercialiseerd St. Patrick’s Day: ware essentie verloren gegaan
Nieuws

Christelijke auteur over gecommercialiseerd St. Patrick’s Day: "Ware essentie verloren gegaan"

17 maart was het St. Patrick’s Day in Ierland. Op deze feestdag wordt de komst van het christendom naar het land herdacht. Auteur Aaron Burns verdiepte zich in het onbekende verhaal van de heilige Saint Patrick. "De ware essentie van Patricius is ver

Ds. M. Messemaker
Video

Ds. Messemaker vertelt waarom het beter is om in een hospice te zijn dan op een feest

"We komen niet heel graag in een sterfhuis of op een sterfkamer. Het is zo'n ruimte waar je de dood bijna voelt. Maar tegelijkertijd is het ook zo slecht nog niet om in een sterfkamer te zijn. De Bijbel zegt zelfs dat je daar beter kunt zijn dan op e

Seyi Omooba
Nieuws

Christelijke actrice moet 350.000 dollar betalen na ontslag om ‘homofobe opmerkingen’

De christelijke actrice Seyi Omooba dacht een prominente rol te vervullen in de toneelbewerking van 'The Color Purple', maar zover zou het niet komen. Omooba werd in 2019 vanwege 'homofobe opmerkingen' die zij vijf jaar eerder op Facebook geuit zou h

Ds. A. van Lingen
Nieuws

Nieuwe dominee voor hervormd Bodegraven: ds. A. van Lingen

De hervormde gemeente (PKN) in Bodegraven verwelkomt een nieuwe predikant. Ds. A. van Lingen (foto) heeft het beroep aanvaard en neemt afscheid van Kinderdijk. Bodegraven was sinds vorig jaar vacant in verband met het emeritaat van ds. A. Baas. Van L

Woorden van leven
Column

Zaaien en oogsten: de kracht van bemoedigende woorden

‘Elk woord dat wij spreken kan een baksteen zijn om mee te bouwen, maar ook een bulldozer om mee te slopen.’ Dit is een uitspraak van Joyce Meyer die mij aanspoort om te gaan onderzoeken wat de kracht van woorden kunnen zijn. OntdekkenIn deze reis me

Rik Op den Brouw
Verdieping

Hoe ontdekken we de waarheid in een wereld vol leugens?

Het lijkt steeds moeilijker te worden om vast te stellen wat waar is. Hoe weet je of iets echt is of ‘fake’ (nep)? De voortdurende stroom aan informatie maakt het onmogelijk om vast te stellen of iets objectief, wat dat ook precies mag betekenen, of

Jeremia
Verdieping

Jeremia: de profeet die werd genegeerd maar niet kon zwijgen

De profeet Jeremia leefde in een tijd die in zekere zin op de onze leek. Het was de achtste eeuw vóór Christus en de ene grote crisis volgde op de andere. Jeremia maakte mee hoe Israël zich losmaakte uit de macht van Assyrië, daarna hoe het slachtoff

Het verhaal van Amadou: “Ik kan niet iemand zien lijden en hem niet helpen, maar ik kan mijzelf niet behandelen.”
Video

Dokter Amadou deelt in videoboodschap heftig en inspirerend verhaal

Dokter Amadou zet zich vol passie in voor zijn patiënten. Zelf heeft hij een goedaardige tumor in zijn hals die niet in het ziekenhuis geopereerd kan worden. Dankzij de schepen van Mercy Ships is de tumor alsnog verwijderd. Twintig jaar lang werkte A

Alexander Noordijk en Joël Boertjens
Video

Terugkijken: een goed gesprek over LHBTI en geloof met Alexander Noordijk

Onlangs vond de derde ochtend plaats van de serie van vijf in de jonge Amsterdamse kerk Mozaiek020. In een volle zaal met belangstellenden ging voorganger Joël Boertjens in gesprek met dominee Alexander Noordijk over het actuele thema 'LHBTI en geloo

Evangelische Hogeschool
Nieuws

Studenten Evangelische Hogeschool aan de slag met hulpvragen

Studenten van het Basisjaar van de Evangelische Hogeschool zetten zich donderdag 21 maart 2024 in voor de kwetsbare naasten in de samenleving. Dit doen ze door met diverse hulpvragen aan de slag te gaan: opruimen, schilderen, tuinieren, ontmoetingsac

Dringende oproep uit Granada, Spanje
Video

Video: Oproep van Nederlands voorgangersechtpaar vanuit Spanje

Maarten en Nelleke zijn voorgangers van een kerk in Granada, in het zuiden van Spanje. Zij hebben de opdracht gekregen om het pand te kopen of te verlaten, maar beschikken niet over voldoende geld. Daarom doen zij een oproep tot investeren in het twi