Arie-Jan Mulder schrijft over liefde én angst: "We doen vaak alsof ons ego in de kerk niet bestaat"
Voor de lezers van CIP.nl is Arie-Jan Mulder geen onbekende. Hij is schrijver van artikelen en boeken, waaronder ‘De ontdekking van het avondmaal’ en ‘De Jezus manier; niet wijzen maar wenken’. Nu heeft hij een nieuw boek geschreven, ‘Liefde & Angst; een christelijke kijk op God en ons ego’. Aan CIP.nl vertelt hij waar dit bijzondere boek over gaat.
Om te beginnen: het boek wordt aangeprezen door dichter-zanger Rikkert Zuiderveld, bisschop Gerard De Korte, predikant Jan Wolsheimer en Theoloog des Vaderlands Samuel Lee. Dat zijn gelovigen met heel verschillende achtergronden. Hoe komt dat zo?
"Mijn boeken gaan eigenlijk altijd over de navolging van Christus, over hoe we vanuit het evangelie ons leven van alledag kunnen leiden. En dat is natuurlijk iets voor iedere christen, met welke geloofsachtergrond ook. Daarom heb ik ook aan zulke uiteenlopende mensen om een reactie op het boek gevraagd. Maar ik vind het wel heel bijzonder dat deze totaal verschillende mensen er allemaal zo enthousiast over zijn."
Toch is het onderwerp van het boek best wel pittig. Liefde en angst zijn sterke emoties.
"Het gaat inderdaad over diepe dingen. Maar dan niet in de eerste plaats over onze emoties, maar over liefde en angst als diepe drijfveren in ons bestaan. Ik laat in het boek zien dat we allemaal willen liefhebben, maar dat we daarbij gehinderd worden door eigenliefde. We zijn sinds de zondeval kwetsbare mensen, en die kwetsbaarheid maakt dat we mensen en situaties onder controle willen houden. We willen onszelf handhaven maar daardoor kunnen we anderen en ook onszelf beschadigen."
En heeft het evangelie daar dan een oplossing voor?
"Wat mij iedere keer weer opvalt is hoe relaxt Jezus omgaat met onze strijd tussen liefde en eigenliefde. Hij weet hoe lastig dat voor ons, mensen, is en hij veroordeelt ons niet maar probeert altijd te helpen. Zijn woorden, zijn verhalen en zijn voorbeeld laten zien hoe we in de praktijk kunnen omgaan met onze eigen en andermans beperkingen. Zo leert hij Petrus bijvoorbeeld dat echt liefhebben juist begint met het besef dat onze eigenliefde vaak in de weg zit. Dat lijkt tegenstrijdig, maar als je onder ogen durft te zien dat je in wezen toch wel erg op jezelf gericht bent, helpt dat enorm om in de praktijk vaker te kiezen voor liefde en niet voor eigenliefde."
Wat opvalt is dat je dat in het boek heel praktisch weet te maken en dat het boek ook makkelijk leest.
"Met een aantal bijbelverhalen laat ik zien hoe die worsteling tussen liefde en zelfhandhaving in de praktijk werkt. Zo worden mechanismes zichtbaar die in ons allemaal werken. Dus ik geef geen theoretische verhandelingen of dogma’s, maar ik laat zien hoe het werkt en dus hoe we er concreet mee om kunnen gaan.
Daarom gebruik ik ook graag herkenbare voorbeelden, bijvoorbeeld over een bekende voetballer, of over meisjes in Staphorst, maar ook dingen uit mijn persoonlijke leven en uit de kerkgeschiedenis."
Je legt een aantal bijbelverhalen uit, en dat is vaak heel verrassend, maar je schrijft ook een aantal hoofdstukken over het ego in de kerk. Waarom doe je dat?
"Dat doe ik omdat het helaas nodig is. We doen namelijk vaak alsof het ego in de kerk niet bestaat. Er is in Nederland zelfs een kerkgenootschap dat in zijn statuten zegt ‘in onze kerk is geen plaats voor het ego’. Dat is ongetwijfeld goed bedoeld, maar ook wel erg onverstandig. We kunnen onze neiging tot zelfhandhaving niet uitschakelen door middel van een kerkelijk besluit. We moeten in al onze contacten met anderen - ook in de kerk - juist goed opletten waar we ons door laten leiden, door ons ego (en dat gaat bijna vanzelf) of door liefde (en dat vraagt bewuste keuzes om de ander ruimte te geven). In de kerk luistert dat zelfs nog nauwer omdat we daar zoveel mooie en vrome woorden tot onze beschikking hebben om onszelf mee te rechtvaardigen. Dat leidt juist in de kerk vaak tot botsende ego’s en gelijkhebberij. Zo maken we broeders en zusters ongewild tot slachtoffer. Maar Jezus wilde liever zelf een slachtoffer worden dan anderen tot slachtoffer te maken. Dus dat zou ook onze houding mogen zijn. En dat vraagt bewustwording. Zelfreflectie is een prima middel tegen zelfhandhaving. We zijn niet geroepen om gelijk te hebben maar om lief te hebben, zeg ik altijd maar."
Maar als die drang tot zelfhandhaving in ons zo sterk is, zijn we dan niet min of meer overgeleverd aan de grillen van ons ego?
"Nee, gelukkig niet! Liefde kan immers de angst verdrijven, zoals de bijbel duidelijk laat zien. Maar het besef van die worsteling tussen liefde en eigenliefde confronteert ons wel met de vraag hoe de boodschap van Jezus daadwerkelijk grip kan krijgen op ons angstige hart. Dit boek laat aan de hand van een heel aantal verhalen uit het Oude en het Nieuwe Testament zien dat er verrassende manieren zijn om in het leven van alledag de balans te verschuiven van eigenliefde naar liefde. En dat is winst voor iedere gelovige, heel praktisch en heel concreet."
Het boek is te koop in iedere boekwinkel en op www.delepelaar.org, waar het ook als ebook verkrijgbaar is.
Praatmee