Het is eigenlijk ook wel gemakkelijk scoren. Volgens de religieus correcte zienswijze zijn drugs zo’n beetje het ultieme instrument van de duivel om kwetsbare zielen te oogsten. Zo ligt de conclusie voor de hand, dat elk verboden 'genotmiddel' een hellepoort is. Daar tegenover heerst de opvatting dat de toegestane genotmiddelen niet zo heel erg schadelijk kunnen zijn. Ze zijn immers gewoon in de supermarkt te koop. In de recente CIP podcast van Jeffrey en Patrick wordt duidelijk de schadelijkheid van alcohol en tabak voor de volksgezondheid genoemd en dat is geen nieuws. Deze legale middelen zijn voor de gebruiker vele malen schadelijker dan bijvoorbeeld wiet of een feestpilletje.

Drugs, in de ruime (Engelse) betekenis van het woord, zijn overigens gemeengoed in ons landje. We slikken wat af, met miljoenen tegelijk: pilletjes om rustig of actief te worden, om te kunnen slapen of wakker te blijven, tegen pijn, depressie en angst, etc. Je kunt ze zo halen bij de drogist en pittiger spul op doktersrecept bij de apotheker. Duidelijk; in veel gevallen kunnen deze middelen ernstig lijden verlichten, maar er wordt wel erg gemakkelijk voorgeschreven tot volle tevredenheid van de farmaceutische industrie. En het is niet alleen zo dat die middelen lang niet altijd bij iedereen werken, maar ook vaak zeer schadelijke bijwerkingen hebben. In de VS is 'medicijn'-vergiftiging doodsoorzaak nummer 3 na kanker en hart- en vaatziektes. In ons landje zal dat niet veel anders zijn. Daar komt nog eens bij dat veel van deze middelen zwaar verslavend zijn. Als je er eenmaal aan begonnen bent is het een helse onderneming om er weer af te komen. Ook dit is een prettige bijkomstigheid voor genoemde industrie.

Er wordt gesteld dat ons lichaam een tempel is van de Heilige Geest. Maar het is toch zo, dat die tempel vooral verontreinigd wordt door wat de mond uitgaat en niet door wat er in gaat? Wat mijns inziens wel degelijk geestelijke schade veroorzaakt is verslaving. Behalve aan de legale drank en tabak en de illegale drugs, zijn er nogal wat zaken waar we aan verslaafd kunnen raken; teveel om op te noemen. Waar een gelovige ook maar aan verslaafd is; het zal altijd een flink obstakel zijn in de omgang met de Heer en een belemmering om God de eerste plaats in je leven toe te kennen.

Als Stieneke de kwetsbare mens echt wil beschermen, dan zou ze moeten gaan voor een verslavingsvrije samenleving. Ze weet natuurlijk ook wel dat dit een onhaalbare zaak is, net zo goed als een drugsvrije samenleving. Ze zou eens kunnen onderzoeken wat de gevolgen waren van de 'drooglegging' van de VS in de dertiger jaren. Dat tijdperk betekende een aanzienlijke machtsvergroting van de maffia en bepaald geen vermindering van het drankmisbruik. Integendeel, en er was minder controle mogelijk zodat heel wat mensen stierven door illegaal gestookte giftige brouwsels. Een mislukt project, net zoals de war on drugs, die vele miljarden kostte, het gebruik niet deed afnemen en alleen maar de positie van drugsbendes en van het profijtelijk particulier gevangeniswezen versterkte.

Het is toch niet helemaal onmogelijk om het land drugsvrij te maken. China deed dat ooit met de opium. Het goedje was aan China opgedrongen door het o zo christelijke Engelse wereldrijk dat er zelfs opiumoorlogen voor over had om toegang tot de Chinese markt af te dwingen. Uiteraard pikte Nederland een graantje mee. Opiumgebruik bepaalde steeds meer de Chinese cultuur en werkte zo verslavend dat het de hele maatschappij ontwrichtte. Het was uiteindelijk Mao die er in slaagde de opium uit te bannen; handelaren en verslaafden werden in het openbaar geëxecuteerd… Duterte, de president van de Filipijnen heeft de kunst van Mao afgekeken en stuurt moordcommando’s op pad om handelaren en verslaafden te elimineren. Het lijkt me onwaarschijnlijk dat Stieneke een dergelijke aanpak voor ogen heeft. Een drugsvrij Nederland is dus slechts een utopie. En Paulus leert ons dat het verbod juist tot overtreding prikkelt...

Nu is het niet gepast om alleen maar kritiek te lozen op de goede bedoelingen van sociaal bewogen politici van de CU. Als ervaringsdeskundige en tevens voormalig professional in de verslavingszorg voel ik een zekere impuls om een positieve bijdrage aan de discussie te leveren met enkele aanbevelingen. Zo zou ik de CU willen aanraden om het probleem van verslaving wat breder te benaderen en samen met andere partijen, ook D66, te kijken hoe regulering toe te passen op de schadelijkste verslavingen die kwetsbare landgenoten in hun greep houden.

Een goed voorbeeld van regulering zagen we rond het gokken. Voordat er via internet gegokt kon worden, kon dat alleen in speciale gelegenheden waar streng toegezien werd op de klandizie. Jongeren kwamen er gewoon niet in. In de verslavingszorg onder jongeren kwam het probleem van gokverslaving dan ook nauwelijks voor. Maar op een kwade dag besloot de regering (!) om gokkasten die geld uitkeren ook in snackbars en dergelijke gelegenheden, waar veel jongelui komen, toe te staan. Binnen de kortste keren had de verslavingszorg de handen vol aan jongeren met ernstige gokverslaving. Na een aantal jaren kwam zelfs de overheid tot inzicht dat er gereguleerd moest worden en geld uitkerende gokdingen kwamen weer achter de drempel van gokhallen. Het duurde wat jaartjes, maar uiteindelijk nam de gokproblematiek onder jongeren weer af. Intussen hadden heel wat gokkertjes hun relaties, hun spullen en hun toekomst verspeeld…

Een brede regulerende aanpak: middelen die verslavend of anderszins maatschappij ontwrichtend kunnen werken uit de vrije verkoop halen. Dit betreft tabakswaren, alcoholische dranken, ongezond snoepgoed, cannabisproducten, MDMA-achtige middelen, cocaïne, etc. Deze middelen worden onder scherp toezicht door gespecialiseerde bedrijven geproduceerd met strikte normen voor het aandeel van de werkzame stof in het spul. De teelt van natuurlijke grondstoffen dient biologisch verantwoord te geschieden en toevoegingen die op een slinkse manier, zoals bij tabak, verslaving bevorderen zijn niet toegestaan. Al deze producten zijn slechts te koop in speciale winkels met speciaal opgeleid personeel en niet toegankelijk voor personen jonger dan 18 of 21 jaar. Alle producten worden geleverd met bijsluiters en eventueel mondelinge voorlichting.

Klanten kunnen slechts kopen met een soort pasje, dat geblokkeerd kan worden als er verschillende keren sprake was van doorverkoop, ernstig misbruik of verslaving. In het laatste geval worden mensen doorverwezen naar specialistische zorg. Stoffen met zeer grote verslavings- en gezondheidsrisico’s blijven verboden. Gebruik daarvan is een misdrijf en handel een misdaad waar streng op gehandhaafd moet worden. Dat geldt ook voor gevaarlijke experimenten met chemische drugs.

Kortom, het is beter om een beleid te ontwikkelen dat er op gericht is om alle min of meer schadelijke en verslavende genotmiddelen gecontroleerd te produceren en in speciale winkels te koop aanbieden.
Dat is verre te verkiezen boven het trekken van een discutabele grens. Die grens zegt niets over schadelijkheid en verslavingsrisico van het legaal product, dat al te gemakkelijk verkrijgbaar is. Het illegaal product zal toch geproduceerd en verhandeld worden en versterkt alleen maar de macht van het crimineel circuit. Productie en handel zijn daarbij onttrokken aan enig toezicht en controle en er kan naar hartenlust geëxperimenteerd en versneden worden. Hoog tijd ook om het grenzeloos voorschrijven van schadelijke en verslavende medicijnen aan banden te leggen en meer aandacht te besteden aan alternatieve geneeswijzen.