Onderzoek naar dagelijkse zingeving onder adolescenten in residentiële jeugdhulp
CHE-docent Gert Vierwind promoveerde woensdag 4 december aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zijn proefschrift, ‘Zin in elke dag’ is een onderzoek naar alledaags ritueel handelen van adolescenten in de residentiële jeugdhulp. Het onderzoek toont hoe jongeren in alledaagse handelingen zin en inhoud aan hun leven geven en hoe pedagogisch medewerkers daarop afstemmen. Daarmee geeft Vierwind inzicht in belangrijke aspecten van de orthopedagogische basiszorg in de residentiele jeugdhulp.
De zoektocht van jongeren naar wie ze zijn en willen worden, en de betekenis die ze zelf aan hun gedrag geven staat centraal. Vierwind maakt in zijn proefschrift onderscheid tussen dagelijks rituelen (van ontbijt tot bedtijd), initiatierituelen (volwassenwording) en rituelen met een spirituele dimensie (zin-zoeken). Het gaat om een kwalitatief onderzoek waarin, op grond van participerende observatie, een veelheid van praktijksituaties zijn beschreven en geanalyseerd. De conclusies van dit onderzoek betreffen de vorm en de inhoud van het geritualiseerd handelen van de jongeren en de wijze waarop de pedagogisch medewerkers daarop afstemmen of dat zouden kunnen doen.
Belang van dagelijkse rituelen
Het onderzoek behandelt de dagelijkse rituelen en zet het belang van deze momenten voor de kwaliteitsbewaking en vormgeving van het leefklimaat uiteen. Het verheldert hoe de pedagogische visie van een instelling juist tijdens deze momenten vorm krijgt.
Experimenteerruimte
Tegenover het gevaar van een overmaat aan beheersing en controle pleit dit onderzoek voor ruimte voor experimenteergedrag van jongeren en vraagt aandacht voor de balans tussen het begrenzen van én ruimte geven aan autonoom gedrag van de jongeren op de leefgroep.
Ondersteunen van zoeken naar zin
Het onderzoek toont dat jongeren, vooral tijdens tegenslag, hulpbronnen zoeken op het terrein van spiritualiteit en religie, maar dat dit in coachgesprekken geen item is. Gert Vierwind pleit er dan ook voor dat pedagogisch medewerkers in hun coaching concrete aandacht hebben voor de mogelijke persoonlijke spirituele en/of religieuze zoektocht van jongeren.
Gert Vierwind (1959) werkt vanaf 1997 als docent filosofie en ethiek aan de Christelijke Hogeschool Ede. Hij is verbonden aan de bacheloropleiding Social Work en de masteropleiding Contextuele Benadering. Als lid van het Lectoraat Jeugd en Gezin doet hij onderzoek naar zingevingsvragen in relatie tot het sociaal werk.
Praatmee