Waarom koos je dit specifieke onderwerp voor je afstudeeronderzoek?
“Aan de ene kant vanwege mijn ervaringen in de kerk de laatste jaren en aan de andere kant de tendens die ik bij verschillende bedrijven zie. Ik ben zelf jongerenwerker in de kerk van de Nazarener in Dordrecht en daarnaast ben ik missionair werker.

Kerken hebben vaak een manier van vergaderen waarvan ik soms denk: “Is dat nu de beste manier?”. Het zit niet direct vast aan de vergadermethode, maar aan de manier waarop je veranderingen die je wilt doorvoeren benadert. Veel kerkelijke gemeentes hebben moeite met het bereiken van nieuwe mensen. Je ziet dan vaak dat er onderzoek wordt gedaan en dat het plan van aanpak wordt opgesteld. Deze processen duren meestal te lang. Hierdoor loop je op een gegeven moment achter de feiten aan.

Veel bedrijven maken sinds de kredietcrisis van 2008 gebruik van een nieuwe methode om veranderingen door te voeren: Scrum. We kunnen wel hele grote plannen maken, maar alles verandert zo snel. Als je een app ontwikkelt en na een lange periode af hebt, geeft het niet meer de functionaliteit die de consument vraagt. Bij de methode Scrum moet je dus stapsgewijs werken. Je begint bij je droom, je visie; wat voor soort gemeente zijn we en wat willen we bereiken? Vervolgens ga je in hele kleine stapjes daar naartoe werken. Je gaat direct aan de slag met de missie. Al je bijvoorbeeld mensen in de omgeving wilt bereiken, kun je eerst naar een buurtfeest gaan bijvoorbeeld. Kijk daar eens rond. Luister daar goed. Ga daarna pas verder met je plan. Analyseer dat. Zo bouw je steeds verder.”

Werkt een methode uit het bedrijfsleven wel goed als je dit toepast binnen een kerk?
“Ik heb zeven mensen geïnterviewd die ervaring hebben met Scrum in de kerk. Vier daarvan zijn specialist op dit gebied in het bedrijfsleven. Van hen begreep ik dat je het toe kan passen, maar niet één op één over kan nemen als kerk zijnde. Hoe kan je dat passend laten werken? Voor de ene gemeente werkt dat anders dan voor de andere kerk.

Scrum is met name bedoeld voor nieuwe dingen; als je bestaande structuren overeind wil houden en je blijft doen hoe je alles deed, dan heb je Scrum niet nodig. Het is bedoeld om projecten aan te pakken. Je kan het gebruiken om een beleidsplan te schrijven, of je gebruikt het als je een missionair initiatief wil starten in een andere wijk. Je kan Scrum dan gebruiken om je project vorm te geven. Het klinkt misschien gek; een project in de kerk, maar mensen werken nu eenmaal graag op een bepaalde manier samen. Daar heb je een bepaalde werkvorm voor nodig.”

Henk-Jos haalt ook de geschiedenis erbij om zijn punt duidelijk te maken: “Ik benoem in mijn afstudeeronderzoek Augustinus. Voordat hij tot geloof kwam, was hij al een begenadigd spreker en daar maakte hij dan ook gebruik van. Later dacht hij na over de vraag of hij die technieken kon gebruiken in de kerk. Volgens hem kon het gebruik van redenaarskunsten goed voor een predikant zijn, als het in dienst stond van de kerk. Alles wat we als kerk doen, moet de gemeente in staat stellen om gemeente te kunnen zijn. Ik denk dat dat ook zo met Scrum is; als het in dienst staat van de kerk, kun je het prima gebruiken.”

Hoe gebruikt jouw gemeente Scrum op dit moment in de praktijk?
“Met een groepje mensen van onze Bijbelkring hadden we het verlangen om iets te doen voor de buurt, zoals ik net al vertelde. In eerste instantie wilde ik een uitgebreid plan gaan schrijven. In plaats daarvan hebben we op een A4’tje een verlangen geschreven. We maakten een opzetje voor een jaar. Op vrijdagochtend huurden we een ruimte in het plaatselijke café en hielden we inloop voor mensen die een ‘bakkie’ wilden doen. Veel mensen zijn eenzaam en we wilden er voor hen zijn.

Dit project draait nu voor het derde jaar, met een kleine groep trouwe bezoekers. We plannen realistisch. In het begin keken we twee maanden vooruit, daarna vier maanden en zo bouwen we dat op. In de opstart was het heel goed om die flexibiliteit te hebben, maar op den duur wordt het een regulier project en kun je meer op lange termijn gaan plannen.”

Kun je een lijn trekken van deze methode naar de Bijbel?
“Het stukje uit Mattheüs 6 past er mooi bij; leef bij de dag. Een verstandig mens maakt een goed plan voordat hij gaat bouwen, maar moet ook ruimte hebben voor bijsturing. God kan ons bijsturen en door omstandigheden dingen anders laten lopen. Als je in die situatie vast zit aan je eigen plan, is het erg moeilijk om God dan te gehoorzamen. Als je daarvoor openstaat, luistert naar God en wanneer de mensen om je heen accepteren dat je kan falen, kunnen we bouwen aan een kerk voor de toekomst.”

Meer weten over Scrum en de 'lenige kerk'? Lees hier meer over het project van Henk-Jos.