Een kuddedier, een kameleon en een vreemde vogel…
Kom in deze tijd nog maar met een mening die afwijkt van wat de rest denkt. Je loopt het gevaar dat dit niet serieus wordt genomen. Of nog erger, dat je schandelijk wordt bejegend om datgene wat je denkt of zegt.
Iedereen heeft vast weleens gehoord van een ‘kuddedier’. Het is een dier dat in de natuur in een groep leeft en weinig individueel gedrag vertoont. Het dier loopt domweg achter zijn voorganger aan. Mensen zijn daar over het algemeen ook erg goed in. Het (on)bewust laten leiden door anderen.
Maar wat te denken van een kameleon. Een bijzonder dier wat zich kan aanpassen aan de omgeving. Wel zo makkelijk als er gevaar dreigt. Ook handig voor mensen. Je past je kleur aan en niemand ziet of hoort je meer.
Maar dan die vreemde vogel. Dat wordt al wat lastiger. Dit dier is niet te definiëren. En er bestaan er ook maar weinig van. Al zie je de ‘menselijke soort’ nog weleens…
Bij bovenstaande beelden moest ik denken toen ik een artikel las van voormalig CDA-politicus Elco Brinkman (foto boven). Binnen de kortste keren werd hij als een ‘vreemde vogel’ gezien vanwege zijn uitspraken in het wetenschappelijke magazine van zijn partij. Strekking van het artikel: Moet de overheid wel opdraaien voor de financiële gevolgen van individuele- en groepsgedragingen? Zeker als het gaat om risicogedragingen. Hierbij werden wat voorbeelden genoemd. Wat te denken van comazuipen, supportersgeweld of abortus na een avondje stappen? En zeker dat laatste zorgde voor veel ophef.
Over dat laatste kunnen we kort zijn. De ophef is op een bepaalde manier begrijpelijk. Het is niet verstandig om zo lichtzinnig over een emotioneel onderwerp als abortus te praten. Dat vraagt zorgvuldigheid en tact. Maar dat betekent in dit geval niet dat de strekking ervan per definitie onzin is. Wat die is zeker relevant. Het punt dat Brinkman wil maken over de vanzelfsprekendheid van de beschikbaarheid van bijvoorbeeld zorg is legitiem.
Het is dapper om als ‘vreemde vogel’ je kop boven het maaiveld uit te steken. Want dat is niet gemakkelijk. Dat blijkt maar weer. Het is jammer dat de ophef ervoor zorgt dat een interessante vraag in de kiem wordt gesmoord. Als samenleving ben je verplicht om kritische vragen te onderzoeken en deze te bespreken. En een oproep om meer te sturen op eigen verantwoordelijkheid is goed en relevant. De (eigen) verantwoordelijkheid van mensen is een belangrijk onderdeel van het leven en daarom zeer relevant. Het is te makkelijk om meteen een beroep te willen doen op de staat en haar voorzieningen.
Een samenleving kan wel wat meer ‘vreemde vogels’ gebruiken. Kuddedieren en kameleons hebben we al genoeg. Het kan ervoor zorgen dat een samenleving passief en eentonig wordt. De kritische geest ontbreekt. Een kritische noot is soms de enige manier waarop een samenleving een spiegel voorgehouden kan worden.
Laurens Sok is (online) communicatiemedewerker. Bezoek hier zijn website of volg hem op Twitter.
Praatmee