Eerste Nederlandse Theologie van het Nieuwe Testament uitgebracht: ''Bewijs dat je met respect aan Bijbelse theologie kan doen''
Al in 2014 werd Rob van Houwelingen, nieuwtestamenticus aan de Theologische Universiteit Kampen, gevraagd het voortouw te nemen bij de ontwikkeling van een Theologie van het Nieuwe Testament. Na 5 jaar is het werk klaar: achttien verschillende auteurs hebben bijdragen geleverd. Van Houwelingen: ‘’Dit is de eerste theologie van het Nieuwe Testament in het Nederlandse taalgebied.’’ Aan de hand van het nieuwe boek wordt op 21 juni een studiedag georganiseerd door christelijk platform Weetwatjegelooft.nl.
Waarom is dit pas de eerste Theologie van het Nieuwe Testament in het Nederlands?
‘’Bijbelse theologie is de laatste 10 tot 15 jaar ‘booming business’ in gereformeerde en evangelicale kring. Daarvoor was men heel terughoudend: de theologie werd beheersd door het historisch-kritische perspectief. De Bijbel uit elkaar rafelen, noemden critici dat. Maar in de loop van de tijd zijn er vooral in Amerika veel publicaties vanuit bijbelgetrouw standpunt gekomen, zodat de huiver is verdwenen. En dit boek bewijst dat je ook aan bijbelse theologie kan doen met respect voor het geopenbaarde Woord van God.’’
Wat is precies bijbelse theologie?
‘’Dat je zoekt naar grotere gehelen in de Bijbel. De exegese van een bijbelgedeelte is belangrijk, daarbij onderzoek je de tekst in de context. Maar bijbelse theologie kijkt daar overheen. Die wil lijnen uit het Oude en/of Nieuwe Testament met elkaar verbinden. Als daarbij verschillen oplichten, worden die benoemd. Tegelijkertijd ontdek je rode draden. Daar kan de systematische theologie, oftewel de dogmatiek, dan weer mee verder. En dat is ook wat bijbelse theologie wil: een brug slaan tussen exegese en systematische theologie.’’
Theologie en exegese, dat klinkt ingewikkeld. Kan een leek dit boek ook lezen?
‘’Het is de bedoeling dat elke betrokken bijbellezer hiermee uit de voeten kan. Niet iedereen op straat hoeft dit boek te lezen, maar ik heb wel een leeswijzer gemaakt voor wie het wil doornemen zonder theologische voorkennis. Een niet-theoloog kan de voetnoten die onderaan de bladzijden staan, gewoon overslaan. En al is het boek gebaseerd op wetenschappelijke research, we hebben erop gelet dat het leesbaar zou zijn voor een breed publiek.’’
Waarom is het boek uitgebracht?
‘’Deze uitgave staat niet op zichzelf. Al eerder is de Christelijke Dogmatiek verschenen en inmiddels ook een Theologie van het Oude Testament. Behalve dat de uitgever graag een serie handboeken wilde maken, zag ik samen met collega-redacteur Armin Baum een mogelijkheid dit boek in het Nederlands én Duits uit te brengen. De helft van de bijdragen is namelijk geschreven door Duitstalige auteurs en vertaald. Volgend jaar wordt in Duitsland een parallelle editie uitgebracht. Met eigen accenten, het is niet een-op-een dezelfde uitgave. Wat verder uniek is aan ons boek, is dat aan het einde van elk hoofdstuk de theologische relevantie ervan wordt toegelicht. Als voorbeeld: bij het gebed gaat het over onverhoorde gebeden en wat dit voor impact heeft in het pastoraat.’’
Welke thema’s worden in Theologie van het Nieuwe Testament behandeld?
‘’Het zijn er in totaal twintig. Het boek start met een inleiding en de behandeling van de vraag: waar staan we nu? Verder zijn er bijvoorbeeld hoofdstukken over de opstanding van Christus, Israël, het koninkrijk van God, levensheiliging en lijden. De laatste bijdrage gaat over de toekomstverwachting. Hoofdstukken over de Heilige Geest en over het gebed kunnen predikanten een nieuwe impuls geven bij de voorbereiding van een leerdienst. Verder hopen we dat dit handboek ook aan veel opleidingen gebruikt gaat worden.’’
Op 21 juni is een studiedag georganiseerd waar het boek onder de loep genomen wordt. Hoe ziet die eruit?
‘’Er zijn verschillende programmapunten op die dag. Zo zullen we het eerste exemplaar van het boek aanbieden aan de promotor van Armin Baum en mijzelf: professor Van Bruggen. Ook hebben we theoloog Henk Bakker en de gepromoveerde predikant Marinus Beute gevraagd hun reactie te geven. Zij vertellen iets over de gebruikswaarde van dit boek in academische kring en hoe het de preek kan ondersteunen. ’s Middags zijn er workshops waarbij verschillende hoofdstukken door de auteurs zelf toegelicht worden.’’
Wanneer is het boek geslaagd?
‘’Als ons boek aan theologische opleidingen gebruikt wordt en dominees het weten te vinden. En als we inderdaad een brug slaan tussen de exegese, die gedetailleerd naar teksten kijkt, en de dogmatiek, die de christelijke leer uiteenzet. Beide benaderingen moeten de verbinding zoeken en zo elkaar aanvullen.’’
Praatmee