De mooie en donkere zijde van het beroepsgeheim
Hoe zwaar zou beroepsgeheim moeten wegen? Het is een vraag die soms oplaait. Denk aan de situatie rondom Thijs H. Hij wordt verdacht van drie moorden, één in Scheveningen en twee op de Brunssummerheide. Toen hij met bloed op zijn kleding terugkwam in zijn ggz-kliniek, waarschijnlijk na de twee moorden op de Brunssummerheide, werd niet aan de bel getrokken. Beroepsgeheim. En nu Thijs H. de drie moorden ontkent en er eigenlijk bewijs te weinig is, laait die vraag opnieuw op.
Als de politie wél was ingeseind, dan waren de bewijzen er wellicht wél geweest. Dan had in elk geval gecontroleerd kunnen worden welk bloed hij op zijn kleding had. Maar pas toen hij ontsnapte uit de ggz-kliniek, werd er aan de bel getrokken. Toen pas was er acuut gevaar, en mocht het beroepsgeheim van de mensen die hem behandelen verbroken worden. Maar is dat niet te laat?
Even wat feiten. Het beroepsgeheim, ook wel de zwijgplicht genoemd, verplicht iemand om te zwijgen over de gegevens van derden, zolang er geen toestemming is om die te delen. Schending van het beroepsgeheim is strafbaar. Daarnaast is het voor een betrokkene mogelijk om schadevergoeding te eisen als het beroepsgeheim wordt gebroken. Alleen als er zwaarwegende maatschappelijke belangen zijn, kan de rechter besluiten het beroepsgeheim te doorbreken.
Het is dus niet verwonderlijk dat een arts of psychiater niet snel het beroepsgeheim doorbreekt. Hoe moeilijk misschien ook, maar de consequenties zijn te groot. Maar is dat wel eerlijk? Zou iemand die een moord gedaan heeft daar vrijuit met zijn psycholoog over moeten kunnen spreken, terwijl de nabestaanden nog altijd niet weten wat er is gebeurd? Is de gesloten afdeling een plaats waar je ongestoord je bebloede kleding kunt wassen als je een moord hebt gepleegd? Alles hierin schreeuwt: maak het beroepsgeheim minder geheim.
Anderzijds, waar leg je dan de grens? Geldt die ook voor incest en mishandeling uit het verleden? Of moet je misschien elke misdaad aangeven? Kies je alleen voor recente zaken? Of moet het toch alleen als er acuut gevaar is voor herhaling? Als je te snel je beroepsgeheim verbreekt, zijn de consequenties enorm. Als je het te laat doet, ook. Misschien is pas achteraf te zeggen wat op tijd is.
Het beroepsgeheim is een geheim met een mooie, maar ook een hele donkere zijde. Het is tijd voor een maatschappelijk debat. De vraag: “wat zijn de grenzen van het beroepsgeheim” heeft een ander antwoord nodig. Want nabestaanden hebben al vragen genoeg en ook zij hebben recht op een antwoord.
Josefien Verschuure is secretaris bij SGP-jongeren.
Praatmee