Docent Driestar hogeschool: "Kunst is een unieke taal die God mensen geeft"
“Wij kunnen ons niet alleen met woorden uiten, maar ook met beelden en met muziek. Kunst is een unieke taal die God mensen geeft,” zegt Winnie Verbeek, docent beeldende vorming aan Driestar hogeschool. Onlangs ontving de eerste lichting pabostudenten van de nieuwe minor Kunst & Kids hun cursuscertificaat Interne cultuurcoördinator uit haar handen.
Wat houdt de nieuwe minor Kunst & Kids in en wat is het doel ervan?
“In de minor willen we ontzettend graag startbekwame leraren opleiden die bewust, verdiepend en gericht op de vorming van kinderen kunst- en cultuuronderwijs kunnen ontwerpen. Mensen die dit onderwijs met plezier en met verve uitvoeren en anderen op de school daarbij inspireren. Leerkrachten die de waarde van kunst- en cultuuronderwijs voor ouders, kinderen en collega’s inzichtelijk kunnen maken en de keuzes die ze maken tegenover de school waar ze werken goed kunnen verantwoorden.
In de minor brengen we aan de ene kant een stevige laag verdieping aan. De docent Cultuurhistorie laat ze bijvoorbeeld ontdekken hoe christenen in de vroege kerk op zoek gingen naar beeldtaal die het hart van het Evangelie kon laten zien. Zij ontdekten dat heersende beeldtaal daar goed voor gebruikt kon worden, en brachten daar een extra laagje in. Je hebt daar symboliek voor nodig! De godsdienstdocent onderzoekt aansluitend hoe symboliek je helpt om in de klas een viering goed vorm te geven.”
Jarenlang had de pabo van Driestar hogeschool geen minor rond kunst, cultuur of expressie. Wat heeft dat te zeggen? Is cultuur en kunst een ondergeschoven kindje in reformatorische kring?
“Op de hogeschool is cultuur nooit een ondergeschoven kindje geweest. Het belang van goed onderwijs in de cultuurhistorische vakken, maar ook in de expressievakken is altijd onderkend. Een belang dat door het merendeel van de collega’s gedeeld wordt. We zijn er trots op dat we onze studenten vormen. We willen ze veel meer meegeven dan het platte dat-wat-je-nodig-hebt-om-je-les-aan-je-klas-te-geven. Dat is vaak wel wat studenten in eerste instantie vragen. Maar we willen ze ontzettend graag bagage meegeven die niet alleen henzelf verrijkt maar ook hun onderwijs. Dat betekent studenten iets laten ontdekken van wat ze normaliter niet doen en niet kennen. Je opent werelden voor hen waar ze niet direct enthousiast van worden. Maar een goede docent kan hen de waarde daarvan laten ervaren, hen er persoonlijk aan verbinden.
Een mooi voorbeeld was dit jaar onze startactiviteit in Museum Gouda. Daar hangt werk van de Haagse school. Dat is vaak werk dat in typisch Hollandse tinten geschilderd is. Met grijzen, groenen en grauwen. Soms wat okers, een vleugje blauw. Werk waar je als normale student van 20 jaar oud al snel van denkt: mwah, beetje saai hoor, ik loop snel weer door! Door een aantal gerichte opdrachten stonden ze er langer bij stil. Dan kijk je beter, zie je meer. Voorzichtig aan komt er dan ook waardering, beginnen de studenten van het werk te houden. En als je van iets houdt, zie je het opeens om je heen, in je eigen omgeving. Dat water niet blauw is, maar indrukwekkend diepzwart, met snelle schakeringen van okers en bruinen, afgewisseld met vleugjes hemel. Je waardeert opeens de diversiteit van de grijzen en de groenen in de bomen en struiken om je heen. Dát kun je kinderen laten zien en daarmee kun je hun wereld verrijken, hun waarneming versterken en hun waardering voor de schepping en de Schepper laten toenemen.
Dat vormende aspect vind ik zelf een enorme kracht van de pabo en het is een van de motors waarop ik mijn werk doe. Het is meer zo dat we tijdelijk geen minor hadden omdat er ruimte moest komen voor andere projecten. Maar toen deze minor er weer kwam en ik zag hoe studenten en kinderen daarin tot hun recht komen en doorkrijgen hoeveel meerwaarde dit onderwijs voor scholen heeft, werd ik gelijk weer ontzettend enthousiast.”
Wat is de meerwaarde van kunst en cultuur in het christelijk (geloofs)leven?
“Het is echt een heel belangrijk onderdeel van ons mens-zijn, expressie. Het is een unieke taal die God mensen geeft. We kunnen ons niet alleen met woorden uiten, maar ook met beelden en met muziek. Dat raakt andere snaren aan in ons mens-zijn. Alleen daarom is het zo de moeite waard om onderwijs vorm te geven vanuit kunst en cultuur. Maar het kan ook een vorm zijn om dichter bij de kern van het christelijk leven, van een Bijbels verhaal, een Bijbelse boodschap te komen. Met woorden bereik je maar een beperkt gebied. Een schilder kan helpen om ook emotioneel dichterbij te komen. Ik denk bijvoorbeeld aan studenten die via een schilderij van Rembrandt het begrip ‘angst’ met kinderen bespreken. Dan zie ik studenten die via een schilderij van Rembrandt het begrip ‘angst’ heel dicht bij de kinderen brengen. Die het door het schilderij ook bespreekbaar maken, op tafel kunnen krijgen. Dat kan ontroerende momenten opleveren in een gesprek.”
Wat is een van de ontdekkingen die deelnemers aan de minor hebben gedaan?
“Een student bezocht, na in de klas een zorgvuldig voorbereide les rond symboliek gegeven te hebben, de plaatselijke Rooms-Katholieke Kerk. In haar reflectie schrijft ze: ‘Ik hoop dat ik de kinderen heb mogen laten proeven van het respect en de mooie tradities waarmee de Rooms-katholieke kerk God benadert en dat de protestanten daar zeker wat van kunnen leren!’”
Praatmee