Arie van der Knijff promoveert op onderzoek naar bevindelijke preken in de GerGem: "Heel beperkt aandacht voor het werk van de Heilige Geest"
Vandaag promoveert Arie van der Knijff aan de PThU in Groningen op een onderzoek naar preken in de Gereformeerde Gemeenten. In zijn onderzoek laat Van der Knijff zien hoe predikanten binnen dit kerkgenootschap preken, welke rol bevinding speelt en hoe de predikanten bevinding verbinden aan Bijbelteksten, meldt de PThU.
"Bevinding is een typische term binnen de cultuur van de Gereformeerde Gemeenten," maakt Van der Knijff duidelijk. "Bevinding is de diepe persoonlijke ervaring dat wat God zegt en doet waar is in je eigen leven. Deze ervaring moet je ‘ondervinden’. Dat doe je als het besef dat je tegenover God een schuldig mens bent, heel existentieel in je doordringt. Naast dat besef moet je ook ervaren dat er vergeving is in Jezus. Het is een één-op-één-ervaring met hele diepe verwondering.
Deze ervaring is zo belangrijk in het geloofsleven dat er een soort model is ontstaan met vormen en voorwaarden van zo’n ervaring. Dit model wordt de geloofsweg genoemd.
In de preek roept de predikant de hoorders voortdurend op tot zelfonderzoek: hij roept de gelovigen in de gemeente op bij zichzelf na te gaan of hun geloof wel gestoeld is op de juiste ervaringen. Voor predikanten uit de Gereformeerde Gemeenten is deze oproep tot zelfonderzoek de spil van de bevindelijke prediking."
"De bevinding zoals de dominees die in de preken naar voren brengen, bestaat uit een model met een eigen taalveld," concludeert Van der Knijff. "Dat model bestaat uit een aantal vaste chronologische momenten die de geloofsweg bepalen. Zo wordt altijd gesproken van de grote noodzaak van schuldbeleving en het overtuigd zijn van je zonden. Het model dat predikanten bewust of onbewust gebruiken is sterk juridisch van karakter en er worden ook woorden gebruikt die zijn ontleent aan het juridische taalveld.
Ik constateer ook dat er in de geloofsbeleving eigenlijk heel beperkt aandacht is voor het werk van de Heilige Geest. Juist omdat bevinding, beleving zo belangrijk is, zou je een focus op de Geest verwachten, maar die is er niet. In de theologie binnen de Gereformeerde Gemeente is de Geest weliswaar de eerste die in je leven werkt, maar de laatste die je leert kennen. Eerst leer je God als rechter kennen, dan Jezus als je middelaar en pas daarna de Geest. En deze stap is maar voor weinigen weggelegd.
Een goed bevindelijke preek zou, volgens mij, juist ruimte moeten creëren voor het werk van de Geest. Maar omdat de preek gevangen is in het model is er geen ruimte voor het werk van de Geest. De Geest laat zich immers niet vangen in een model."
Praatmee