Roland den Haan kreeg te maken met een alcoholverslaving: "Alcohol is een drugs"
Roland den Haan is werkzaam bij de Interne Opleidingsschool van De Hoop in Dordrecht als senior ervaringswerker. Hij kampte jarenlang met een alcoholverslaving. Hij wilde zijn verhaal met CIP delen en vertelt hoezeer het nog steeds zijn denken beïnvloedt. "Ik vroeg laatst in de winkel naar iets wat ik nodig had. Toen zei de verkoper: 'Oh maar daar kun je ook kurk voor gebruiken.' En plop, gelijk kwam de gedachte in mijn hoofd: 'Oja, dan moet ik even een paar flessen wijn soldaat maken.' Het ligt zo op de loer wat dat betreft," zegt Roland.
Roland jij hebt een alcoholverslaving, daar kom je ook nooit meer vanaf heb ik gehoord, klopt dat?
"Je ziet me een beetje glimlachen. Daar is inderdaad discussie over. Mensen zeggen soms: 'Oh je bent niet meer verslaafd.' Eigenlijk bedoelen ze daarmee dat je niet meer actief in het gebruik ervan bent. Ik en anderen met mij praten veel liever over een verslavingsgevoeligheid. Daar kom je nooit vanaf. Die verslavingsgevoeligheid draag ik bij mij. En die zal ik voor de rest van mijn leven bij mij dragen. Dat wil niet zeggen dat je het middel dan ook actief gebruikt. Dat wil ik wel graag duidelijk maken."
Sinds 27 december 2016 gebruik ik niet meer. Ik ben op mijn 32e problematisch gaan drinken. Dat had er mee te maken dat ik veel stress had en tegen een burn-out aanzat. Ik was voor het eerst leidinggevende op een afdeling die te maken had met een grote reorganisatie. Ik ben toen begonnen met een slaapmutsje, dus alcohol om in slaap te kunnen komen. Dat zorgt dan voor een verandering in je hersenen. Het beïnvloedt je beloningssysteem. Mijn therapeut zei dat ik een bepaalde grens ben overgegaan. Daardoor heeft mijn lichaam zulke sterke associaties bij alcohol. Het weet dan: 'oh daar is dat dempende gevoel.' Het beloningssysteem reageert dan op een manier van: 'Ik wil meer, meer, meer, meer, meer.' Dus er is geen natuurlijke rem meer op dat gebied."
Dus als je 1 drankje neemt dan zou je er gelijk 10 willen nemen? "Alcoholisten onder elkaar zeggen weleens: '1 is teveel en 1000 is te weinig.'"
Dus er is geen mogelijkheid meer voor jou om een rustige drinker te worden?
"Nee, nee. Daar zijn ook wel allerlei visies op. Maar ik waag mij er niet aan."
Wat is de invloed van het gebruik op je werk geweest?
"Toen ik er mee begon was ik wel aanwezig op het werk en deed ik ook wel dingen. Maar zonder alcohol had ik meer kunnen doen. Door de jaren heen heb ik terugvallen gehad. Dus ik had ook periodes dat ik niet gebruikte. Tot 2011 heb ik gewoon werk gehad. Toen werd ik ontslagen en kreeg ik ook een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Op basis van mijn verslaving maar ook op basis van die burn-out."
Kom je nog weleens in de verleiding?
"Nee dat is heel wonderbaarlijk. Bij mijn laatste terugval in 2016 ben ik via de Spoedeisende hulp opgenomen. Vrienden uit de kerk kwamen dagelijks kijken hoe het met mij ging. Zij vonden mij op de grond met bloeduitstortingen, meubilair dat omgevallen was. Dat is ook mijn eerste blackout-ervaring geweest. Ik kan mij dat niet herinneren. Maar de feiten zijn er. Ik ben plat op mij gezicht gevallen want ik had een gebroken neus en zelfs wat vocht in mijn hersenen. Ik wilde toen graag naar de Hoop omdat ik eerder al tot geloof was gekomen. Daar kwam ik in februari 2017 terecht. 31 mei 2017 werd ik daar ontslagen. Het grootste cadeau dat ik heb gekregen is een rust in me, een vrede."
"Ook daarna zijn er dalen geweest. Vorig jaar zou ik naar Mongolië reizen. Toen brak ik een dag voor de heenreis mijn pols. Daar ben ik twee keer aan geopereerd. Jaren geleden had dat hoogstwaarschijnlijk tot een terugval geleid. Zulke frustratie. Maar dat ik heb ik totaal niet gehad, die drang. En nog steeds niet."
Zie je dat als de genade van God of ben je nu zelf zo sterk geworden?
"Als gelovige zeg ik: 'Het is genade van God'. Maar het komt ongetwijfeld ook door de therapieën en de hulp die ik heb gehad. Feit is dat de zucht ernaar er niet meer is."
Die laatste terugval, waar werd die door veroorzaakt? Want je was toen al christen.
"Dat had te maken met een hele nare afwikkeling van de erfenis van mijn moeder en mijn broertje. Die waren allebei binnen een jaar overleden."
Hoe reageerde je familie erop toen je alcoholverslaafd raakte?
"Mijn vader overleed toen ik 26 was. Mijn moeder probeerde mij te helpen maar niet op de juiste manier. Ze probeerde mij te helpen door bij mij in huis te verblijven of boodschappen te doen. Maar de verdieping over waarom ik alcohol dronk die kwam er niet. Zo zaten mijn ouders niet in elkaar. Er was emotionele afstand. Ook in mijn jeugd. Ik heb rechten gestudeerd en ik had een maatschappelijke carriere. Dat viel weg. Degene die daar de grootste moeite mee had was mijn moeder. Ze reageerde boos. In de zin van: 'Waarom kan je er niet vanaf blijven?'"
Vind je dat alcohol verboden zou moeten worden?
"Oh, dat is wel een hééle moeilijke vraag. Laat ik beginnen met te zeggen dat ik vind dat alcohol een drugs is. Er wordt heel vaak gesproken over drugs en alcohol. Maar alcohol heeft net zo goed negatieve effecten op je lichaam en is verslavend. Het is alleen gelegaliseerd en makkelijk verkrijgbaar. Oei, tja. Suiker is ook niet goed voor je lichaam. Dat heeft ook hetzelfde effect op je beloningssysteem als cocaïne heb ik gelezen. Als ik het heel principieel benader dan zeg ik: 'Ja alcohol moet je verbieden'. In ieder geval niet zo makkelijk toegankelijk maken."
Wat zou je doen als je weer een terugval krijgt?
"Wat ik echt hoop en waar ik voor bid, is dat ik gewoon hulp vraag. Tijdig aan de bel trek. Eigenlijk nog voordat ik alcohol ga drinken. Als ik aan het afglijden ben dan ga ik mij isoleren. Een signaal bij mij is dat ik heel slecht ga slapen. Dat heeft ook te maken met de stress die dan oploopt. Je moet nieuwe manieren vinden om met je problematiek om te gaan. Ik heb geleerd om mijn rustmomenten te bewaken."
"Overigens hebben die vrienden die mij bij mijn laatste terugval geholpen hebben wel gezegd: 'Roland, nog een terugval trekken wij niet. Emotioneel gezien.' Dat is ook prima, dat ze hun grenzen aangeven. Ze vroegen mij in een gesprek met de therapeut erbij of ik hen wilde beloven nooit meer te gaan drinken. Dat is een vraag die ik onmogelijk met 'ja' kan beantwoorden. Dus ik heb gezegd ik zal er alles aan doen om niet meer te gaan drinken. Maar ik kan je gewoon geen 100 procent garantie geven. De verslaafde die zegt: "Ja hoor, ik ga nóóit meer gebruiken.' die heeft nog een les te leren."
Praatmee