Willemien van Wijnen, medewerkster van Stichting Woord en Daad, reisde onlangs af naar Haïti om de situatie van de restaveks van dichtbij mee te maken. Dit naar aanleiding van het project ‘Sport For Others’ van Stichting Woord en Daad. Hierbij beklimmen mensen (hard-)lopend of fietsend een berg in Frankrijk. Dat alles om zo veel mogelijk geld op te halen voor de Restaveks in Haïti.

Hoe was het voor jou om de situatie van de restaveks in Haïti van dichtbij te zien?
"De belangrijkste oorzaak van het Restavek-systeem is armoede. Ik vond het confronterend om recht met je neus op armoede te staan. We bezochten een gezin op het arme platteland. Ze woonden in een houten huisje van 18 m2 met een gezin van 7 kinderen. Er was geen watervoorziening, geen toilet, niks. De dichtstbijzijnde rivier was drie uur lopen. Je kunt je niet voorstellen hoe het is om op zo’n plek je kinderen op te moeten voeden. Ook bij de moeder voelde ik gelatenheid. Toen we haar naar haar toekomstplannen vroegen, antwoorde ze: ‘Alleen God weet of ik dan nog leef.’ Als je beseft hoe ouders in het nauw gebracht kunnen worden door diepe armoede, dan past het mij als rijke westerling niet om zulke ouders te veroordelen voor hun keuze om hun kind af te staan."

Wat wordt er gedaan om de restaveks te helpen?
"Woord en Daad werkt via haar partnerorganisatie Restavek Freedom op diverse fronten om het Restavek probleem aan te pakken. Zo wordt er gewerkt aan de grondoorzaak van het probleem: armoede. Via agrarische projecten en diverse trainingen wordt gewerkt aan op inkomstenverbetering van de ouders... Hierdoor wordt er aan de basis gewerkt met als doel dat ouders hun kinderen niet meer weg hoeven te sturen.

Daarnaast spelen kerken een cruciale rol in dit project. Restavek Freedom heeft inmiddels 3000 kerken bereikt met voorlichting over wat de Bijbel ons leert hoe je met kinderen om moet gaan. Het hebben van een restavek zit zo in de Haïtiaanse cultuur verworven dat mensen niet doorhebben dat ze zelf een kindslaaf in huis hebben. Een Haïtiaanse medewerker van Restavek Freedom vertelde me: ‘In mijn gemeenschap was het heel normaal om een restavek te hebben. Het viel gewoon niet op, zo ging het al jaren. Totdat ik ging beseffen hoe het moest zijn voor zo’n kind. Ik voelde echt dat ik iets moest doen om dit te laten stoppen.’

Naast bewustwording heeft Restavek Freedom tientallen restavek-kinderen onder haar hoede. Ze zorgen dat deze kinderen naar school gaan, waar ze intensief begeleid worden. Ook hebben gesprekken met de familie waar het kind woont, met het doel om de situatie zo te verbeteren dat een kind echt kind kan zijn. En als de thuissituatie het toelaat, worden kinderen herenigd met hun ouders."

Als je terugkijkt naar je reis, wat blijft jou het meeste bij?
"Ik heb een oud-restavek gesproken, Nerlyne. Haar moeder was overleden, ze kwam toen bij haar tante terecht die haar heel slecht behandeld heeft. Zo is ze erg vaak mishandeld en tot haar elfde niet naar school geweest. Ik verwachtte een gebroken meisje te zien, maar ik zag een sterke vrouw van 18 jaar die hoop voor de toekomst heeft. Ze wil advocaat worden. Ze zei tegen mij: ‘Ik wil mijn toekomst niet laten bepalen door het verleden. Het verleden is voorbij, ik heb een nieuwe kans gekregen waar ik me helemaal op wil focussen.’ Dat raakte mij."

Over een half jaar vindt Sport For Others weer plaats. Wat neem je mee?
"Ik bezocht een tehuis waar ex-kindslaven wonen. In hun badkamer hing een prachtige bijbeltekst: ‘Hope anchors the soul’, gebaseerd op Hebreeën 6 vers 19. Ik heb in Haïti naar hoop moeten zoeken, naar tekenen van verbetering. En ik denk aan wat een Haïtiaan zelf zei: ‘De problemen in dit land zijn zo groot, dat ik niet geloof dat mijn kleinkinderen een ander Haïti gaan meemaken.’ Dan zakt de moed je bijna in de schoenen. En toch: ieder meisje, ieder kind dat we kunnen helpen, is er een. Ieder kind dat in aanraking komt met echte hoop, hoop waarvan het anker in Jezus Christus ligt, is de moeite waard. Het zou heel gaaf zijn als we zo via het evenement Sport for Others kunnen bijdragen aan een toekomst vol hoop voor veel Restavek-kinderen in Haïti."