Het thema van de conferentie was Johannes 4 vers 42: 'En zij zeiden tot de (Samaritaanse) vrouw: wij geloven niet meer om uws zeggens wil; want wij zelven hebben Hem gehoord en weten dat Deze is waarlijk de Christus, de Zaligmaker der wereld.' Dimitri Jansen, de verantwoordelijke broeder voor Centraal Azië, opende de conferentie met een hartelijk welkom, een geestelijk Woord en een waarschuwing: "Houd er rekening mee dat de bijeenkomst wordt verstoord door vertegenwoordigers van de overheid." Broeder Uijl: "Hij deed een klemmend beroep op allen om tijdens de pauzes het terrein van de kerk niet te verlaten. En ook werden de bezoekers gestimuleerd om niet in grote groepen het terrein te naderen, maar in kleine groepjes van twee of drie, zodat het minder op zou vallen."

Het was een conferentie vol indrukken. "Ik vond het vanaf het eerste begin ook confronterend," zegt Rien. "Zóveel dove mensen bij elkaar, zo’n overvolle kerkzaal waar honderden mensen druk gebarend met elkaar zaten te communiceren, voorafgaand aan de samenkomsten. Soms met wat vreemde geluiden erbij als ze probeerden te praten. En verschillenden hebben tegen ons gezegd dat dit nog lang niet alle dove christenen waren. ‘We hebben niet eens iedereen uitgenodigd, want dan had het echt niet in dit kerkgebouw gepast!’, zei ons een van de organisatoren.

Het tweede dat ik erg schokkend vond, was dat ik begreep dat vele van de doven niet kunnen lezen! In Tasjkent is een doveninstituut, in enkele andere steden is een dovenschool, maar voor de doven buiten de stedelijke gebieden is niets! Dit is een ernstige handicap om tot enige (maatschappelijke) ontwikkeling te komen. Maar wat ernstiger is, de Bijbel en christelijke lectuur zijn voor hen dus ontoegankelijk. Dat moet een enorme isolatie geven met een vanzelfsprekende mix van problemen met betrekking tot maatschappelijke zorg en levensdoel. Hierdoor laat zich dan ook begrijpen dat als doven tot bekering komen, dit voor de voorgangers en mensen die daarbij betrokken zijn een ongekende ‘investering’ vraagt. Mij werd ook verteld dat voor veel doven de Bijbel qua begrippenkader sowieso veel te moeilijk is. Zij lezen voornamelijk het Nieuwe Testament."

Aan het einde van de conferentie werd een soort dovenraad ingesteld. Voor Andrej Serin die verantwoordelijk is voor het dovenpastoraat, wordt het werk teveel. Zoveel werkzaamheden, zoveel verantwoordelijkheden. Elk gebied krijgt nu een eigen broeder die verantwoordelijk wordt gesteld voor het werk onder de doven. "Ik kan begrijpen dat dit nodig is. De dove mensen hebben het al moeilijk. Ze staan door hun handicap eigenlijk aan de rand van de samenleving. Velen hebben geen werk en geen inkomen. Maar als ze tot bekering komen, worden ze vaak verstoten door hun moslimfamilie of verliezen ze hun werk, als ze dat al hadden. Dat heeft enorme consequenties. Broeder Serin heeft er zijn handen vol aan om hen daarin te begeleiden. Hij heeft zelfs een stuk aan zijn huis gebouwd om daar mensen op te kunnen vangen. Maar dat wordt echt teveel voor hem alleen. Aan zijn gezin komt hij bijna niet toe. Maar ook van andere voorgangers vraagt het veel tijd."

Het was bijzonder om te zien en te horen hoe de Heere werkt onder de doven. Er lijkt wel van een opwekking sprake te zijn. Er komen steeds meer doven naar de diensten. Er zijn er onder hen die tot overtuiging van zonde komen, de Bijbel gaan lezen en tot geloof komen. Veelal leven ze in een omgeving die het hen niet toe staat openlijk hun christelijk geloof te belijden. Een jongeman in Oergenj werd door familie en politie afgeranseld. Maar hij vroeg: bid voor mijn vrouw, dat ze ook tot bekering komt. Ze zijn heel moedig, ondanks alle tegenstand en moeite.

Er waren zelfs enkele doven uit Turkmenistan, een van de meest gesloten landen van de wereld. Daar is in het verleden veel zegen geweest op het evangelisatiewerk, maar vanaf 2001 zijn de evangelisten één voor één het land uitgezet. In het geheim kwamen deze dove mensen naar de conferentie en het was voor hen een oase om hier in alle vrijheid te kunnen luisteren, met anderen contact te hebben en het heilig avondmaal te vieren. Rien vertelt: "Van dat laatste was ik onverwacht getuige, toen ik de deur van een zaaltje opendeed en daar twaalf mensen geknield op de grond zag zitten. Ik deed de deur direct weer dicht. Later vertelde men mij dat dit de gelovigen uit Turkmenistan waren die samen het Heilig Avondmaal vierden. Het was voor hen lang geleden dat zij dit deden, (in Turkmenistan zijn geen ingezegende broeders die het avondmaal mogen bedienen – redactie), maar hier kon het. Dat zijn voor hen onvergetelijke momenten. Voor mij was het indrukwekkend dat te zien."

Rien vat zijn observaties nog eens samen: "Dit is de situatie in Centraal-Azië: Verstoring van samenkomsten, invallen van de politie, opleggen van boetes, inbeslagname van lectuur. Ik heb al veel gezien en gehoord in mijn leven van vervolging en nood, maar dit heeft me echt geraakt. De moeilijkheden waarmee de doven te kampen hebben en het werk dat bijna te zwaar en te veel wordt voor de broeders die onder hen werken. Maar dan ook te zien hoe Gods Geest op aangrijpende wijze deze bijzonder kwetsbare mensen in het hart heeft geraakt door de kracht van het Woord. Ze stralen in al hun eenvoud iets uit van de warme gloed van het Evangelie. Ze tellen in de samenleving niet (meer) mee, maar in Gods ogen zijn ze kostbaar!"

Stichting Friedensstimme staat dit jaar al 40 jaar voor ondersteuning van christenen in de voormalige Sovjet-Unie bij hun evangelisatie- en zendingsactiviteiten. Zij stelt honderd evangelisten in staat om zich volledig aan evangelieverkondiging te wijden en voorziet hen van lectuur en middelen voor vervoer. Klik hier voor meer informatie.